Aleksandr Awajew

Aleksandr Awajew
prezbiter
Kraj działania

Polska

Data i miejsce urodzenia

8 maja 1882
Twer

Data i miejsce śmierci

25 listopada 1956
Wojnowo

Miejsce pochówku

województwo warmińsko-mazurskie

Proboszcz parafii Zaśnięcia Matki Bożej w Wojnowie
Okres sprawowania

1922–1956

Wyznanie

prawosławne

Kościół

Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny

Inkardynacja

Diecezja białostocko-gdańska

Diakonat

1922

Prezbiterat

1922

Aleksandr Awajew (ur. 8 maja[1] 1882 w Twerze, zm. 25 listopada 1956 w Wojnowie) – rosyjski duchowny prawosławny, wieloletni proboszcz w Wojnowie. Współtwórca żeńskiego klasztoru prawosławnego w Wojnowie.

Życiorys

Pochodził z Tweru, jego matka prawdopodobnie była narodowości polskiej. Był oficerem pułku grenadierów[1]. Walczył w wojnie rosyjsko-japońskiej, w 1908 (według innego źródła – w 1911[1]), po uzyskaniu dymisji z wojska w stopniu kapitana[1], wstąpił jako nowicjusz do Pustelni Optyńskiej. Był uczniem duchowym starców Warsonofiusza i Nektariusza z Optiny[1]. Do wybuchu I wojny światowej nie złożył wieczystych ślubów zakonnych (został jedynie mnichem riasofornym[1]), toteż w 1914 objęła go mobilizacja. Walczył w 1915 na Mazurach i trafił do niewoli niemieckiej[2]. Po odzyskaniu wolności przeniósł się do Paryża, gdzie przyjął święcenia kapłańskie z rąk egzarchy patriarchy Moskwy na Europę Zachodnią, metropolity Eulogiusza. Początkowo został przez niego skierowany do obozów jenieckich w Niemczech w charakterze kapelana, następnie zaś w 1922 objął zaniedbaną parafię jednowierczą w Eckertsdorf – dziś Wojnowo, w Prusach Wschodnich[2]. Miejscowość tę zamieszkiwała w przeważającej liczbie ludność rosyjska, staroobrzędowa (w przewadze) i prawosławna[3][a].

Ks. Awajew zamierzał utworzyć w Wojnowie żeńską wspólnotę zakonną, w tym celu zgromadził przy miejscowej cerkwi kilka kobiet. Zbudował dla nich dom, a wspólnocie nadał wezwanie Opieki Matki Bożej[4]. Zakonnice i nowicjuszki zajmowały się nauczaniem dzieci prawosławnych z Wojnowa oraz wspierały działalność misyjną wśród miejscowych starowierców[5]. Jedna z uczennic duchowych ks. Awajewa, Lidia Polakowska, została następnie (pod imieniem zakonnym Ludmiła) przełożoną monasteru Świętych Marty i Marii na górze Grabarce[6].

Duchowny starał się również chronić pamiątki rosyjskiej kultury materialnej miejscowych staroobrzędowców, zakładając przy cerkwi niewielkie muzeum etnograficzne[2]. Sam zaprojektował nową cerkiew pod wezwaniem Zaśnięcia Matki Bożej w Wojnowie[7]. W 1931 otrzymał godność protoprezbitera[1].

Ks. Awajew kilka razy w roku odprawiał również nabożeństwa w Królewcu[1].

W czasie II wojny światowej władze hitlerowskie podejrzewały ks. Awajewa o szpiegostwo, stale obserwowały jego dom i wielokrotnie wzywały go na przesłuchania. Duchowny nielegalnie uczył miejscową młodzież języka rosyjskiego (w trakcie lekcji religii prawosławnej) i wypożyczał im rosyjskie książki ze swych prywatnych zbiorów[2].

W 1946 roku za zgodą egzarchy zachodnioeuropejskiego ks. Awajew przeszedł razem ze swoją parafią pod jurysdykcję Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. Jej proboszczem pozostawał do śmierci w 1956[2]. Ze względu na ascetyczny tryb życia przez wiernych uważany był za świętego starca[1].

Jego postać przedstawił Melchior Wańkowicz w reportażu Na tropach Smętka[2].

Uwagi

  1. ↑ Jednowiercza parafia w Wojnowie powstała w 1885, gdy część staroobrzędowców postanowiła wrócić do Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego, zachowując tradycyjne zwyczaje liturgiczne. Por. E. Iwaniec: Z dziejów staroobrzędowców na ziemiach polskich. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1977, s. 138.

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h i G. Biriukow, Pamiati protoijereja Aleksandra Awajewa
  2. ↑ a b c d e f E. Iwaniec: Z dziejów staroobrzędowców na ziemiach polskich. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1977, s. 141–144.
  3. ↑ A. Radziukiewicz. Ojczyzna Wojnowo. „Przegląd Prawosławny”. 10 (292), s. 13, październik 2009. ISSN 1230-1078. 
  4. ↑ D. Wysocka. Dzwony na Mazurach. „Przegląd Prawosławny”. 2 (164). s. 4. 
  5. ↑ Wojnowo – cerkiew prawosławna (pol.). Mazurski Portal Turystyczny. [dostęp 2015-02-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-08-04)].
  6. ↑ Grabarka. Monaster na Świętej Górze 1947–2007, Fundacja im. Księcia Konstantego Ostrogskiego, Białystok 2007, s. 122
  7. ↑ E. Iwaniec: Z dziejów staroobrzędowców na ziemiach polskich. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1977, s. 167.