Aleksander Polanowski

Aleksander Polanowski herbu Pobóg (zm. 24 kwietnia 1687 roku[1] w Warszawie) – pułkownik roty husarskiej, stolnik wielki koronny od 1678 i chorąży wielki koronny od 1685, chorąży sanocki w latach 1669-1677[2].

Kariera wojskowa Aleksandra rozpoczęła się najprawdopodobniej w czasie powstania Bohdana Zenobiego Chmielnickiego. W 1656 uczestniczył w wojnie ze Szwedami, walcząc pod Prostkami i Filipowem. W latach 1657-1659 wraz ze Stefanem Czarnieckim wyprawiał się na Pomorze Zachodnie i Danię. Prawdopodobnie dowodził prawym skrzydłem dywizji Czarnieckiego w bitwie pod Połonką 27 czerwca 1660. Prowadził również aktywne działania na Ukrainie. Brał udział w bitwie pod Lubarem i Słobodyszczami. Jesienią 1663 pod wodzą króla polskiego Jana II Kazimierza brał udział w wyprawie zadnieprzańskiej. Wkrótce przeszedł na stronę przeciwnego władcy Jerzego Sebastiana Lubomirskiego. Dowodził wojskami Lubomirskiego w bitwie pod Częstochową i Mątwami.

Po zakończeniu rokoszu Lubomirskiego Polanowski wstąpił w służbę hetmana wielkiego koronnego Jana Sobieskiego i towarzyszył mu w wyprawie podhajeckiej[3]. Podczas wolnej elekcji w 1669, był jednym z ważniejszych kandydatów na króla polskiego, władcę Rzeczypospolitej. Uczestniczył w wyprawie podhajeckiej, dowodząc lewym skrzydłem armii polskiej. W latach 1671-1676 walczył z wojskami tureckimi i tatarskimi, uczestnicząc w bitwie pod Bracławiem, wyprawie na czambuły tatarskie i kampanii Chocimskiej.

W 1674 roku był elektorem Jana III Sobieskiego z województwa ruskiego[4]. Poseł na sejm koronacyjny 1676 roku[5]. Poseł na sejm 1677 roku[6].

Poseł od wojska koronnego na sejm 1683 roku[7]. W 1683 roku był dowódcą chorągwi husarskiej króla Jana III Sobieskiego[8]. W sierpniu 1683 roku wyruszył pod Wiedeń, jednak po popisie wojska w Tarnowskich Górach zachorował i musiał wrócić do kraju. Niedługo potem zrezygnował ze służby wojskowej, żyjąc z nadanej mu przez króla pensji z żup krakowskich.

Zmarł w Warszawie w 1687 roku. Został pochowany w kościele oo. Dominikanów w Warszawie. Nie założył rodziny.

Przypisy

  1. ↑ Gazette de France, 1687
  2. ↑ Urzędnicy województwa ruskiego XIV-XVIII wieku. (Ziemie halicka, lwowska, przemyska, sanocka). Spisy". Oprac. Kazimierz Przyboś, 1987, s. 379.
  3. ↑ Wielka encyklopedia powszechna PWN tom 8 s. 812
  4. ↑ Suffragia Woiewodztw, y Ziem Koronnych, y Wielkiego Xięstwá Litewskiego, zgodnie na Naiaśnieyszego Jana Trzeciego Obránego Krola Polskiego, Wielkiego Xiążęćiá Litewskiego, Ruskiego, Pruskiego, Mázowieckiego, Zmudzkiego, Inflantskiego, Smolenskiego, Kijowskiego, Wołhynskiego, Podolskiego, Podláskiego, y Czerniechowskiego Dáne między Wárszawą á Wolą / Dnia Dwudziestego pierwszego Máiá / Roku 1674, [b.n.s.]
  5. ↑ Krystyn Matwijowski, Pierwsze sejmy z czasów Jana III Sobieskiego, Wrocław 1976, s. 248.
  6. ↑ Krystyn Matwijowski, Pierwsze sejmy z czasów Jana III Sobieskiego, Wrocław 1976, s. 252.
  7. ↑ Zbigniew Hundert, Poselstwo od wojska koronnego na sejm warszawski 1683 r. jako przykład funkcjonowania patronatu wojskowego Jana III, w: Roczniki Humanistyczne 2018/66/2, s. 44.
  8. ↑ Jan Wimmer, Wiedeń 1683, Warszawa 1983, s. 219.

Bibliografia