Aleksander Rak

Aleksander Rak

Tablica pamiątkowa w Katowicach
Data i miejsce urodzenia	18 sierpnia 1899 Odessa
Data i miejsce śmierci	29 lipca 1978 Katowice
Narodowość	polska
Język	polski
Alma Mater	ASP w Warszawie
Dziedzina sztuki	malarstwo, grafika
Ważne dzieła
drzeworyt „Kobiety u studni” sucha igła „Odpoczynek”
Odznaczenia

Aleksander Rak (ur. 18 sierpnia 1899 w Odessie, zm. 29 lipca 1978 w Katowicach) – polski malarz, grafik, profesor ASP w Katowicach.

Życiorys

Urodził się 18 sierpnia 1899 w Odessie. Uczył się w szkole realnej w Kijowie, a po I wojnie światowej przyjechał na studia do Warszawy. Od 1919 uczęszczał do dawnej Szkoły Rysunkowej im. Wojciecha Gersona. W latach 1923–1929 studiował na ASP w Warszawie w pracowni rysunku i malarstwa Miłosza Kotarbińskiego, Tadeusza Pruszkowskiego, Karola Tichego, a grafikę u Władysława Skoczylasa. W latach 1928–1931 pracował w Miejskiej Szkole Dokształcającej w Warszawie. Od 1929 roku był członkiem stowarzyszenia "Szkoła Warszawska". W latach 1932–1935 był nauczycielem rysunku w warszawskiej Szkole Sztuk Zdobniczych Muzeum Rzemiosł i Sztuki Stosowanej. W latach 1936–1939 wykładał rysunek na wydziale projektowania wnętrz, grafiki i rzeźby w Warszawie. Przed wojną był też wieloletnim kierownikiem artystycznym wydawnictw kolejowych Biura Propagandy Kolejowej "Ruch". W latach 1934–1939 należał do Koła Artystów Grafików Reklamowych (KAGR), był też członkiem Bloku Zawodowych Artystów Grafików. Rysował portrety ludzi pracy oraz pejzaże. Projektował reklamy. Wraz z żoną projektowali witraże, np. „Ogrójec”, w 1928 roku dla kościoła w Wildze koło Warszawy. W czasie drugiej wojny światowej przebywał w Warszawie, ciężko chorował na gruźlicę. Następnie, w 1942 r. w czasie nalotu lotniczego bomba trafiła w mieszkanie państwa Raków: zginęła jego żona, Janina Rakowa, mieszkanie oraz większość ich prac została zniszczona.

Po wojnie p. Aleksander Rak przeprowadził się do Gliwic^[1]. Drugi okres życia i twórczości przypada na lata 1945–1969. Był współorganizatorem Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach^[2] oraz jej profesorem. Kierował tą uczelnią, pełniąc m.in. funkcję pierwszego jej dziekana, a do roku 1969 kierownika Katedry Grafiki, w 1956 otrzymał tytuł profesora^[3]. Został odznaczony Krzyżem Kawalerskim (1956) i Oficerskim (1966) Orderu Odrodzenia Polski^[4].

Pochowany w Warszawie na cmentarzu Powązkowskim (kw.128-4-23)^[5].

Wystawy i nagrody

Grafik wystawiał swoje prace na szeregu wystawach, był nagradzany^[6]:

• Powszechna Wystawa Krajowa w Poznaniu – 1929
• Wystawy w Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych – 1930, 1933, 1936
• Genewa w Musée Rath – 1931
• Międzynarodowa Wystawa Sztuki Religijnej w Padwie – 1931
• Wyróżnienie w konkursie na plakat propagujący odznakę sportową – 1932
• Dwukrotnie II nagroda za plakaty w konkursach dla Państwowego Monopolu Spirytusowego – 1933, 1934
• Wyróżnienie w konkursie na projekt polichromii ołtarza głównego w Chełmie Lubelskim – 1935
• Nagroda prezesa PKO na wystawie w Instytucie Propagandy Sztuki – 1935
• I oraz II Międzynarodowa Wystawa Drzeworytów (uzyskał wyróżnienia za drzeworyt „Kobiety u studni” i suchą igłę „Odpoczynek”)
• Wystawa sztuki polskiej Bloku Zawodowego Artystów Plastyków w Raperswilu – 1936
• Nagroda na wystawie zbiorowej Polskich Artystów Grafików Warszawa – 1937
• Wystawa światowa Nowy Jork – 1939

Uczniowie

Wykształcił wielu wybitnych artystów. Jego uczniami byli m.in.: Waldemar Świeży, Stefan Suberlak, Andrzej Czeczot, Jerzy Duda Gracz, Jan Nowak, Leszek Rózga i Stanisław Kluska, Konstanty M. Sopoćko^[6].

Przypisy

Bibliografia

• „Aleksander Rak 1899-1978” Janina Więckowska-Lazar, wyd: Ministerstwo Kultury i Sztuki, Centralne Biuro Wystaw Artystycznych, rok 1982 Warszawa
• Aleksander Rak w iPSB

Linki zewnętrzne

• Autoportret w Muzeum w Tychach