Alexander Gottlieb Baumgarten

Aesthetica.

Alexander Gottlieb Baumgarten (ur. 17 lipca^[1] 1714 w Berlinie, zm. w nocy z 26 maja na 27 maja 1762 we Frankfurcie nad Odrą) – filozof niemiecki ze szkoły Leibniza i Wolffa, twórca terminu estetyka, czasem uważany też za właściwego twórcę estetyki jako samodzielnej gałęzi filozofii, mimo że użył tego terminu w znaczeniu podtrzymanym przez Kanta, czyli na oznaczenie nauki o wiedzy uzyskiwanej za pomocą zmysłów.

Jako profesor w Halle i Frankfurcie nad Odrą wykładał filozofię Wolffa.

Dzieła

• Dissertatio chorographica, Notiones superi et inferi, indeque adscensus et descensus, in chorographiis sacris occurentes, evolvens (1735)
• Meditationes philosophicae de nonnullis ad poema pertinentibus (1735) - §§ I-XI
• De ordine in audiendis philosophicis per triennium academicum quaedam praefatus acroases proximae aestati destinatas indicit Alexander Gottlieb Baumgarten (1738)
• Metaphysica (1739) (Faksimiles)
• Ethica philosophica (1740)
• Alexander Gottlieb Baumgarten eröffnet Einige Gedancken vom vernünfftigen Beyfall auf Academien, und ladet zu seiner Antritts-Rede [...] ein (1740)
• Serenissimo potentissimo principi Friderico, Regi Borussorum marchioni brandenburgico S. R. J. archicamerario et electori, caetera, clementissimo dominio felicia regni felicis auspicia, a d. III. Non. Quinct. 1740 (1740)
• Philosophische Briefe von Aletheophilus (1741)
• Scriptis, quae moderator conflictus academici disputavit, praefatus rationes acroasium suarum Viadrinarum reddit Alexander Gottlieb Baumgarten (1743)
• Aesthetica (1750–58)
• Initia Philosophiae Practicae. Primae Acroamatice (1760) (Faksimiles)
• Acroasis logica in Christianum L.B. de Wolff (1761)
• Ius naturae (postum 1763)
• Sciagraphia encyclopaedia philosophicae (hg. postum Johs. Christian Foerster 1769)
• Philosophia generalis (hg. postum Johs. Christian Foerster 1770)
• Alex. Gottl. Baumgartenii Praelectiones theologiae dogmaticae (hg. postum Salomon Semmler (1773)
• Metaphysica (übers. Georg Friedrich Meier 1776)
• Gedanken über die Reden Jesu nach dem Inhalt der evangelischen Geschichten (hg. postum F.G. Scheltz & A.B. Thiele; 1796–97)

Przypisy

Bibliografia

• Texte zur Grundlegung der Ästhetik. Lateinisch-deutsch, übers. und hrsg. von Hans Rudolf Schweizer. Philosophische Bibliothek, Band 351. Meiner, Hamburg 1983, ​ISBN 978-3-7873-0573-5​.
• Theoretische Ästhetik. Lateinisch-deutsch, übers. und hrsg. von Hans Rudolf Schweizer. 2. Aufl. Philosophische Bibliothek, Band 355. Meiner, Hamburg 1988, ​ISBN 978-3-7873-0785-2​.
• Die Vorreden zur Metaphysik. Hrsg., übers. und komm. von Ursula Niggli. Klostermann, Frankfurt a.M. 1999, ​ISBN 978-3-465-02877-2​.
• Wybór pism estetycznych, [w:] Piotr Kozak, Wychować Boga. Estetyka antropologiczna Alexandra Gottlieba Baumgartena na tle myśli niemieckiej pierwszej połowy XVIII wieku, WUW, Warszawa 2013.