Alexander Gordon Laing
 | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | po 22 września 1826 |
| Zawód, zajęcie | podróżnik i badacz Afryki Zachodniej |
Alexander Gordon Laing (ur. 27 grudnia 1793 w Edynburgu, zm. po 22 września 1826 w pobliżu Timbuktu) – szkocki podróżnik i badacz Afryki Zachodniej[1], oficer armii brytyjskiej.
Życiorys
Edukację ukończył w Szkocji; w roku 1822 został oficerem armii brytyjskiej w Indiach. W kilka miesięcy później został przeniesiony do kolonii brytyjskiej Sierra Leone w Afryce. Stanął tam na czele ekspedycji prowadzonej z Freetown w głąb terytoriów zamieszkanych przez plemię Mandinka, dla ustanowienia kontaktów handlowych i likwidacji handlu niewolnikami w regionie. W rok później poprowadził ekspedycję karną przeciwko plemieniu Aszanti w zachodniej Ghanie. W czasie tej wyprawy odkrył rzeczywisty kierunek nurtu rzeki Niger, którą (od czasów Herodota) uznawano za górny bieg Nilu. Dokonane przez Lainga obserwacje i pomiary wysokości na terenach dzisiejszego Mali wykazały, że Niger płynie znacznie niżej i w przeciwnym kierunku niż Nil, a więc nie może być jego źródłem[2].
W roku 1824 został awansowany do stopnia majora armii brytyjskiej i asystenta brytyjskiego sekretarza wojny i spraw kolonialnych sir Bathursta. Z jego rekomendacji stanął na czele ekspedycji poszukującej źródeł Nigru. W tym celu w maju 1825 roku przybył do Trypolisu w Libii, gdzie spotkał i poślubił córkę konsula brytyjskiego, Emmę Warrington[3].
19 lipca 1825 roku Laing, wraz ze swym hinduskim służącym Jackiem „Honest” Le Bore i dwoma Murzynami, rozpoczął podróż, której pierwszym etapem było saharyjskie miasto Ghadamis, które odwiedził jako pierwszy Europejczyk. W styczniu 1826 roku wędrowcy zostali zaatakowani przez rozbójników pustynnych z plemienia Tuaregów. W trakcie bitwy Laing został poważnie ranny. Podczas dalszej przeprawy przez pustynię śmierć ponieśli jego najwierniejsi współpracownicy, w tym także Jack Le Bore. Mimo to schorowany podróżnik - jako pierwszy biały człowiek - dotarł do Timbuktu, gdzie kupił dom i zamieszkał na okres kilku miesięcy[4].
22 września opuścił miasto, zdecydowany poszukiwać źródeł Nigru. Nikt go więcej nie widział. W dwa lata później francuski podróżnik René-Auguste Caillié doniósł – na podstawie zeznań krajowców – że wkrótce po opuszczeniu Timbuktu Laing został zabity przez swych przewodników, którzy uznali go za chrześcijańskiego szpiega[5].
Przypisy
- ↑ Sanford H. Bederman: Laing, Alexander Gordon. W: The Oxford Companion to World Exploration. David Buisseret (red.). Oxford University Press, 2007. ISBN 978-0-19-530741-2.
- ↑ Herrmann 1968 ↓, s. 384, 388.
- ↑ Waldman i Wexler 2004 ↓, s. 348.
- ↑ Waldman i Wexler 2004 ↓, s. 349.
- ↑ Herrmann 1968 ↓, s. 448.
Bibliografia
- Paul Herrmann: Pokażcie mi testament Adama: Na szlakach nowożytnych odkryć geograficznych. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1968.
- Carl Waldman, Alan Wexler: Encyclopedia of Exploration: The Explorers. New York: 2004. ISBN 0-8160-4678-6.
Media użyte na tej stronie
Alexander Gordon Laing (1794-1826), Scottish explorer, first European to visit Timbuktu
Autor: upyernoz from Haverford, USA, Licencja: CC BY 2.0
Gordon Laing House, Timbuktu.
- Timbuktu was so remote and hard to get to, it was once of the last cities reached by European explorers. In the 19th century, for the first time, a handful of Europeans made it there and stayed for a while.
- This is where Gordon Laing stayed after he arrived in Timbuktu. Laing, a Scot, is usually credited as being the first European to make it to the city, but never returned as he was killed on his way back to Europe.
The plaque over the door reads:
To the memory of
Major
Alexander Gordon Laing
2nd. West India Regiment
The explorer who, at the cost of his life,
reached Timbuktu in 1826.
Erected in his honour by
The Royal African Society
in 1963.