Aleksander Wańkowicz

Aleksander Wańkowicz
Ilustracja
Aleksander Wańkowicz (1933)
pułkownik pilot pułkownik pilot
Data i miejsce urodzenia

29 lipca 1881
Puchowicze

Data i miejsce śmierci

22 stycznia 1947
Puszczykowo

Przebieg służby
Siły zbrojne

Lesser Coat of Arms of Russian Empire.svg Armia Imperium Rosyjskiego,
Orzełek II RP.svg Wojsko Polskie

Formacja

Roundel of Poland (1921-1993).svg Lotnictwo Wojska Polskiego

Jednostki

1 pułk aeronautyczny,
1 batalion balonowy

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Walecznych (1920-1941) Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Order Świętej Anny II klasy (Imperium Rosyjskie) Order Świętej Anny III klasy (Imperium Rosyjskie) Order Świętego Włodzimierza IV klasy (Imperium Rosyjskie) Cesarski i Królewski Order Świętego Stanisława II klasy (Imperium Rosyjskie) Cesarski i Królewski Order Świętego Stanisława III klasy (Imperium Rosyjskie) Kawaler Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Kawaler Orderu Korony Rumunii Oficer Orderu Gwiazdy Rumunii

Aleksander Wańkowicz (ur. 29 lipca 1881 w Puchowiczach, zm. 22 stycznia 1947 w Puszczykowie) – pułkownik pilot Wojska Polskiego.

Życiorys

Aleksander Wańkowicz urodził się 29 lipca 1881 w majątku Puchowicze, w ówczesnym powiecie ihumeńskim guberni mińskiej, w rodzinie Aleksandra i Stanisławy z Aleksandrowiczów[1]. Został oficerem Armii Imperium Rosyjskiego, w szeregach której brał udział w I wojnie światowej.

20 grudnia 1918 został przyjęty do Wojska Polskiego w stopniu podpułkownika. Dwa dni później został wyznaczony na stanowisko szefa Sekcji Żeglugi Napowietrznej w Ministerstwie Spraw Wojskowych w Warszawie. Został szefem Sekcji III Aeronautyki w Dowództwie Lotnictwa Ministerstwa Spraw Wojskowych. 11 czerwca 1920 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu podpułkownika, w Wojskach Lotniczych, w grupie oficerów z byłych Korpusów Wschodnich i byłej armii rosyjskiej. 21 czerwca 1920 roku Minister Spraw Wojskowych zezwolił mu korzystać tytularnie ze stopnia pułkownika[2]. Od 20 lipca do 5 września 1920 roku walczył na wojnie z bolszewikami jako dowódca 1 pułku aeronautycznego.

VI Krajowe Zawody Balonów Wolnych o puchar im. płk Aleksandra Wańkowicza w Legionowie. Uroczystość zakończenia - fundator nagrody 3. z prawej; 1933-09-28

Od 22 sierpnia 1921 roku był szefem Wydziału 3 Aeronautyki w Departamencie IV Żeglugi Powietrznej Ministerstwa Spraw Wojskowych, pozostając oficerem nadetatowym I batalionu aeronautycznego[3]. 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu pułkownika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 1. lokatą w korpusie oficerów aeronautycznych[4]. Z dniem 30 czerwca 1924 został przeniesiony w stan spoczynku z „powodu trwałej niezdolności do służby wojskowej stwierdzonej na podstawie przeprowadzonej superrewizji”[5].

Został patronem Krajowych Zawodów Balonów Wolnych rozgrywanych od 1925 do 1939. W 1932 koszarom 2 batalionu balonowego w Legionowie nadano imię płk. Aleksandra Wańkowicza.

W latach 20. XX wieku zamieszkiwał w Warszawie[6][7]. W 1934 pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa Miasto III. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej nr I. Był wówczas „przewidziany do użycia w czasie wojny”[8].

Od stycznia 1926 prowadził Biuro Techniczno-Budowlane i Pomiarowe A. Wańkowicz i s-ka, od 1929 zaś – Przedsiębiorstwo Przewozowo-Autobusowe Mobile s-ka z o.o. W 1931 został powołany na stanowisko prezesa Komitetu Gminnego BBWR w Skolimowie oraz członka Rady BBWR powiatu warszawskiego. Funkcji tych jednak nie przyjął ze względu na zły stan zdrowia.

Po zakończeniu II wojny światowej zamieszkał w Nowej Niwce (obecnie część Puszczykowa). Zmarł 22 stycznia 1947 w szpitalu w Puszczykowie[9]. Został pochowany 26 stycznia 1947 na cmentarzu w Mosinie.

Był żonaty z Barbarą Heleną z Czaplickich (1890–1975). Wychowywał syna żony z pierwszego małżeństwa – Zygmunta Dylewskiego.

Ordery i odznaczenia

Awanse

  • podporucznik – VII 1902
  • porucznik – X 1904
  • sztabskapitan (podkapitan) – X 1908
  • kapitan – X 1912
  • podpułkownik – VIII 1917[10]
  • pułkownik – V 1922 – ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 1. lokatą w korpusie oficerów aeronautycznych

Przypisy

  1. Matuszak 2002 ↓.
  2. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 26 z 14 lipca 1920 roku, s. 575, 583.
  3. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 19, 936, 943.
  4. Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 243.
  5. Dz.Pers. MSWojsk. ↓, Nr 54 z 8 czerwca 1924 roku, s. 315.
  6. Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1409.
  7. Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 999.
  8. Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 347, 851.
  9. Zygmunt Kozak, Zbigniew Moszumański, Płk pil. Aleksander Wańkowicz, „Aeroplan” 2006, nr 2, s. 31.
  10. W Armii Rosyjskiej nie było stopnia majora.

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Naramiennik Pulkownik lotn.svg
Naramiennik pułkownika Sił Powietrznych RP.
Orzełek II RP.svg
Autor: Poznaniak, Licencja: CC BY-SA 2.5
Orzełek Wojsk Lądowych II RP
Roundel of Poland (1921-1993).svg
Roundel of the Polish Air Force (1921–1993).
Roundel of Poland (1921–1993).svg
Roundel of the Polish Air Force (1921–1993).
POL Krzyż Walecznych (1920) BAR.svg
Baretka: Krzyż Walecznych (1920).
RUS Order św. Anny (baretka).svg
Baretka Orderu św. Anny.
RUS Order św. Włodzimierza (baretka).svg
Baretka Orderu św. Włodzimierza.
RUS Order św. Stanisława (baretka).svg
Baretka Orderu św. Stanisława.
Aleksander Wańkowicz (1933).jpg
Aleksander Wańkowicz (1933)
ROM Order of the Star of Romania 1877 Officer BAR.svg
Baretka: Order Gwiazdy Rumunii (model 1877) – Oficer – Księstwo i Królestwo Rumunii.
VI Krajowe Zawody Balonów Wolnych o Puchar im. płk Aleksandra Wańkowicza NAC 1-S-186-9.jpg
VI Krajowe Zawody Balonów Wolnych o Puchar im. pułkownika Aleksandra Wańkowicza w Legionowie. Uroczystość zakończenia zawodów; 28 września 1933. Widoczni m.in.: zwycięzca zawodów przedstawiciel Departamentu Aeronautyki Ministerstwa Spraw Wojskowych porucznik Jan Zakrzewski pilotujący balon Gniezno z pucharem (1. z prawej), fundator nagrody pułkownik Aleksander Wańkowicz (3. z prawej). Koncern Ilustrowany Kurier Codzienny - Archiwum Ilustracji. Sygnatura: 1-S-186-9
ROM Order of the Crown of Romania 1881 Knight BAR.svg
Baretka: Order Korony Rumunii (model 1881) – Kawaler – Królestwo Rumunii.