Aleksandr Jakowlew (konstruktor)

Aleksandr Jakowlew
Александр Сергеевич Яковлев
Ilustracja
generał pułkownik lotnictwa generał pułkownik lotnictwa
Data i miejsce urodzenia

1 kwietnia 1906
Moskwa, Imperium Rosyjskie

Data i miejsce śmierci

22 sierpnia 1989
Moskwa, ZSRR

Przebieg służby
Lata służby

19321981

Siły zbrojne

Wojskowe Siły Powietrzne

Stanowiska

zastępca ludowego komisarza przemysłu lotniczego ZSRR

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa

Późniejsza praca

członek Prezydium Rady Najwyższej ZSRR

podpis
Odznaczenia
Złota Gwiazda Bohatera Pracy Socjalistycznej Złota Gwiazda Bohatera Pracy Socjalistycznej Nagroda Leninowska Nagroda Stalinowska Nagroda Stalinowska Nagroda Stalinowska Nagroda Stalinowska Nagroda Stalinowska Nagroda Państwowa ZSRR
Order Lenina Order Lenina Order Lenina Order Lenina Order Lenina Order Lenina Order Lenina Order Lenina Order Lenina Order Lenina Order Rewolucji Październikowej Order Czerwonego Sztandaru Order Czerwonego Sztandaru Order Suworowa I klasy (ZSRR) Order Suworowa II klasy (ZSRR) Order Wojny Ojczyźnianej I klasy Order Wojny Ojczyźnianej I klasy Order Czerwonej Gwiazdy Oficer Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja)

Aleksandr Siergiejewicz Jakowlew (ros. Александр Сергеевич Яковлев, ur. 19 marca?/ 1 kwietnia 1906 w Moskwie, zm. 22 sierpnia 1989 tamże) – rosyjski konstruktor lotniczy, generał pułkownik lotnictwa, deputowany do Rady Najwyższej ZSRR 2., 3., 4., 5., 6., 7., 8., 9., 10. i 11. kadencji (1946–1989), dwukrotny Bohater Pracy Socjalistycznej (1940, 1957).

Życiorys

Był synem szefa działu transportowego w firmie naftowej. Od 1914 uczył się w gimnazjum (ukończył je w 1923), gdzie zainteresował się lotnictwem. Od 1924 pracował w dziale lotniczym Akademii Floty Powietrznej im. Żukowskiego, w której ukończył studia w 1931[1]. W 1927 zbudował swój pierwszy samolot. Od 1935 główny konstruktor biura konstrukcyjnego, w którym do końca lat 30. XX wieku zaprojektowano kilka samolotów, oznaczonych symbolem AIR. W latach 1940–1946 pełnił funkcję zastępcy ludowego komisarza (ministra) przemysłu lotniczego ZSRR.

Projektowane pod kierunkiem Jakowlewa samoloty otrzymywały oznaczenia Jak. W biurze konstrukcyjnym Jakowlewa zaprojektowano szereg samolotów, które weszły do użycia w czasie II wojny światowej. Szczególnie znane są tutaj myśliwce Jak-1, Jak-3 i Jak-9, ale także samolot transportowy Jak-6.

Działalność Jakowlewa podczas II wojny światowej oceniana jest jednak w sposób niejednoznaczny. Współcześnie historycy uważają, że wykorzystując swoją pozycję we władzach, promował własne konstrukcje, które były kierowane do masowej produkcji pomimo niższych osiągów i jakości od konkurencyjnych projektów (np. myśliwiec Jak-1) lub nieodpowiadania potrzebom lotnictwa (np. lekki bombowiec Jak-2). Szczególnie odegrał rolę w odsunięciu na boczny tor Nikołaja Polikarpowa i odrzuceniu jego udanych projektów myśliwców I-180 i I-185. Próbował również osłabić pozycję Siemiona Ławoczkina.

W 1945 Jakowlew zaprojektował pierwszy radziecki samolot z napędem odrzutowym, Jak-15, który wszedł do produkcji seryjnej. Bardziej znanymi cywilnymi konstrukcjami Jakowlewa są samoloty pasażerskie Jak-40 i Jak-42 a także samoloty szkolno-treningowe Jak-11, Jak-18 i Jak-52 oraz akrobacyjny Jak-50.

W 1946 został awansowany na stopień generała-pułkownika lotnictwa. W latach 1946–1989 deputowany do Rady Najwyższej ZSRR od 2. do 11. kadencji, a w latach 1981–1989 członek Prezydium Rady Najwyższej ZSRR. W 1981 przeszedł na emeryturę.

Zmarł 22 sierpnia 1989 w Moskwie i został pochowany na Cmentarzu Nowodziewiczym.

Odznaczenia

Przypisy

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Flag of the Soviet Air Force 2.svg
Flag of the Soviet Air Force
Order of Lenin Ribbon Bar.svg
Ribbon bar for the Soviet decoration Order of Lenin. Drawn by Zscout370.
SU Order of the Red Banner ribbon.svg
Ribbon bar of the Order of the Red Banner. The Soviet Union (USSR).
POL Order Wojny Ojczyźnianej 1kl BAR.svg
Baretka: Order Wojny Ojczyźnianej I klasy
SU Order of the Red Star ribbon.svg
Ribbon bar of the Order of the Red Star‎. The Soviet Union (USSR).
Order suvorov1 rib.png
Order of Suvorov ribbon, class one
Medal State Prize Soviet Union.png
Medal State Prize Soviet Union
Александр Сергеевич Яковлев (cropped).jpg
Soviet aircraft designer Alexander Sergeyevich Yakovlev
Hero of Socialist Labor medal.png
Medal “Gold Star” of a “Hero of the Soсialist Labor of the Soviet Union”
Medal Stalin Prize.png
Stalin Prize Medal
Order suvorov2 rib.png
Order of Suvorov ribbon, second class
CCCP air-force Rank general-polkovnik infobox.svg
Autor: , Licencja: CC BY 3.0
Rank insignia of the Soviet Union/Russian Federation (1955-1991), here Air Force "Colonel general" (OF8) – shoulder strap dress uniform.
Sign of Aleksandr Yakovlev.png
Signature of aeroplane designer Aleksandr Yakovlev