Aleksander Wańkowicz

Aleksander Wańkowicz

Aleksander Wańkowicz (1933)
pułkownik pilot
Data i miejsce urodzenia	29 lipca 1881 Puchowicze
Data i miejsce śmierci	22 stycznia 1947 Puszczykowo
Przebieg służby
Siły zbrojne	Armia Imperium Rosyjskiego, Wojsko Polskie
Formacja	Lotnictwo Wojska Polskiego
Jednostki	1 pułk aeronautyczny, 1 batalion balonowy
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka
Odznaczenia

Aleksander Wańkowicz (ur. 29 lipca 1881 w Puchowiczach, zm. 22 stycznia 1947 w Puszczykowie) – pułkownik pilot Wojska Polskiego.

Życiorys

Aleksander Wańkowicz urodził się 29 lipca 1881 w majątku Puchowicze, w ówczesnym powiecie ihumeńskim guberni mińskiej, w rodzinie Aleksandra i Stanisławy z Aleksandrowiczów^[1]. Został oficerem Armii Imperium Rosyjskiego, w szeregach której brał udział w I wojnie światowej.

20 grudnia 1918 został przyjęty do Wojska Polskiego w stopniu podpułkownika. Dwa dni później został wyznaczony na stanowisko szefa Sekcji Żeglugi Napowietrznej w Ministerstwie Spraw Wojskowych w Warszawie. Został szefem Sekcji III Aeronautyki w Dowództwie Lotnictwa Ministerstwa Spraw Wojskowych. 11 czerwca 1920 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu podpułkownika, w Wojskach Lotniczych, w grupie oficerów z byłych Korpusów Wschodnich i byłej armii rosyjskiej. 21 czerwca 1920 roku Minister Spraw Wojskowych zezwolił mu korzystać tytularnie ze stopnia pułkownika^[2]. Od 20 lipca do 5 września 1920 roku walczył na wojnie z bolszewikami jako dowódca 1 pułku aeronautycznego.

VI Krajowe Zawody Balonów Wolnych o puchar im. płk Aleksandra Wańkowicza w Legionowie. Uroczystość zakończenia - fundator nagrody 3. z prawej; 1933-09-28

Od 22 sierpnia 1921 roku był szefem Wydziału 3 Aeronautyki w Departamencie IV Żeglugi Powietrznej Ministerstwa Spraw Wojskowych, pozostając oficerem nadetatowym I batalionu aeronautycznego^[3]. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu pułkownika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 1. lokatą w korpusie oficerów aeronautycznych^[4]. Z dniem 30 czerwca 1924 został przeniesiony w stan spoczynku z „powodu trwałej niezdolności do służby wojskowej stwierdzonej na podstawie przeprowadzonej superrewizji”^[5].

Został patronem Krajowych Zawodów Balonów Wolnych rozgrywanych od 1925 do 1939. W 1932 koszarom 2 batalionu balonowego w Legionowie nadano imię płk. Aleksandra Wańkowicza.

W latach 20. XX wieku zamieszkiwał w Warszawie^[6][7]. W 1934 pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa Miasto III. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej nr I. Był wówczas „przewidziany do użycia w czasie wojny”^[8].

Od stycznia 1926 prowadził Biuro Techniczno-Budowlane i Pomiarowe A. Wańkowicz i s-ka, od 1929 zaś – Przedsiębiorstwo Przewozowo-Autobusowe Mobile s-ka z o.o. W 1931 został powołany na stanowisko prezesa Komitetu Gminnego BBWR w Skolimowie oraz członka Rady BBWR powiatu warszawskiego. Funkcji tych jednak nie przyjął ze względu na zły stan zdrowia.

Po zakończeniu II wojny światowej zamieszkał w Nowej Niwce (obecnie część Puszczykowa). Zmarł 22 stycznia 1947 w szpitalu w Puszczykowie^[9]. Został pochowany 26 stycznia 1947 na cmentarzu w Mosinie.

Był żonaty z Barbarą Heleną z Czaplickich (1890–1975). Wychowywał syna żony z pierwszego małżeństwa – Zygmunta Dylewskiego.

Ordery i odznaczenia

• polskie:
  • Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari (nr 5020)
  • Krzyż Walecznych
  • Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
  • Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
• rosyjskie:
  • Order Świętej Anny II i III klasy
  • Order Świętego Włodzimierza IV klasy
  • Order Świętego Stanisława z mieczami II i III klasy
• francuskie:
  • Krzyż Kawalerski Orderu Legii Honorowej
• rumuńskie:
  • Order Korony Rumunii
  • Krzyż Oficerski Orderu Gwiazdy Rumunii

Awanse

• podporucznik – VII 1902
• porucznik – X 1904
• sztabskapitan (podkapitan) – X 1908
• kapitan – X 1912
• podpułkownik – VIII 1917^[10]
• pułkownik – V 1922 – ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 1. lokatą w korpusie oficerów aeronautycznych

Przypisy

Bibliografia

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
• Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, 1934. [dostęp 2016-06-11].
• Tomasz Matuszak. Sprawozdanie płk. pil. bal. Aleksandra Wańkowicza z użycia 1 Pułku Aeronautycznego w wojnie 1920 roku. „Biuletyn Wojskowej Służby Archiwalnej”. 25, 2002. Warszawa: Centralne Archiwum Wojskowe. ISSN 0137-5547. 
• Zygmunt Kozak, Zbigniew Moszumański. Płk pil. Aleksander Wańkowicz (1881–1947). „Aeroplan”. nr 2, 2006. Warszawa: Agencja Lotnicza ALTAIR Sp. z o.o.. ISSN 1232-8839. 
• Mariusz Niestrawski: Aleksander Wańkowicz. infolotnicze.pl. [dostęp 2016-06-07].
• Jacek Szczepański, VI Krajowe Zawody Balonów Wolnych o Puchar im. płk. A. Wańkowicza. Legionowo, 25 września 1933 r.