Alexander Pruszyński

Alexander Pruszyński
Data i miejsce urodzenia

4 maja 1934
Rohoźnica

Data i miejsce śmierci

4 lipca 2022
Mińsk

Przynależność polityczna

Partia Chrześcijańsko-Demokratyczna

Alexander Florian Edward Karol Pruszyński (biał. Аляксандр Ксавер’евіч Прушынскі; ur. 4 maja 1934 w Rogoźnicy koło Grodna, zm. 4 lipca 2022 w Mińsku) – działacz polonijny, dziennikarz i wydawca związany z Grodzieńszczyzną.

Życiorys

Syn pisarza Ksawerego Pruszyńskiego (1907–1950) i Marii z Meysztowiczów[1]. Jego bratem był Stanisława (Stasha) Pruszyńskiego. Urodził się w majątku dziadka Oskara Meysztowicza na Grodzieńszczyźnie. W latach 1945–1947 mieszkał w USA, później przez trzy lata w Holandii, gdzie jego ojciec Ksawery zginął w wypadku samochodowym (1950). Po powrocie do Polski w 1950 uczył się w Gimnazjum Władysława Jagiełły w Płocku, po czym podjął studia na Wydziale Samochodów i Ciągników Politechniki Warszawskiej. Uzyskał stopień magistra w Szkole Głównej Planowania i Statystyki. Od 1965 do 1972 zatrudniony w przemyśle maszynowym. W 1972 wyemigrował do Kanady, w której mieszkał do 1991. W 1981 stanął na czele redakcji pisma "Słowo-Solidarność" w Toronto, które jako jedyne czasopismo na zachodniej półkuli przedrukowywało artykuły z "Tygodnika Solidarność". W 1982 rozpoczął wydawanie pisma "Expres Polski".

Po upadku Związku Radzieckiego podjął starania o odzyskanie rodzinnego majątku na Grodzieńszczyźnie, a także próbował włączyć się w życie polityczne Białorusi m.in. kandydując w wyborach prezydenckich 1994 (ostatecznie jego kandydatury nie zarejestrowano). W 1992 rozpoczął wydawanie efemerycznego pisma "Pryzmat" przeznaczonego dla Polaków z Białorusi oraz innych krajów WNP. Stanął na czele Partii Chrześcijańsko-Demokratycznej.

Deklaruje się jako przeciwnik obecnych władz w Mińsku. Jest członkiem Związku Polaków na Białorusi uznawanego przez władze polskie[2]. Wielokrotnie był zatrzymywany i aresztowany przez białoruską policję oraz skazywany na kary grzywny za nielegalne demonstracje polityczne. W 2010 bez powodzenia ubiegał się o mandat radnego Mińska z ramienia chrześcijańskich demokratów[3]. W 2015 ponownie wyraził chęć kandydowania w wyborach prezydenckich, ale Centralna Komisja Wyborcza odmówiła zarejestrowania jego kandydatury ze względów formalnych[4].

Jedną z najpopularniejszych książek jego autorstwa jest Złote serca i złote żniwa, którą w następnych wydaniach publikowano jako Polacy-Żydzi: bilans wieków współżycia, a od 2011 (aż do teraz) pod tytułem 'Co Żydzi winni Polakom. Książka została także przetłumaczona na język angielski i wydana także w Kanadzie i USA. W 2014 wydał także książkę Kijowski Majdan (AGA Warszawa-Mińsk–Toronto 2014[5].

Mieszkał w Mińsku, a w lecie również w Wielkiej Rohoźnicy, o oddzyskanie której w latach 90. XX wieku bezskutecznie ubiegał się[6]. Był korespondentem torontońskiego "Gońca" na Białorusi.

W drugim małżeństwie żonaty z Białorusinką Tatianą, miał trzy córki i dwóch synów[1]. Zmarł w lipcu 2022 roku, został pochowany na Cmentarzu Wschodnim w Mińsku[1].

Przypisy

  1. ↑ a b c Aleksander Florian Ursyn-Pruszyński (nekrolog). Gazeta Wyborcza, 2022-07-09. [dostęp 2022-07-15]. (pol.).
  2. ↑ "Lekka" dyktatura, "Dziennik Kijowski", nr 5 (372), marzec 2010, s. 1, 17 (wywiad Borysa Dragina z Alexandrem Pruszyńskim)
  3. ↑ Граф Прушынскі ідзе ў дэпутаты па Мінску ад БХД. Nasza Niwa, 2010-03-25. [dostęp 2022-07-15]. (biał.).
  4. ↑ Зміцер Панкавец: ЦВК ясна растлумачыла, чаму не будзе рэгістраваць графа Прушынскага кандыдатам у прэзідэнты. Nasza Niwa, 2015-07-08. [dostęp 2022-07-15]. (biał.).
  5. ↑ Borys Dragin: Pierwsza jaskółka (z nr 470). Dziennik Kijowski. [dostęp 2022-07-15]. (pol.).
  6. ↑ Rogoźnica, Pamięć dla pokoleń [dostęp 2022-07-15].

Bibliografia

  • Aleksander Pruszyński, Jak nie zostałem prezydentem Białorusi, Wydawnictwo AGA, Warszawa 1995
  • Aleksander Pruszyński, Co Żydzi winni Polakom, Wydawnictwo AGA, Warszawa 2008
  • Aleksander Pruszyński, Pierwsza jaskółka, Wydawnictwo AGA, Warszawa 2014