Alfred Fiderkiewicz

Alfred Fiderkiewicz

Data i miejsce urodzenia	2 sierpnia 1886 Horodenka, Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci	8 czerwca 1972 Warszawa, Polska
Prezydent Krakowa
Okres	od 5 lutego 1945 do 14 czerwca 1945
Przynależność polityczna	Polska Partia Robotnicza
Poprzednik	Aleksander Żaruk-Michalski
Następca	Stefan Wolas
Ambasador RP w Kanadzie
Okres	od 1946 do 1948
Poprzednik	Wacław Babiński
Następca	Eugeniusz Milnikiel
Ambasador RP na Węgrzech
Okres	od [948 do 1949
Poprzednik	Piotr Szymański
Następca	Henryk Minc
Odznaczenia

Grób Fiderkiewicza na warszawskim Cmentarzu Wojskowym na Powązkach

Alfred Jan Fiderkiewicz (ur. 2 sierpnia 1886 w Horodence, zm. 8 czerwca 1972 w Warszawie) – polski polityk komunistyczny, działacz Komunistycznej Partii Polski i jej legalnych przybudówek, następnie w Polskiej Partii Robotniczej i Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, poseł na Sejm I kadencji w II RP, więzień KL Auschwitz, prezydent Krakowa, dyrektor Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce.

Życiorys

W latach 1904–1910 pracował jako robotnik w USA. Studiował na Uniwersytecie w Bostonie (1910–1914). Od 1914 do 1922 był zatrudniony w szpitalu jako chirurg. Działał w ruchu socjalistycznym i w związkach zawodowych. Po powrocie do Polski w 1922 został wybrany posłem na Sejm I kadencji z okręgu Kalisz jako przedstawiciel PSL „Wyzwolenia”. W 1924 związał się z Niezależną Partią Chłopską, pełnił obowiązki przewodniczącego jej Zarządu Głównego w latach 1924–1927. Jednocześnie od 1925 działał w Komunistycznej Partii Polski. W 1926 był kandydatem KPP i NPCh na prezydenta Rzeczypospolitej.

W 1927 na kilka miesięcy został osadzony na Pawiaku. W 1928 na krótki okres aresztowany przez policję, wyjechał do Gdańska, a później na dwa miesiące do ZSRR. Po powrocie do Polski praktykował jako lekarz w Milanówku (do 1943). Jego dom był miejscem kontaktów i nielegalnych spotkań członków KPP. Pod koniec lat 30. oddelegowany do działalności w ruchu demokratycznym, był członkiem Klubu Demokratycznego w Warszawie, zasiadał również we władzach Stronnictwa Demokratycznego.

Po agresji III Rzeszy i ZSRR na Polskę i okupacji kraju komuniści nadal spotykali się w jego mieszkaniu. 14 września 1940 aresztowany przez Gestapo, dzięki wysokiemu okupowi zwolniony po dwóch miesiącach. W połowie 1941 zakładał w Warszawie organizację „Proletariusz”, w styczniu 1942 przystąpił do PPR. Blisko współdziałał z Marcelim Nowotką, Pawłem Finderem i innymi czołowymi działaczami PPR. Był organizatorem spotkań przedstawicieli PPR i Delegatury Rządu w lutym i marcu 1943. W jego domu w Milanówku często odbywały się narady kierownictwa PPR. 28 czerwca 1943 ponownie aresztowany, od sierpnia 1943 do stycznia 1945 więziony w niemieckim obozie koncentracyjnym KL Auschwitz.

Po zakończeniu wojny przez krótki okres pełnił obowiązki prezydenta Krakowa (od 5 lutego do 14 czerwca 1945). Od 3 maja 1945 był posłem do Krajowej Rady Narodowej, reprezentując Polską Partię Robotniczą. Od 1945 do 1949 pracował w dyplomacji w charakterze chargé d’affaires w Londynie, posła w Montrealu i Budapeszcie. Od 1948 w PZPR, z jej ramienia przewodniczył Związkowi Zawodowemu Pracowników Służby Zdrowia. Był również dyrektorem Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce. Napisał kilka książek, głównie o charakterze wspomnieniowym.

Jego żona Stanisława z d. Urbanik (1890–1966) również była działaczką komunistyczną.

Został pochowany 10 czerwca 1972 w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera 30A-półkole-5)^[1]. W pogrzebie wzięło udział kilka tysięcy osób. Władze partyjne i państwowe reprezentowali członkowie Biura Politycznego KC PZPR: przewodniczący Rady Państwa prof. Henryk Jabłoński, Stefan Olszowski i Władysław Kruczek, który wygłosił przemówienie w imieniu kierownictwa PZPR^[2].

Ordery i odznaczenia

• Order Budowniczych Polski Ludowej
• Order Sztandaru Pracy I klasy^[3]
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (19 lipca 1954)^[4]
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (19 lipca 1946)^[5]
• Medal 10-lecia Polski Ludowej (14 stycznia 1955)^[6]

Przypisy

Bibliografia

• Biuletyn Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce, XXV, Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 1973, s. 10–12.
• Ludwik Hass, Masoneria polska XX wieku: losy, loże, ludzie, Wydawnictwo „Kopia”, Warszawa 1996, s. 177–178 (nota biograficzna z informacją o przynależności do loży).
• Słownik biograficzny działaczy polskiego ruchu robotniczego t. 2, Warszawa 1987.
• (red. Jacek Majchrowski), Kto był kim w Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa 1994, s. 276 (biogram nr 328).
• Edward Gronczewski, Walczyli o Polskę Ludową, Warszawa 1982.
• Profil na stronie Biblioteki Sejmowej