Aleksandra Żaryn

Aleksandra Żaryn
Aleksandra Jankowska
Data i miejsce urodzenia25 lutego 1916
Warszawa
Data śmierci17 marca 2010
Miejsce spoczynkuWiązowna
Zawód, zajęcietłumaczka, działaczka kulturalna
Narodowośćpolska
MałżeństwoStanisław Żaryn
DzieciJan Żaryn
Odznaczenia
Sprawiedliwy wśród Narodów Świata

Aleksandra Felicja Żaryn z domu Jankowska (ur. 25 lutego 1916 w Warszawie, zm. 17 marca 2010) – polska tłumaczka, prawnik i działaczka społeczna.

Życiorys

W 1939 została absolwentką Instytutu Francuskiego w Warszawie. Rozpoczęła studia prawnicze na Uniwersytecie Warszawskim, które – przerwane przez wybuch wojny – ostatecznie ukończyła na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu[1]. W latach studenckich działała w Katolickiej Młodzieży Narodowej i duszpasterstwie akademickim przy kościele św. Anny. Była współorganizatorką ślubów akademickich na Jasnej Górze w maju 1936[2].

W czasie wojny została przez Niemców wypędzona wraz z rodzicami z majątku w Kruchowie i zamieszkała u krewnych w majątku w podwarszawskich Szeligach. W majątku tym ukrywała Żydów. Za pomoc udzieloną rannemu powstańcowi została w sierpniu 1944 aresztowana i wywieziona do obozu pracy[2]; uratowała się i została zwolniona z obozu dzięki interwencji kpt. Wilma Hosenfelda[3][4]. W styczniu 1945 jej rodzina została ponownie wysiedlona – majątek w Szeligach został przejęty w ramach reformy rolnej[5].

W 1945 założyła i następnie przez kilkanaście lat prowadziła czytelnię „Exlibris”, miejsce spotkań warszawskiej inteligencji. Pracowała w różnych instytucjach, m.in. w Muzeum Narodowym. Zajmowała się również tłumaczeniami na język francuski dzieł naukowych z dziedziny historii, architektury i konserwacji zabytków[2].

Od 1980 była członkiem NSZZ „Solidarność” w Ministerstwie Kultury i Sztuki. Do końca życia działała w kole korporacji „Arkonia”.

W 2007 opublikowała w Biuletynie IPN artykuł wspomnieniowy pt. Podnieść życie z ruin[5].

Pochowana na cmentarzu parafialnym w Wiązownie[6].

Odznaczenia i wyróżnienia

Wraz z mężem Stanisławem została odznaczona medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata[2]. W 1996 otrzymała tytuł Honorowego Członka ICOMOS[1].

Życie prywatne

Żona architekta Stanisława Żaryna[5], matka m.in. historyka Jana Żaryna[2].

Tłumaczenia

  • L’architecture polonaise / Jan Zachwatowicz, Wydawnictwo Arkady, Warszawa 1967
  • Wilanów: le palais et le parc / Wojciech Fijałkowski, Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1978
  • Les fondements juridiques de la sauvegarde des biens culturels en Pologne / Tadeusz Jaworski, Ministerstwo Kultury i Sztuki, Warszawa 1981

Przypisy

  1. ↑ a b Odeszli: Aleksandra Żaryn, Biuletyn Informacyjny „ICOMOS” nr 2(7)/2010, s. 19.
  2. ↑ a b c d e jz, mp / maz: Aleksandra Żarynowa nie żyje. Katolicka Agencja Informacyjna, 2010-03-19. [dostęp 2018-10-31].
  3. ↑ O profesorze. janzaryn.pl. [dostęp 2018-10-31].
  4. ↑ Wpisani w historię. idziemy, 2014-03-25. [dostęp 2018-10-31].
  5. ↑ a b c Aleksandra Żaryn. Podnieść życie z ruin. „Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej”, s. 139–146, maj-czerwiec 2007. IPN. ISSN 1641-9561. [dostęp 2018-10-29]. 
  6. ↑ Zawsze umiała się podnieść, www.rp.pl [dostęp 2019-09-02] (pol.).

Media użyte na tej stronie

Righteous Among the Nations medal simplified.svg
Autor: Ле Лой, Licencja: CC0
A simplified vector version of the medal awarded to Righteous Among the Nations