Alfons Karny

Alfons Karny
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

14 listopada 1901
Białystok

Data i miejsce śmierci

14 sierpnia 1989
Warszawa

Narodowość

Polska

Dziedzina sztuki

Rzeźba

Muzeum artysty

Muzeum Rzeźby Alfonsa Karnego

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Medal 10-lecia Polski Ludowej
Alfons Karny (z prawej) w rozmowie z Leopoldem Staffem w Warszawie, lata 50.
Grób Alfonsa Karnego na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie

Alfons Karny (ur. 14 listopada 1901 w Białymstoku, zm. 14 sierpnia 1989 w Warszawie) – polski rzeźbiarz. Portretował wybitne postacie polskie (Mikołaj Kopernik, Adam Mickiewicz, Józef Piłsudski) i zagraniczne. Jego granitowe i brązowe rzeźby otrzymały złote medale na wystawach w Paryżu i Brukseli.

Życiorys

Urodził się 14 listopada 1901 w biednej rodzinie w Białymstoku. W 1920 zaciągnął się do armii gen. Józefa Hallera, w szeregach której walczył na froncie.

W 1923 przeprowadził się do Warszawy. W 1924 roku rozpoczął studia w warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych pod kierunkiem Tadeusza Breyera. W 1925 rzeźby Karnego zostały zaprezentowane na wystawie prac uczniów wyższych szkół artystycznych w ramach Międzynarodowej Wystawy Sztuki Dekoracyjnej w Paryżu. Po ukończeniu nauki w 1930 roku artysta wyjechał do Francji, Niemiec i Belgii w ramach stypendium.

W 1939 rzeźby Karnego wystawiane były w Londynie, a potem w Nowym Jorku – skąd już nie wróciły w związku z wybuchem wojny.

Podczas kampanii wrześniowej wskutek bombardowaniu uległa zniszczeniu pracownia artysty wraz ze znajdującymi się w niej dziełami. W latach 1940–1945 Karny intensywnie tworzył w nowym miejscu, które było też placówką tajnego uniwersytetu. Podczas powstania warszawskiego ponownie stracił pracownię i część swoich rzeźb.

Po wojnie Karny znalazł się w nurcie polskiego socrealizmu. Jednak jego prace z tego okresu, choć podejmowały pożądane wówczas tematy, pod względem stylistycznym nie odbiegały daleko od form, które ukonstytuowały się w twórczości artysty w latach trzydziestych. W 1949 otrzymał pracownię w Warszawie przy ulicy Wiejskiej. W 1960 rzeźbiarz urządził wakacyjną pracownię w Gdańsku, dokąd wyjeżdżał od tej pory co roku w okresie letnim.

W 1963 ruszyła pierwsza indywidualna wystawa Karnego – objazdowy pokaz jego rzeźb.

Alfons Karny zmarł 14 sierpnia 1989, po krótkiej chorobie. Pochówku dokonano na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 168-6-17)[1]. We wrześniu odbyła się pośmiertna wystawa artysty, przygotowana jeszcze za jego życia.

Od 1974 prace artysty eksponowane są w Muzeum Okręgowym w Białymstoku, a od 19 marca 1993 w Muzeum Rzeźby Alfonsa Karnego w Białymstoku.

Odznaczenia, nagrody i wyróżnienia

Polskie

Zagraniczne

  • Złoty Medal i Order króla Leopolda III na Międzynarodowej Wystawie Sztuki w Brukseli (1934)
  • Złoty Medal na wystawie Sztuka i Technika w Paryżu (1937)

Przypisy

  1. Cmentarz Stare Powązki: ALFONS KARNY, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [online] [dostęp 2019-11-07].
  2. Kto jest kim w Polsce 1989, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1989, str. 507
  3. 11 lipca 1955 „za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki” M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1144
  4. 22 lipca 1952 „za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki” M.P. z 1952 r. nr 70, poz. 1078
  5. 15 stycznia 1955 M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400, s. 1631.
  6. Dziennik Polski, rok XXIX, nr 172 (9145), s. 2.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

POL Karny grave 02.jpg
Autor: Tadeusz Rudzki, Licencja: CC BY-SA 3.0
Grób Alfonsa Karnego. Cmentarz Powązkowski w Warszawie, kwatera nr 168.
Alfons Karny.jpg
Alfons Karny - artysta rzeźbiarz, laureat nagrody artystycznej m.st. Warszawy. Fotografia portretowa
Leopold Staff i Alfons Karny Warszawa.jpg
Leopold Staff (z lewej) i Alfons Karny na Nowym Świecie w Warszawie