Aleksander Stryjeński

Aleksander Stryjeński
Aleksander Napoleon Kazimierz Stryjeński
Data i miejsce urodzenia

11 września 1803
Białystok

Data i miejsce śmierci

9 grudnia 1875
Paryż

Zawód, zajęcie

inżynier, kartograf

Aleksander Napoleon Kazimierz Stryjeński (ur. 11 września 1803 w Białymstoku, zm. 9 grudnia 1875 w Paryżu; niektóre źródła podają datę urodzin 20 września 1804) – oficer, inżynier wojskowy i cywilny, kartograf.

Życiorys

Pochodził z kalwińskiej rodziny szlacheckiej, został ochrzczony w zborze kalwińskim w Serejach.[1] Od 1817 r. kształcił się w Szkole Kadetów w Warszawie, a od 1820 r. w Korpusie Kadetów w Kaliszu. W latach 1823–1826 uczył się w Szkole Aplikacyjnej Artylerii i Inżynierów w Warszawie, po zakończeniu której otrzymał nominację na stopień podporucznika w 1 Pułku Strzelców Pieszych.

Był uczestnikiem powstania listopadowego[2]. W bitwie pod Wawrem (lub, jak podają inne źródła, pod Grochowem) zdobył osobiście sztandar rosyjski, za co został odznaczony orderem Virtuti Militari. Uczestniczył w wyprawie generała D. Chłapowskiego na Litwę[2] oraz w bitwach pod Okuniewem i Liwem. Po upadku powstania przejściowo internowany w Prusach, skąd udał się na emigrację do Francji. Przebywał w Besançon, gdzie poznał m.in. J. P. Lelewela. Brał udział w nieudanej wyprawie polskich emigrantów w 1833 r. nad Ren. Następnie osiadł w Szwajcarii[2].

W latach 1837–1854 uczestniczył w opracowaniu pierwszej nowoczesnej, wieloczęściowej mapy Szwajcarii w podziałce 1:100 000. Był jednym z głównych autorów tego dzieła, którym kierował generał Henri Dufour. Wykonał też mapę topograficzną i szkolną kantonu Fryburg.

Po zakończeniu prac nad mapą Szwajcarii osiadł na stałe w Carouge pod Genewą. Początkowo pracował w miejscowym biurze topograficznym, następnie projektował linie kolejowe Genewa – Versoix i Lozanna – Thörishaus. W 1858 r. z rekomendacji Dufour’a utrzymał stanowisko inżyniera kantonu genewskiego.

W 1838 r. zawarł związek małżeński z Pauliną de Lestocq, z którą miał trzech synów i trzy córki. Jednym z synów Aleksandra Stryjeńskiego był Tadeusz Stryjeński, znany później architekt.

Po śmierci został pochowany na cmentarzu Les Champeaux w Montmorency.

Przypisy

  1. ↑ Stanisław Tadeusz Sroka, Stryjeński Aleksander Napoleon Kazimierz (1804-1875), PSB, vol. 44, s. 505-507.
  2. ↑ a b c Stanisław Zieliński, Mały słownik pionierów polskich kolonialnych i morskich : podróżnicy, odkrywcy, zdobywcy, badacze, eksploratorzy, emigranci - pamiętnikarze, działacze i pisarze migracyjni, Warszawa: Inst. Wyd. Ligi Morskiej i Kolonialnej, 1933, s. 509.

Bibliografia

  • Orłowski, Bolesław (red): Słownik polskich pionierów techniki, Katowice 1984.
  • Orłowski, Bolesław: Dwusetna rocznica urodzin Aleksandra Stryjeńskiego (1804-1875), współtwórcy pierwszej nowoczesnej mapy Szwajcarii, w: „Przegląd Geodezyjny”, 2004 nr 9 s. 22–23.
  • Orłowski, Bolesław: Współtwórca nowoczesnej Szwajcarii, w: „Przegląd Techniczny” 2004 nr 23, s. 28–29.
  • Zieliński, Jan: Nasza Szwajcaria. Przewodnik śladami Polaków, Warszawa 1999.