Aleksandr Kołdunow

Ten artykuł od 2016-05 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać wiarygodne źródła, najlepiej w formie przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Aleksandr Iwanowicz Kołdunow

Александр Иванович Колдунов

46+1 zwycięstw
główny marszałek lotnictwa
Data i miejsce urodzenia	20 września 1923 Moszczinowo, ZSRR
Data i miejsce śmierci	7 czerwca 1992 Moskwa, Rosja
Przebieg służby
Lata służby	1941–1987
Siły zbrojne	Armia Czerwona Wojskowe Siły Powietrzne
Stanowiska	dowódca Wojsk Obrony Przeciwlotniczej Moskiewskiego Okręgu Wojskowego, naczelny dowódca WOPK – zastępca ministra obrony ZSRR
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa: bitwa o Dniepr, operacja jassko-kiszyniowska
Późniejsza praca	deputowany do Rady Najwyższej ZSRR
Odznaczenia

Aleksandr Iwanowicz Kołdunow, ros. Александр Иванович Колдунов (ur. 20 września 1923 we wsi Moszczinowo, zm. 7 czerwca 1992 w Moskwie) – radziecki dowódca wojskowy, as myśliwski II wojny światowej, naczelny dowódca Wojsk Obrony Przeciwlotniczej Kraju – zastępca ministra obrony ZSRR (1978–1987), główny marszałek lotnictwa ZSRR (1984), członek Komitetu Centralnego KPZR (1981–1989), deputowany do Rady Najwyższej ZSRR 9., 10. i 11. kadencji (1974–1989), dwukrotny Bohater Związku Radzieckiego (1944, 1948).

Życiorys

Urodził się 20 września 1923 we wsi Moszczinowo w guberni smoleńskiej w rodzinie robotniczej. Ukończył szkołę średnią w Elektrougli, pilotażu uczył się w aeroklubie w Reutowie (obwód moskiewski).

W 1941 wstąpił do Armii Czerwonej. W marcu 1943, podczas II wojny światowej, ukończył Wojskową Szkołę Lotniczą im. Aleksandra Miasnikowa w Krasnym Kutie. Od maja 1943 walczył na froncie w 594. Szturmowym Pułku Lotniczym. Pierwsze zwycięstwo zanotował 21 czerwca 1943 w rejonie rzeki Doniec. W ciągu kilku miesięcy 1943 szybko awansował: od młodszego pilota, poprzez pilota, zastępcę dowódcy, do dowódcy eskadry – stanowiska, które pełnił do końca wojny. Uczestniczył m.in. w bitwie o Dniepr, operacji dnieprowsko-karpackiej, operacji jassko-kiszyniowskiej, operacji budapeszteńskiej oraz w wyzwoleniu Rumunii, Bułgarii, Jugosławii, Węgier, Czechosłowacji i Austrii.

Na początku maja 1944 został dowódcą eskadry 866. Pułk Lotnictwa Myśliwskiego 288. Dywizji Lotnictwa Myśliwskiego 17. Armii Lotniczej w składzie 3. Frontu Ukraińskiego. Odbył 223 loty bojowe, podczas których w 45 bitwach lotniczych zestrzelił 15 nieprzyjacielskich samolotów oraz 1 w grupie. 2 sierpnia 1944, za odnotowane zwycięstwa dekretem Prezydium Rady Najwyższej ZSRR został uhonorowany tytułem Bohatera Związku Radzieckiego z jednoczesnym wręczeniem Medalu „Złota Gwiazda” oraz Orderu Lenina.

W sumie, podczas II wojny światowej, odbył 412 lotów bojowych, uczestnicząc w 96 bitwach lotniczych, podczas których zestrzelił 46 nieprzyjacielskich samolotów i 1 zespołowo. 23 lutego 1948, z okazji rocznicy powstania Armii Radzieckiej, został wyróżniony drugą „Złotą Gwiazdą” Bohatera Związku Radzieckiego i Orderem Lenina.

Na koncie Aleksandra Kołdunowa jest również jedna walka z pilotami amerykańskimi. 7 listopada 1944, w pobliżu Niszu w Jugosławii, dwie grupy amerykańskich samolotów P-38 „Lightning” przez pomyłkę zaatakowały kolumnę wojsk radzieckich. Podczas walki zostało zabitych 20 radzieckich żołnierzy i oficerów, w tym dowódca Korpusu Piechoty generał-lejtnant Grigorij P. Kotow. W celu odparcia nalotu została podniesiona eskadra myśliwców na czele z Aleksandrem Kołdunowem, który z narażeniem życia zbliżył się do amerykańskiego samolotu, pokazując czerwone gwiazdy na kadłubie, ale został ostrzelany, a dwa radzieckie samoloty zostały zestrzelone. Odpowiedzią było zestrzelenie 3 samolotów amerykańskich, w tym 1 zestrzelił Kołdunow. Na skutek tych działań wybuchł skandal dyplomatyczny, po którym Amerykanie przyznali się do pomyłki i przeprosili Rosjan, ale w statystykach zestrzelone amerykańskie samoloty nie były liczone.

W czasie wojny latał na jakowlewach, był dwukrotnie lekko ranny, kilkakrotnie wracał na uszkodzonym samolocie, ale nigdy nie był zestrzelony. Uplasował się w pierwszej dziesiątce najskuteczniejszych radzieckich pilotów myśliwskich okresu II wojny światowej.

Po wojnie kontynuował służbę w Siłach Powietrznych Armii Radzieckiej jako dowódca pułku i dywizji lotniczej oraz zastępca dowódcy i dowódca Wojsk Lotniczych – I zastępca dowódcy Zakaukaskiego Okręgu Wojskowego. W 1952 ukończył studia na Akademii Wojsk Lotniczych w Monino, a w 1960 ukończył Akademię Wojskową Sztabu Generalnego w Moskwie.

Po ukończeniu akademii został przeniesiony do Wojsk Obrony Przeciwlotniczej, gdzie od sierpnia 1970 do grudnia 1975 dowodził Wojskami Obrony Przeciwlotniczej Moskiewskiego Okręgu Wojskowego. W latach 1975–1978 był I zastępcą, a następnie naczelnym dowódcą Wojsk Obrony Przeciwlotniczej Kraju – zastępcą ministra obrony ZSRR (1978–1987). W maju 1987, po skandalicznym locie niemieckiego pilota Mathiasa Rusta do Moskwy i lądowaniu na Placu Czerwonym nieopodal cerkwi Wasyla Błogosławionego, został zdymisjonowany i przeszedł na emeryturę.

Kandydat na członka Komitetu Centralnego KPZR (1971–1976) i członek KC KPZR (1981–1989), deputowany do Rady Najwyższej ZSRR od 9. do 11. kadencji (1974–1989).

Zmarł 7 czerwca 1992 w Moskwie i został pochowany na Cmentarzu Nowodziewiczym.

Awanse

• generał major lotnictwa
• generał porucznik lotnictwa – 1970
• generał pułkownik lotnictwa – 1972
• marszałek lotnictwa – 28 października 1977
• główny marszałek lotnictwa – 31 października 1984

Odznaczenia

• Medal „Złota Gwiazda” Bohatera Związku Radzieckiego (2 sierpnia 1944, 23 lutego 1948)
• Order Lenina – trzykrotnie
• Order Czerwonego Sztandaru – sześciokrotnie
• Order Aleksandra Newskiego
• Order Wojny Ojczyźnianej I stopnia – dwukrotnie
• Order Czerwonej Gwiazdy
• Order Za Służbę Ojczyźnie w Siłach Zbrojnych ZSRR III stopnia
• Nagroda Leninowska (1984)
• I inne

Bibliografia

• Bolesław. Potyrała, Hieronim. Szczegóła: Czerwoni marszałkowie : elita Armii Radzieckiej, 1935-1991. Zielona Góra: WSP, 1997. ISBN 83-86832-23-1.
• Bolesław Potyrała, Władysław Szlufik: Who is who? : trzygwiazdkowi generałowie i admirałowie radzieckich sił zbrojnych z lat 1940-1991. Częstochowa: WSP, 2001. ISBN 83-7098-662-5.
• Encyklopedia II wojny światowej, Wyd. MON, Warszawa 1975
• (ros.) W. Jegorszyn – Feldmarszałkowie i marszałkowie, Moskwa 2000
• (ros.) K. Zalesskij – Imperium Stalina. Biograficzny słownik encyklopedyczny, Moskwa 2000
• (ros.) Radziecka Encyklopedia Wojskowa, Moskwa
• (ros.) Wielka Encyklopedia Radziecka, t. 12, s. 409, Moskwa 1969-1978
• Колдунов Александр Иванович – Герои страны (ros.) [dostęp 1 maja 2010]
• Колдунов Александр Иванович – Проект ХРОНОС (ros.) [dostęp 1 maja 2010]
• Схватка с союзниками – Красные Соколы (ros.) [dostęp 1 maja 2010]