Aleksander Zasztowt

Aleksander Zasztowt
Data i miejsce urodzenia16 lutego 1877
Wilno
Data i miejsce śmierci11 listopada 1944
Wilno
Poseł na Sejm Ustawodawczy (II RP)
Okresod 10 lutego 1919
do 30 marca 1922
Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski

Aleksander Zasztowt (ur. 16 lutego 1877 w Wilnie, zm. 11 listopada 1944 tamże) – polski działacz polityczny, dziennikarz, poseł na Sejm Wileński i Ustawodawczy RP, członek loży wolnomularskiej w Wilnie w czasach II Rzeczypospolitej[1].

Życiorys

Był z wykształcenia inżynierem budowlanym – studiował na politechnice w Rydze. Od 1905 pracował jako urzędnik biura Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej w Częstochowie; działał w częstochowskiej organizacji kolejarzy. Około 1913 przeniósł się do rodzinnego Wilna, gdzie był m.in. członkiem Rady Wileńskiego Towarzystwa Urządzania Mieszkań. Pracował jako dziennikarz "Przeglądu Wileńskiego" i "Echa". W 1915 został członkiem Komitetu Obywatelskiego Miasta Wilna jako przedstawiciel ludności białoruskiej. Współpracował z Uniwersytetem Ludowym imienia Mickiewicza.

W latach 1918–1923 był przywódcą Polskiego Stronnictwa Socjal-Demokratycznego na Litwie i Białej Rusi oraz Polskiej Partii Socjalistycznej Litwy i Białorusi.

Po zajęciu Litwy Środkowej przez wojska gen. Żeligowskiego (bunt Żeligowskiego), 9 października 1920 był jednym z sygnatariuszy odezwy "Do ludności Litwy Środkowej", którzy jako członkowie Tymczasowej Komisji Rządzącej podpisali ją obok generała[2][3][4]. W strukturze Tymczasowej Komisji Rządzącej 12 października 1920 Aleksander Zasztowt został mianowany przez Naczelnego dowódcę Wojsk Litwy Środkowej gen. Lucjana Żeligowskiego na stanowisko Dyrektora Departamentu Komunikacji i Robót Publicznych[5].

W styczniu 1922 wybrano go posłem do Sejmu Wileńskiego z list PPS. Został przewodniczącym klubu socjalistycznego w wileńskim parlamencie. W marcu tego roku był mianowany jednym z dwudziestu delegatów na Sejm Ustawodawczy w Warszawie. Zrzekł się mandatu 30 marca 1922. W jego miejsce wstąpił Stanisław Bagiński.

2 maja 1923 został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski[6].

Od 1924 należał do Niezależnej Socjalistycznej Partii Pracy, sprawował mandat radnego wileńskiego (1922–1934). Był także komisarzem, a następnie członkiem Rady Kasy Chorych. Należał do wileńskiej loży masońskiej "Tomasz Zan", wcześniej również do lóż "Jedność", "Litwa" i "Białoruś".

Został pochowany na wileńskim cmentarzu ewangelickim, nagrobek nie zachował się.

Przypisy

  1. ↑ Ludwik Hass, Ambicje, rachuby, rzeczywistość. Wolnomularstwo w Europie Środkowo-Wschodniej 1905–1928, Warszawa 1984, s. 232.
  2. ↑ Do ludności Litwy Środkowej. „Dziennik Urzędowy Tymczasowej Komisji Rządzącej”, s. 1-2, Nr 1 z 17 listopada 1920. Tymczasowa Komisja Rządząca. 
  3. ↑ Odezwa rządu Litwy środkowej. „Kurjer Warszawski”, s. 1-2, Nr 296 z 25 października 1920. 
  4. ↑ Joanna Gierowska-Kałłaur. Straż Kresowa wobec kwestii białoruskiej. Deklaracje i praktyka. „Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej”. XLIV, s. 32, 2009. ISSN 1230-5057. 
  5. ↑ Dekret no 2 Naczelnego dowódcy Wojsk Litwy Środkowej. „Dziennik Urzędowy Tymczasowej Komisji Rządzącej”, s. 2, Nr 1 z 17 listopada 1920. Tymczasowa Komisja Rządząca. 
  6. ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 31.

Bibliografia

  • Majchrowski J. (red.), Kto był kim w II RP, Warszawa 1994
  • Edmund Małachowicz, Wilno, Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 1996, ISBN 83-7085-182-7, OCLC 749625807.
  • Wileński słownik biograficzny, Henryk Dubowik (red.), Jan Malinowski (red.), Janusz Andruszkiewicz (oprac.), Bydgoszcz: Towarzystwo Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej, 2002, ISBN 83-87865-28-1, OCLC 830347331.
  • Ludwik Hass, Masoneria polska XX wieku. Losy, loże, ludzie, Warszawa: „Polczek”, 1993, s. 335–336, ISBN 83-85272-13-5, OCLC 834071306.