Alfabet ugarycki
Alfabet ugarycki – alfabet klinowy używany od około roku 1500 p.n.e. do zapisywania języka ugaryckiego, wymarłego języka z grupy języków kananejskich. Nazwa języka pochodzi od miasta Ugarit w Syrii, w którym alfabet został odkryty. Alfabet zawiera 30 odrębnych liter. Inne języki (głównie hurycki) były także okazyjnie zapisywane w tym alfabecie w okolicach i na terenie miasta Ugarit, choć nie wszędzie.
Tabliczki gliniane zapisywane w mieście Ugarit są najwcześniejszym przykładem północnosemickich i południowosemickich porządków alfabetycznych, od których z kolei pochodzą alfabetyczne porządki używane w językach hebrajskim, greckim i łacińskim z jednej strony, a języku gyyz z drugiej strony. Pismo ugaryckie było zapisywane z lewej do prawej.
Pochodzenie
Uczeni na próżno szukali klinowych prototypów liter ugaryckich, jako że jego początki są okryte tajemnicą. Jednakże istnieją pośrednie poszlaki na powstanie alfabetu ugaryckiego od zera w drodze bardzo luźnej inspiracji przez wcześniejsze pisma klinowe, takie jak akadyjskie czy perskie.
Litery
| 𐎀 | ʾa | ʔa |
| 𐎁 | b | b |
| 𐎂 | g | g |
| 𐎃 | ẖ | x |
| 𐎄 | d | d |
| 𐎅 | h | h |
| 𐎆 | w | w |
| 𐎇 | z | z |
| 𐎈 | ḥ | ħ |
| 𐎉 | ṭ | ṭ |
| 𐎊 | j | j |
| 𐎋 | k | k |
| 𐎌 | š | ʃ |
| 𐎍 | l | l |
| 𐎎 | m | m |
| 𐎟 | ḏ | ð |
| 𐎐 | n | n |
| 𐎑 | ẓ | ẓ |
| 𐎒 | s | s |
| 𐎓 | ʿ | ʕ |
| 𐎔 | p | p |
| 𐎕 | ṣ | ṣ |
| 𐎖 | q | q |
| 𐎗 | r | r |
| 𐎘 | ṯ | θ |
| 𐎙 | ġ | ɣ |
| 𐎚 | t | t |
| 𐎛 | ʾi | ʔi |
| 𐎜 | ʾu | ʔu |
| 𐎝 | s2 / ś | ? |
| 𐎟 | rozdzielacz słów | |
Abecedariusze
Odkryte spisy liter ugaryckich zawierają zarówno porządek północno- (pochodne porządki to: hebrajski, fenicki, grecki, łaciński), jak i południowosemicki (pochodne porządki to południowoarabski i etiopski). Litery są podane w transkrypcji łacińskiej i hebrajskiej. W przypadku braku odpowiadającej litery hebrajskiej występuje puste miejsce.
Porządek północnosemicki
| ’a | b | g | x | d | h | w | z | ħ | ṭ | j | k | š | š' | l | m | ð | n | ẓ | s | c | p | ṣ | q | r | θ | γ | t | ’i | ’u | ś |
| א | ב | ג | ח׳ | ד | ה | ו | ז | ח | ט | י | כ | ל | מ | ד׳ | נ | ט׳ | ס | ע | פ | צ | ק | ר | ש | ע׳ | ת | שׂ |
Porządek południowosemicki
| h | l | ħ | m | q | w | š | r | t | s | k | n | x | b | ś | p | ’ | c | ẓ | g | d | γ | ṭ | z | ð | j | θ | ṣ |
| ה | ל | ח | מ | ק | ו | ר | ת | ס | כ | נ | ח׳ | ב | שׂ | פ | א | ע | ט׳ | ג | ד | ע׳ | ט | ז | ד׳ | י | ש | צ |
Linki zewnętrzne
- Pismo ugaryckie
- Alfabet ugarycki (Omniglot)
- Czcionka ugarycka na wolnej licencji.
- Komercyjna czcionka ugarycka
- Starożytne pisma. reinhold.kainhofer.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2005-04-05)]. (włącznie z ugaryckim)
- Alfabet ugarycki kodowanie Unicode
| Alfabetyczne |
| ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Spółgłoskowe (abdżady) | |||||||||||
| Półalfabetyczne | |||||||||||
| Alfabetyczno-sylabiczne (abugidy) |
| ||||||||||
| Sylabiczne |
| ||||||||||
| Logograficzne |
| ||||||||||
| Nieodczytane (nieznana struktura) | |||||||||||
| Protopisma | |||||||||||
| Alfabety fonetyczne | |||||||||||
| Pseudoalfabety | |||||||||||
| Zapis liczb | |||||||||||
| Projekty ideograficzne |
Media użyte na tej stronie
A table of the letters of the Ugaritic cuneiform alphabet, with corresponding conventional Latin-alphabet transcriptions. Where such specialist "Semitological" symbols are somewhat divergent from more widely-understood general linguistic IPA symbols, an equivalent IPA symbol follows in parentheses (except that no attempt is made to interpret underdots for "emphatic" consonants in terms of IPA; note that the use of IPA symbols is not intended to be any kind of exact phonetic reconstruction of details of ancient Ugaritic pronunciation). The symbols "y" and "š", which are "Americanist" as well as Semitological, do not have their IPA equivalents [j] and [ʃ] listed in the chart. Since there is not much clue as to the exact pronunciation of the last letter of the alphabet, conventionally transcribed "s2" or "s̀", it is also not given a quasi-IPA equivalent.
The letters ṭ ṣ ẓ q wrote sounds which were the "emphatic" counterparts to "non-emphatic" t s θ k, but it is not known what the exact phonetic nature of such emphasis contrasts was in ancient Ugaritic. Certain confusions or semi-coalescences of letters (such as between ẓ and ġ etc.) hint at sound changes within Ugaritic...
The vertical red line in the last row of the table divides the basic 27 Ugaritic letters (presumably adapted from an early non-Cuneiform alphabet) from the last three letters, which seem to have been added within Ugaritic (originally to transcribe foreign words or languages).
The only punctuation was a word divider (a short vertical stroke), not shown in the table.
Note that some of the character names included in the Unicode standard (listing at https://www.unicode.org/charts/PDF/U10380.pdf ) seem to be rather speculative and hypothetical, while other names are strangely and anachronistically taken from the Greek alphabet etc. These Unicode character names are not useful for linguistic or philological research.This image can't have copyright.
The Chinese character 書, in semi-cursive script. The meaning in English: "book", "writing", "calligraphy".
This file is used as the logo of WikiProject Writing systems on the English Wikipedia.