Aleksander Wielki odwiedza pracownię Apellesa
_-_Apelles_painting_Campaspe_-_2.jpg) | |
| Autor | Willem van Haecht |
|---|---|
| Data powstania | ok. 1629 |
| Medium | panel |
| Wymiary | 105 × 149,5 cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Lokalizacja | |
Aleksander Wielki odwiedza pracownię Apellesa (Pracownia Apellesa) – jeden z trzech obrazów Willema van Haechta należący do grupy obrazów tzw. obrazy w obrazie.
W XVII wieku w Holandii zapoczątkowano modę na dzieła przedstawiające galerie obrazów lub pracownie artystyczne. Na jednym obrazie umieszczano szereg różnych dzieł malarskich i rzeźbiarskich wcześniejszych mistrzów oraz przedstawiano zbiory mecenasów sztuki.
Obrazy Haechta
Prekursorem tematyki obrazów na obrazie był holenderski malarz Willem van Haecht. Namalował on trzy obrazy. Pierwszy powstał w 1628 roku, znany dziś pod tytułem Gabinet van Geesta. Haecht przedstawił w nim galerie sztuki swojego pracodawcy Cornelisa van der Geesta z Antwerpii. W wielkiej komnacie wypełnionej obrazami znajduje się wielu zamożnych i ważnych ludzi podziwiających lub kupujących obrazy. Wśród postaci po lewej stronie znajduje się arcyksiążę austriacki Albrecht VII Habsburg wraz z małżonką Izabelą oraz współregenci Niderlandów. Byli oni gośćmi galerii w 1615 roku. Za nimi stoi Rubens, a w kapeluszu widoczny jest Władysław Waza, który odbywał podróż po Europie i 6 września 1624 roku pojawił się w Brukseli. Prezentujący obraz to sam gospodarz. Na ścianach widoczne są obrazy starszych mistrzów aż po dzieła współczesnego malarza Rubensa.
Frans Francken Młodszy, 115 × 148 cm. Sammlung Schönborn-Buchheim
Drugim obrazem było dzieło powstałe w 1629 roku znane pod tytułem Pracownia Apellesa lub Aleksander Wielki odwiedza pracownię Apellesa. Płótno przedstawia scenę rodzajową, gdzie grecki artysta dworski Apelles maluje portret kochanki Aleksandra Wielkiego, Pankaspe. Według legendy Apelles zakochał się w Pankaspe a Aleksander podarował ją mu za namalowany portret. W XVII wieku Rubensa nazywano Apellesem z Antwerpii. Artysta i modelka otoczona jest przez mężczyzn i kobiety, a wśród nich stoi sam Aleksander. Scena rozgrywa się w galerii, gdzie na ścianach widoczna jest kolekcja Cornelisa van der Geesta. W odróżnieniu od pierwszego obrazu z komnaty pełnego dzieł odchodzi korytarz biegnący w głąb okrągłego pomieszczenia z wnękami pełnych rzeźb. Podobne galerie znajdowały się w domu Rubensa co mogło być inspiracją dla dzieła Haechta. prezentowane na ścianach obrazy można dziś zidentyfikować. Z lewej strony u dołu widać obraz pt. Bitwa Amazonek Rubensa, po prawej stronie na górze inny obraz tego malarza Pijany Sylem[1]. U dołu po prawej stronie znajduje się obraz Bankier z żoną Quentina Massysa
Obrazy innych malarzy
Moda XVII wiecznej Holandii na obrazy tego typu owocowała wieloma dziełami niderlandzkich artystów. Do tej grupy należał Frans Francken Młodszy, który namalował obrazy W galerii i Kunstkamera oraz dzieła: Arcyksiążę Albert i Izabeli zwiedza Collector’s Cabinet (Jana Brueghla Starszego i Hieronymusa oraz Archduke Leopold Wilhelm w Galerii Bussels Davida Teniersa).
Brueghel prócz obrazów na swoim płótnie przedstawił znane rzeźby m.in. Alegoria Architektury autorstwa Giambologna. Goście w galerii oglądają różne anormalne postacie zwierząt oraz eksponaty w tym globus z ówcześnie znanymi zarysami kontynentów. Na centralnym planie widoczna jest para królewska która jest mecenasem sztuki. Ich role akcentuje duży kwiat słonecznika po lewej stronie. Kwiat ten był nieznany przed wyprawami Kolumba w Europie. Po jego pojawieniu stał się symbolem książęcego mecenatu.
Teniers namalował dwa obrazy o tej samej nazwie. Na płótnie znajdującym się obecnie w Muzeum Historii Sztuki w Wiedniu namalował ścianę pełną dzieł znanych malarzy. Na samej górze, po lewej stronie widoczny jest obraz Trzej filozofowie Giorgione (1525, Wiedeń). Następnie Adoracja trzech króli Paolo Veronese (dziś zaginiony), Actaeon Tycjana. W niższym rzędzie drugie od lewej strony dzieło to Raising of the youth of Nain Paolo Veronese z lat 1565/70. W trzecim rzędzie mamy dzieła m.in. Dosso Dossiego (Święty Hieronim), Franceska Bassana (Dobry samarytanin), Tycjana (Maria z Dzieciątkiem i świętymi). W dolnym rzędzie widoczne są jeszcze dwa jego dzieła Madonna z wiśniami i Chrystus z kobietą cudzołożną. Obok nich wyróżnić można Judytę z głową Holofernesa autorstwa Carlo Saraceni, Świętą rodzinę z Magdaleną i św. Janem Vecchia, Jezus z uczonymi w świątyni Jusepe de Ribera.
W ostatnim dolnym rzędzie Teniers ulokował portrety m.in. Portret starego mężczyzny z białą brodą Tintoretta, Portret mężczyzny Moronieo i Portret młodej kobiety Parmigianina. na podłodze można wyróżnić kolejne dwa dzieła Tycjana – Violante z 1516 i obok Bravo. Pośrodku widoczne jest Pieta autorstwa Antonio Marziale Carracci Obok największego obrazu na płótnie po lewej stronie widoczne jest dzieło Rafaela Santi Święta Małgorzata z wężem. Największe dzieło w galerii to Estera przed Achaszweroszem Paolo Veronese. Na ścianie po lewej stronie na górze widoczny jest Portret Jacopo de Strada Tycjana[2].
Również i francuscy malarze tacy jak przedstawiciel baroku Jean Antoine Watteau podejmowali temat galerii. Znane jest jego dzieło pt. L’Enseigne de Gersaint (Szyld sklepu Gersainta) z 1720 roku[3]. płótno zostało namalowane dla Gersainta, marszanda u którego wynajmował pokój już w okresie swojej śmiertelnej choroby – gruźlicy. Obraz przedstawia moment chowania do skrzyni portretów Ludwika XIV autorstwa Le Bruna. Pośrodku mamy autoportret malarza który zaprasza damę do obejrzenia innych obrazów.
Innymi malarzami którzy w swojej twórczości mają obrazy tego stylu są m.in. Samuel Morse (Galeria Luwr), Johann Zoffany (The Tribuna of the Uffizi, 1772-78 Uffizi) z Wenus z Urbino Tycjana na pierwszym planie, czy François Joseph Heim. Również polscy malarze malowali tego typu obrazy m.in. Wincenty Kasprzycki i jego Wystawa sztuk pięknych w Warszawie w 1828 roku.
Przypisy
- ↑ Obecnie płótno znajduje się w Gemäldegalerie der Akademie der bildenden Künste, w Wiedniu.
- ↑ http://courses.washington.edu/englhtml/engl569/berger/teniers/teniersmap.html.
- ↑ Płótno obecnie znajduje się w Berlinie w zamku Charlottenburg.
Bibliografia
- Wielki słownik malarzy, wyd. HPS, Warszawa 2006, ISBN 83-60688-16-8.
- Patrick de Rynck, Jak czytać malarstwo wyd. Universitas, Kraków 2005, ISBN 83-242-0565-9.
Media użyte na tej stronie
This painting of a private gallery or cabinet of a Flemish collector depicts a visit by Archdukes Albert and Isabella, the Habsburg governors of the Southern Netherlands. Isabella is seated, while her husband stands to her right and their unidentified host, behind.
The walls are covered with paintings by Flemish artists. The sculpture displayed throughout is from various schools, but includes the bronze "Allegory of Architecture" by Giambologna, a Flemish sculptor who made his fortune in Florence. A painted "Allegory of Iconoclasm," depicting people who destroy art as animals, rests against a chair. Visitors examining paintings and objects on the tables draw the viewer's attention to these objects, as well as shells and a stuffed bird of paradise, from the Spice Islands. Pets include a monkey, kept out of mischief on a chain, and a dog, apparently with two heads (an alteration by the artist that has "bled" through). The globe-like object on the table at the left is one of Cornelis Drebbels' attempts at a perpetual-motion clock; the principles which ran it are now lost.
Depictions of art collections were a specialty of Antwerp painters. Albert's and Isabella's role as rulers and patrons of the arts is celebrated here in an unprecedented way. The immense vase of flowers by Jan Brueghel, the greatest Flemish flower painter, is crowned by a large sunflower. This South American flower which could grow to be 14 feet tall and could turn toward the sun, was first seen by Europeans in the mid-1500s. It had been illustrated as a New World wonder in botanical treatises, but this is its earliest inclusion in a painting and its earliest use as a symbol of princely patronage. In turning to the sun (but here toward Albert and Isabella), it symbolizes the way that the arts grow and blossom in the light and warmth of princely patronage.%2c_Kunst-_und_Rarit%c3%a4tenkammer_(1636).jpg)