Alfred Zgórski

Alfred Zgórski
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

11 lutego 1848
Przemyśl

Data i miejsce śmierci

13 marca 1916
Wiedeń

Poseł na Sejm Krajowy Galicji X kadencji
Okres

od 1913
do 1914

członek Izby Panów Rady Państwa
Okres

od 26 lutego 1912
do 13 marca 1916

Odznaczenia
Komandor Orderu Franciszka Józefa (Austro-Węgry) Odznaka Honorowa Austriackiego Czerwonego Krzyża

Alfred Zgórski herbu Kotwicz (ur. 11 lutego 1848 w Przemyślu, zm. 13 marca 1916 w Wiedniu[1]) – polski bankowiec, działacz społeczny, członek Izby Panów Rady Państwa, poseł do Sejmu Krajowego Galicji X kadencji.

Pożegnanie Alfred Zgórskiego po odejściu z dyrektorowania bankiem (styczeń 1913)

Życiorys

Urodził się 11 lutego 1848 w Przemyślu[2][3][4][5]. W rodzinnym mieście ukończył gimnazjum[4]. Studiował na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Lwowskiego[4]. Uzyskał stopień doktora na Uniwersytecie Wiedeńskim[2][5]. Po studiach przez kilka lat pracował jako suplent (zastępca etatowego nauczyciela) w szkole realnej we Lwowie[4]. Następnie był dyrektorem Banku Zaliczkowego[4]. W latach 1883-1913 sprawował stanowisko dyrektora galicyjskiego Banku Krajowego (zał. 1881)[6][3][4][2][5][7]. Podczas jego dyrektorowania bank zaznał rozkwitu i nabrała znaczenia[2][5] (w czasie jego kierownictwa kapitały banku wzrosły z 2,5 mln do 500 mln koron[8]). W 1894 otrzymał tytuł c. k. radcy rządowego[3][5]. Jako prezes banku przyczynił się do powstania w 1894 Pierwszego Galicyjskiego Towarzystwa Akcyjnego Budowy Wagonów i Maszyn w Sanoku, a po odejściu z banku został prezesem rady zawiadowczej (nadzorczej) powstałego po fuzji Polskich Fabryk Maszyn i Wagonów – L. Zieleniewski w Krakowie, Lwowie i Sanoku S.A., Fabryka Sanocka oraz objął funkcję kierownika naczelnego biura tego zakładu w Wiedniu, tam osiadając[9][10][11][4].

Został wybrany posłem na Sejm Krajowy Galicji X kadencji (1913-1914) z III kurii, okręg Sanok-Krosno[12] z ramienia Polskiego Stronnictwa Ludowego[4]. Był dożywotnim członkiem Izby Panów austriackiej Rady Państwa od 26 lutego 1912[1][13], gdzie był zorientowany w prawicy[2][5]. Po rozłamie w PSL przeszedł do polskiej demokracji[2][5]. Był członkiem Wydziału Finansowego Komisji Tymczasowej Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych[14].

Udzielał się w działalności społecznej. Był członkiem Krajowej Komisji dla Spraw Przemysłowych (1892)[15][3][2]. W maju 1909 został wybrany na prezesa Galicyjskiego Towarzystwa Gospodarskiego[16]. Działał w Krajowym Związku Ochotniczych Straży Pożarnych w Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskiem[17]. Pełnił funkcję zastępcy naczelnika rady zawiadowczej Krajowego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych w Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem[18] od 1886 do 1904 oraz naczelnika (prezesa[4]) od 1904 do końca życia (jako następca ks. Adama Sapiehy)[19][20][3][2][5][7]. Otrzymał medalion z brązu za zasługi 30-letniej pracy na rzecz pożarnictwa krajowego[21][4]. Za życia utworzono fundusz zapomogowy im. dr. Alfreda Zgórskiego, z którego każdego roku korzystało 10 członków straży wraz z rodzinami[4].

Prowadził działalność wydawniczą, dziennikarską i publicystyczną. Opublikował m.in. Ostatni odczyt dla kobiet z psychologii. Niektóre psychiczne właściwości kobiet (1872). Był założycielem Związku Stowarzyszeń Zarobkowych i Gospodarczych dla Galicji i W. Ks. Krakowskiego we Lwowie w 1878[2][5], wydawcą i od numeru 23 redaktorem odpowiedzialnym tygodnika „Związek” (organu prasowego tegoż), a ponadto założył „Roczniki”, wydawane przez tenże Związek[4].

Po wybuchu I wojny światowej we wrześniu 1914 stanął na czele komisariat Naczelnego Komitetu Narodowego w Wiedniu (wskutek działalności tegoż pod koniec września wysłano na front pierwszą kompanię Legionów Polskich, a w listopadzie drugą)[4][2]. Działał także na rzecz pomocy inwalidom wojennym[4]. Cierpiał na chorobę Basedowa[4]. W 1915 przebywał w sanatorium w Semmering[4]. Mimo wskazań lekarskich do przerwania pracy, powrócił do Wiednia obejmując w listopadzie 1915 stanowisko szefa biura prezydialnego NKN, poświęcając się sprawom Legionów[4][2][5]. Na początku 1916 ponownie złożony chorobą trafił do sanatorium w Wiedniu[4].

Zmarł 13 marca 1916 w Wiedniu[22][4][2]. Pierwotnie został pochowany tamże 16 marca 1916 po pogrzebie z polskiego kościoła przy Rennweg[4]. 4 grudnia 1917 odbył się ponowny jego ponowny pogrzeb we Lwowie w tamtejszej kaplicy Boimów[23]

Rodzina

Urodził się w rodzinie urzędniczej. Był synem starosty Juliana Kotwicz-Zgórskiego. Ożenił się z Emilią z domu Szwedzicką, córką polityka staroruskiego Jakiwa Szwedyckiego. Mieli syna dr. Alfreda Zgórskiego, który był adwokatem i sędzią we Lwowie[4][24] i córkę zamężną z przedsiębiorcą, dr, Henrykiem Baczewskim[4][2][5].

Odznaczenia

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b Parlament Österreich Republik, Kurzbiografie Zgórski, Alfred Ritter von Dr. phil., parlament.gv.at [dostęp 2019-10-10] (niem.).
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Nekrologia. Ś. p. Alfred Zgórski. „Czas”. Nr 138, s. 3, 16 marca 1916. 
  3. ↑ a b c d e f g Nowi członkowie Izby panów. „Kuryer Lwowski”. Nr 94, s. 7, 28 lutego 1912. 
  4. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v † Dr. Alfred Zgórski. „Kuryer Lwowski”. Nr 137, s. 1, 16 marca 1916. 
  5. ↑ a b c d e f g h i j k l m n Zgon wybitnego działacza polskiego. „Nowości Illustrowane”. Nr 13, s. 2-3, 25 marca 1916. 
  6. ↑ Kronika. Bal dziennikarski. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 27 z 4 lutego 1894. 
  7. ↑ a b Eugeniusz Walczak, Związek ochotniczych straży pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2003, s. 20 [dostęp 2016-04-24] [zarchiwizowane z adresu 2016-04-21].
  8. ↑ Trzydzieści lat na posterunku. „Nowości Illustrowane”. Nr 2, s. 10, 11 stycznia 1913. 
  9. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1913. Lwów: 1913, s. 1042.
  10. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914. Lwów: 1914, s. 1053.
  11. ↑ Leopold Prokopski, Stanisław Mleczko: Światła i cienie Fabryki Wagonów L. Zieleniewski - Gamper S.A. pod tymczasowym Zarządem Państwowym w Sanoku. Sanok: Fabryka Wagonów, 6 listopada 1946, s. 18.
  12. ↑ Wyniki wyborów. „Głos Mieszczański”, s. 2, Nr 27 z 6 lipca 1913. 
  13. ↑ Józef Buszko, Polacy w parlamencie wiedeńskim – 1848-1918, Warszawa 1996, s. 432.
  14. ↑ Wanda Kiedrzyńska, Powstanie i organizacja Polskiego Skarbu Wojskowego 1912—1914, w: „Niepodległość”, t. XIII zeszyt 1 (33), 1936, s. 94.
  15. ↑ Z kraj. Komisyi dla spraw przemysłowych. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 273 z 13 listopada 1892. 
  16. ↑ Kronika. Towarzystwo Gospodarskie. „Gazeta Narodowa”, s. 3, Nr 115 z 22 maja 1909. 
  17. ↑ Krajowy Związek Ochotniczych Straży Pożarnych w Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem, biblioteka.tarnow.pl [dostęp 2019-10-10] [zarchiwizowane z adresu 2014-12-20].
  18. ↑ Krajowy Związek Ochotniczych Straży Pożarnych w Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem 1875–1900, Lwów 1900, s. 135 [dostęp 2019-10-10] [zarchiwizowane z adresu 2014-12-20].
  19. ↑ Krajowy Zjazd Strażacki. „Słowo Polskie”. 353, s. 3, 28 lipca 1904. 
  20. ↑ Historia ochrony przeciwpożarowej w Polsce, lososinagorna.osp.org.pl [dostęp 2019-10-10] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-05].
  21. ↑ Krajowy zjazd strażacki. „Gazeta Lwowska”, s. 5, Nr 224 z 1 października 1913. 
  22. ↑ Kronika. „Głos Rzeszowski”, s. 3, Nr 13 z 19 marca 1916. 
  23. ↑ Kronika. „Kuryer Lwowski”. Nr 566, s. 3, 3 grudnia 1917. 
  24. ↑ Z sali sądowej. Rozprawa przeciw W. Pawłowiczowi i tow.. „Gazeta Lwowska”, s. 4, Nr 107 z 11 maja 1929. 

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Ordine imperiale della corona di ferro, austria.png
nastrino Ordine imperiale della corona di ferro
Ord.Franz.Joseph-COM.png
Autor: LuigiXIV, Licencja: CC BY-SA 3.0
Nastrino da Commendatore dell'Ordine Imperiale di Francesco Giuseppe (Austria)
Farewell to Alfred Zgórski (1913).jpg
Pożegnanie Alfreda Zgórskiego (1913)
Croce di merito della Croce Rossa (Austria).png
Autor: Arturolorioli, Licencja: CC0
Odznaka Honorowa Czerwonego Krzyża (Austria)
Alfred Zgórski (-1913).jpg
Alfred Zgórski (-1913)