Aleksy Bień

Aleksy Bień
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

10 lipca 1894
Nowa Wieś k. Olkusza

Data i miejsce śmierci

8 lipca 1977
Sosnowiec

Prezydent Sosnowca
Okres

od 2 maja 1925
do 7 stycznia 1928

Przynależność polityczna

Polska Partia Socjalistyczna

Poprzednik

Artur Michael

Następca

Józef Marczyński

Odznaczenia
Order Sztandaru Pracy II klasy Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Niepodległości Krzyż Partyzancki Śląski Krzyż Powstańczy

Aleksy Bień (ur. 10 lipca 1894 w Nowej Wsi k. Olkusza, zm. 8 lipca 1977 w Sosnowcu) – działacz socjalistyczny, poseł na Sejm II RP (II i III kadencji) oraz na Sejm Ustawodawczy. Od 1925 do 1928 roku był prezydentem Sosnowca.

Życiorys

Urodził się w rodzinie małorolnego chłopa Jana i Karoliny. Po śmierci ojca, w 1899 roku przeniósł się z rodziną do Sosnowca i po ukończeniu trzech klas szkoły początkowej, rozpoczął w 1905 roku pracę jako goniec w fabryce „W. Fitzner i K. Gamper” w Sosnowcu. Uczestniczył wówczas w kolportażu bibuły, strajkach i demonstracjach. Pod wpływem braci, Wincentego i Stanisława w 1911 roku wstąpił do Polskiej Partii Socjalistycznej. W okresie 1912–1914 kierował „techniką partyjną” w Sosnowcu. Od 1911 roku został organizatorem Związku Strzeleckiego w Zagłębiu. W 1913 roku ukończył zaś kurs instruktorski Związku Walki Czynnej.

Od 1914 roku na polecenie Tomasza Arciszewskiego porzucił pracę i został funkcjonariuszem PPS. W grudniu 1915 roku został komendantem VI Obwodu Polskiej Organizacji Wojskowej w Sosnowcu.

Od czerwca 1917 roku został instruktorem Pogotowia Bojowego PPS. Poszukiwany przez władze niemieckie wyjechał do Warszawy, a następnie Włocławka, gdzie objął funkcję instruktora okręgowego Pogotowia Bojowego PPS. 20 stycznia 1918 roku został aresztowany we Włocławku i skazany w lutym na 5 lat ciężkiego więzienia. Karę odbywał w więzieniu mokotowskim w Warszawie.

Został uwolniony 11 listopada 1918 roku, cztery dni później, na polecenie PPS, wyjechał do Zagłębia Dąbrowskiego, gdzie wszedł w skład Okręgowego Komitetu Robotniczego PPS. W 1919 roku był członkiem Wydziału Wykonawczego zagłębiowskiej Rady Delegatów Robotniczych. Od 1919 do 1925 roku pełnił funkcję sekretarza okręgowego Centralnego Związku Górników.

W czasie wszystkich powstań śląskich był pełnomocnikiem Centralnego Komitetu Wykonawczego PPS dla niesienia pomocy powstańców. Prowadził m.in. biuro werbunkowe ochotników jako Robotniczy Komitet Pomocy Powstańców Śląskich.

Od 1922 do 1939 roku pełnił funkcję przewodniczącego Okręgowego Komitetu Robotniczego PPS Zagłębia Dąbrowskiego. Po zwycięstwie PPS w wyborach samorządowych i uzyskaniu bezwzględnej większości w radzie, od 1925 do 1928 roku pełni funkcję prezydenta Sosnowca. W styczniu 1929 roku pomimo zwycięstwa w wyborach samorządowych, PPS utraciła bezwzględną większość w Radzie Miasta. Aleksy Bień został zmuszony do ustąpienia ze stanowiska prezydenta miasta na rzecz kandydata sanacji Józefa Marczyńskiego. Później pełnił funkcję dyrektora Kasy Brackiej Górników.

Od 1928 roku był zastępcą członka Rady Naczelnej PPS, od 1931 roku członkiem Rady Naczelnej PPS, zaś od 1934 roku członkiem Centralnego Komitetu Wykonawczego. W Sejm I kadencji (1922–1927) od 1922 do 1927 roku był zastępcą listy nr 2 w okręgu wyborczym 21 (Będzin). W latach 1928–1935 był posłem na Sejm RP. W wyborach parlamentarnych w 1928 roku oraz w wyborach parlamentarnych w 1930 roku uzyskiwał mandat w okręgu wyborczym nr 21 (Będzin). W Sejmie II kadencji pełnił funkcję członka komisji odbudowy kraju, petycyjne, oraz był sekretarzem komisji do walki z drożyzną.

Członek zarządu Związku Miast Polskich w 1932 roku[1].

Przed wybuchem wojny od lipca 1939 roku za zgodą władz PPS organizował na wniosek Oddziału II Sztabu Generalnego WP konspiracyjną organizację „Okrzeja-Odra”, która miała po wybuchu ewentualnej wojny realizować działania dywersyjne.

Od 1939 roku był członkiem konspiracyjnej PPS-WRN. W maju 1940 roku poszukiwany przez Gestapo opuścił Zagłębie i przeniósł się do Lublina. Od 1940 do 1944 roku kierował okręgiem PPS-WRN w Lublinie i wchodził w skład komendy Gwardii Ludowej WRN. Wchodził w skład Centralnego Kierownictwa Ruchu (CKR) PPS-WRN.

Od marca 1944 roku zastępca delegata w Okręgowej Delegaturze Rządu województwa lubelskiego. Po zajęciu Lublina przez Armię Czerwoną nie ujawnił się. Po aresztowaniu Delegata Okręgowego 27 lipca 1944 roku przejął obowiązki delegata rządu do wiosny 1945 roku. Jednak jego obowiązki sprowadzały się praktycznie do wspólnego z AK tworzenia cywilno-wojskowej siatki konspiracyjnej, prowadzenia działalności propagandowej oraz utrzymywania łączności z władzami w Londynie. Wiosną 1945 roku przedostał się do Krakowa.

Uczestniczył w posiedzeniach konspiracyjnej Rady Naczelnej PPS w marcu i lipcu 1945 roku. Uczestniczył w tworzeniu wraz z Zygmuntem Żuławskim tworzeniu Polskiej Partii Socjalno-Demokratycznej mającej na celu odbudowanie przedwojennej PPS. Nieudane próby legalizacji partii spowodowały, że wstąpił indywidualnie do „lubelskiej” PPS (biorąc jednocześnie przez pewien czas udział w konspiracyjnych działaniach b. PPS-WRN).

W „lubelskiej” PPS został członkiem władz Rady Wojewódzkiej PPS w Zagłębiu, a następnie wiceprzewodniczącym Wojewódzkiego Komitetu. W styczniu 1947 roku wybrany został posłem na Sejm Ustawodawczy. W grudniu 1947 roku na XXVIII Kongresie „lubelskiej” PPS wybrany został do Centralnej Komisji Rewizyjnej. Od lutego 1948 roku objął funkcję dyrektora Ubezpieczalni Społecznej w Warszawie.

W październiku 1948 roku został usunięty z PPS i jednocześnie zwolniony z pracy. Do połowy 1951 roku pozostawał bez zatrudnienia. Od lipca 1951 roku za zgodą wrócił do Ubezpieczalni Społecznej, skąd w 1954 roku na swoją prośbę przeszedł na stanowisko wicedyrektora ZUS w Chorzowie. Z tego stanowiska odszedł w kwietniu 1960 roku na emeryturę.

Na emeryturze działał w Komisji Historycznej Związku Zawodowego Górników, ZBoWiD, Referacie Historii Partii przy Komitecie Wojewódzkim PZPR. W kwietniu 1969 roku Komisja Odwołań V Zjazdu PZPR (na wniosek KM w Sosnowcu) przyznała (według nomenklatury partyjnej „przywróciła”) mu prawa członkowskie PZPR. Zmarł 8 lipca 1977 roku w Sosnowcu. Pochowany jest na cmentarzu komunalnym w BędzinieMałobądzu.

Odznaczenia

Linki zewnętrzne

Przypisy

  1. Samorząd Miejski : organ Związku Miast Polskich 1932 z. 8, s. 475.
  2. a b c d e Andrzej Krzysztof Kunert (red.): Posłowie i Senatorowie Rzeczypospolitej Polskiej 1919-1939. Słownik Biograficzny. T. 1 (A-D). Warszawa: Wyd. Sejmowe, 1998, s. 128-129.

Bibliografia

  • Słownik Biograficzny Działaczy Polskiego Ruchu Robotniczego” Tom 1, ISBN 83-05-11327-2.
  • Andrzej Konieczny, Jego Ekscelencja Prezydent Sosnowca, socjalista Aleksy Bień, Jan Kantyka, Katowice: Śląski Instytut Naukowy, 1987, ISBN 83-7008-036-7, OCLC 751327856.

Media użyte na tej stronie

POL Krzyż Partyzancki BAR.svg
Baretka: Krzyż Partyzancki
Bien.jpg
Aleksy Bień, działacz PPS
POL Śląski Krzyż Powstańczy BAR.svg
Baretka: Śląski Krzyż Powstańczy