Alexis Weissenberg

Alexis Weissenberg podczas występu w 1945 r.

Alexis Weissenberg (ur. 26 lipca 1929 w Sofii, zm. 8 stycznia 2012 w Lugano[1][2][3]) – francuski pianista żydowskiego pochodzenia urodzony w Bułgarii, uważany za jednego z największych pianistów XX wieku.

Życiorys

Alexis Weissenberg urodził się w Sofii w rodzinie żydowskiej. Naukę gry na fortepianie rozpoczął w swoim rodzinnym mieście w wieku trzech lat pod kierunkiem Panczo Władigerowa. Pierwszy publiczny występ dał w wieku ośmiu lat. Po przeprowadzce do Brytyjskiego Mandatu Palestyny w 1945 r., studiował u Leo Kestenberga, następnie wyjechał w 1946 r. do Nowego Jorku, gdzie uczęszczał do Juilliard School i pobierał lekcje u Olgi Samaroff. Był także uczniem Artura Schnabla i Wandy Landowskiej.

Zadebiutował w 1947 r. w Nowym Jorku z Philadelphia Orchestra pod dyrekcją George’a Szella, grając III Koncert fortepianowy Rachmaninowa. W latach 1956–1966 zawiesił wystąpienia publiczne w celu dalszych studiów i nauczania, wznawiając karierę w 1966 r. recitalem w Paryżu. Później tego samego roku wykonał I Koncert fortepianowy Czajkowskiego w Berlinie Zachodnim pod dyrekcją Herberta von Karajana, który chwalił go jako „jednego z najlepszych pianistów naszych czasów”.

Nagrania

Bryce Morrison w czasopiśmie „Gramophone” opisał jego nagranie Sonaty h-moll Liszta z 1970 roku jako jedną z najbardziej ekscytujących i lirycznych interpretacji tego dzieła. Znane są również jego wykonania utworów Schumanna, Rachmaninowa i Chopina (Sonata na fortepian nr 2 i Sonata na fortepian nr 3, nokturny i walce).

Do innych znaczących interpretacji Weissenberga należą wykonania I Koncertu fortepianowego Brahmsa, z Carlo Marią Giulini i Riccardo Mutim („Les Introuvables d’Alexis Weissenberg”, 2004), II Koncertu fortepianowego Rachmaninowa z Herbertem von Karajanem i Berlińską Orkiestrą Filharmoniczną, a także III Koncertu fortepianowego Rachmaninowa z Georges’em Prêtre i Seiji Ozawą z Boston Symphony Orchestra (również z Leonardem Bernsteinem i Orchestre National de France). Wysokie uznanie przyniosło mu także nagranie filmowe Pietruszki autorstwa Igora Strawińskiego w 1965 r. (reż. Åke Falck). Kiedy Karajan obejrzał ten film, zaprosił Weissenberga do filmowego nagrania I Koncertu fortepianowego Czajkowskiego, w zastępstwie za Swiatosława Richtera.

Działalność pedagogiczna

Alexis Weissenberg prowadził kursy mistrzowskie gry na fortepianie na całym świecie. W kursach, które prowadził co rok w Engelbergu (Szwajcaria), jego studentami było wielu wybitnych pianistów nowej generacji, m.in.: Kirill Gerstein, Simon Mulligan, Nazzareno Carusi, Rafael Orozco Flores, Andriej Ponoczewny i Rafał Łuszczewski.

Był także kompozytorem wielu dzieł fortepianowych oraz musicalu Nostalgie, który miał swoją premierę w Teatrze Państwowym w Darmstadt 17 października 1992 r.

Zmarł w Lugano w wieku 82 lat, zmagając się z chorobą Parkinsona[4][5]. Pozostawił troje dzieci, Davida, Christinę i Marię.

Nagrania

Audio

  • Bach: Wariacje Goldbergowskie
  • Bartók: Koncert fortepianowy nr 2 (dyr. Eugene Ormandy, Philadelphia Orchestra), RCA Red Seal
  • Beethoven: Pięć koncertów fortepianowych z Herbertem von Karajanem i Berlińską Filharmonią dla EMI (3 płyty)
  • Beethoven: Sonaty fortepianowe: „Pathétique, Moonlight and Appassionata”
  • Brahms: Koncert Fortepianowy nr 1 (dwa nagrania z Carlo Maria Giulini i Riccardo Muti, oba w wytwórni EMI)
  • Brahms: Sonaty na skrzypce i fortepian nr. 1-3, z Anne-Sophie Mutter, EMI (CD)
  • Chopin: Utwory na fortepian i orkiestrę, EMI (2 płyty CD)
  • Chopin: Nokturny (EMI)
  • Chopin: Sonaty fortepianowe nr 2 i nr 3 (EMI)
  • Debussy: Estampes, Suite Bergamasque, Kącik Dziecięcy, L’Isle Joyeuse i in. (Deutsche Grammophon)
  • Debussy: Utwory na fortepian (Deutsche Grammophon, CD)
  • Liszt: Sonata fortepianowa h-moll. Einsatz Records, Japonia
  • Mozart: Koncerty fortepianowe nr. 9 i 21 (dyr. Carlo M. Giulini, Wiedeńska Orkiestra Symfoniczna)
  • Musorgski: Obrazki z wystawy (EMI)
  • Prokofiew: Koncert fortepianowy nr 3 (dyr. Seiji Ozawa, Orchestre de Paris)
  • Rachmaninoff: Wszystkie Preludia. (RCA Red Seal), CD
  • Rachmaninoff: Sonaty fortepianowe nr. 1, 2. (Deutsche Grammophon, CD)
  • Rachmaninoff: II Koncert fortepianowy (z Herbertem von Karajanem i Berlińską Filharmonią)
  • Rachmaninoff: III Koncert fortepianowy nr 3 (trzy różne nagrania, z udziałem George’a Pretre, Seiji Ozawy i Leonarda Bernsteina)
  • Ravel – Koncert fortepianowy – dyr. Seiji Ozawa, Orchestre de Paris
  • Scarlatti: Sonaty (15 wybranych), Deutsche Grammophon
  • Schumann: „Kinderszenen” op. 15 (Toshiba-EMI)

Wideo

  • Alexis Weissenberg DVD: Classic Archive 2008 – Bach, Brahms, Chopin, Prokofiev, Strawiński.

Książki

  • Gustl Breuer / Henno Lohmeyer (Hrsg.): »Alexis Weissenberg. Ein kaleidoskopisches Porträt «. Rembrandt Verlag, Berlin 1977
  • Lettre d’Alexis Weissenberg à Bernard Gavoty, 1966
  • Weissenberg – Drei Interviews – Sofia 2012

Przypisy

  1. ↑ Margalit Fox, Alexis Weissenberg, Pianist of Fire and Ice, Dies at 82, „The New York Times”, 9 stycznia 2012, ISSN 0362-4331 [dostęp 2020-05-11] (ang.).
  2. ↑ Alexis Weissenberg, 10 stycznia 2012, ISSN 0307-1235 [dostęp 2020-05-11] (ang.).
  3. ↑ Alexis Weissenberg dies at 82; French pianist’s music saved him from death camps, Los Angeles Times, 11 stycznia 2012 [dostęp 2020-05-11] (ang.).
  4. ↑ Barry Millington, Alexis Weissenberg obituary, „The Guardian”, 12 stycznia 2012, ISSN 0261-3077 [dostęp 2020-05-11] (ang.).
  5. ↑ Pianist Alexis Weissenberg has died, Gramophone [dostęp 2020-05-11] (ang.).

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

PRODIGY PIANIST SIGI WEISSENBERG PLAYING DURING THE 25TH ANNIVERSARY CELEBRATION AT KIBBUTZ DEGANIA B. טקס חגיגות 25 שנה להקמת קיבוץ דגניה ב'. בצילום,D15-013.jpg
PRODIGY PIANIST SIGI WEISSENBERG PLAYING DURING THE 25TH ANNIVERSARY CELEBRATION AT KIBBUTZ DEGANIA B. טקס חגיגות 25 שנה להקמת קיבוץ דגניה ב'. בצילום, הפסנתרן הצעיר סיגי וייסנברג מופיע בפני קהל החוגגים.