Alfred Zgórski

Alfred Zgórski
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

11 lutego 1848
Przemyśl

Data i miejsce śmierci

13 marca 1916
Wiedeń

Poseł na Sejm Krajowy Galicji X kadencji
Okres

od 1913
do 1914

członek Izby Panów Rady Państwa
Okres

od 26 lutego 1912
do 13 marca 1916

Odznaczenia
Komandor Orderu Franciszka Józefa (Austro-Węgry) Odznaka Honorowa Austriackiego Czerwonego Krzyża

Alfred Zgórski herbu Kotwicz (ur. 11 lutego 1848 w Przemyślu, zm. 13 marca 1916 w Wiedniu[1]) – polski bankowiec, działacz społeczny, członek Izby Panów Rady Państwa, poseł do Sejmu Krajowego Galicji X kadencji.

Pożegnanie Alfred Zgórskiego po odejściu z dyrektorowania bankiem (styczeń 1913)

Życiorys

Urodził się 11 lutego 1848 w Przemyślu[2][3][4][5]. W rodzinnym mieście ukończył gimnazjum[4]. Studiował na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Lwowskiego[4]. Uzyskał stopień doktora na Uniwersytecie Wiedeńskim[2][5]. Po studiach przez kilka lat pracował jako suplent (zastępca etatowego nauczyciela) w szkole realnej we Lwowie[4]. Następnie był dyrektorem Banku Zaliczkowego[4]. W latach 1883-1913 sprawował stanowisko dyrektora galicyjskiego Banku Krajowego (zał. 1881)[6][3][4][2][5][7]. Podczas jego dyrektorowania bank zaznał rozkwitu i nabrała znaczenia[2][5] (w czasie jego kierownictwa kapitały banku wzrosły z 2,5 mln do 500 mln koron[8]). W 1894 otrzymał tytuł c. k. radcy rządowego[3][5]. Jako prezes banku przyczynił się do powstania w 1894 Pierwszego Galicyjskiego Towarzystwa Akcyjnego Budowy Wagonów i Maszyn w Sanoku, a po odejściu z banku został prezesem rady zawiadowczej (nadzorczej) powstałego po fuzji Polskich Fabryk Maszyn i Wagonów – L. Zieleniewski w Krakowie, Lwowie i Sanoku S.A., Fabryka Sanocka oraz objął funkcję kierownika naczelnego biura tego zakładu w Wiedniu, tam osiadając[9][10][11][4].

Został wybrany posłem na Sejm Krajowy Galicji X kadencji (1913-1914) z III kurii, okręg Sanok-Krosno[12] z ramienia Polskiego Stronnictwa Ludowego[4]. Był dożywotnim członkiem Izby Panów austriackiej Rady Państwa od 26 lutego 1912[1][13], gdzie był zorientowany w prawicy[2][5]. Po rozłamie w PSL przeszedł do polskiej demokracji[2][5]. Był członkiem Wydziału Finansowego Komisji Tymczasowej Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych[14].

Udzielał się w działalności społecznej. Był członkiem Krajowej Komisji dla Spraw Przemysłowych (1892)[15][3][2]. W maju 1909 został wybrany na prezesa Galicyjskiego Towarzystwa Gospodarskiego[16]. Działał w Krajowym Związku Ochotniczych Straży Pożarnych w Galicji i Lodomerii z Wielkim Księstwem Krakowskiem[17]. Pełnił funkcję zastępcy naczelnika rady zawiadowczej Krajowego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych w Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem[18] od 1886 do 1904 oraz naczelnika (prezesa[4]) od 1904 do końca życia (jako następca ks. Adama Sapiehy)[19][20][3][2][5][7]. Otrzymał medalion z brązu za zasługi 30-letniej pracy na rzecz pożarnictwa krajowego[21][4]. Za życia utworzono fundusz zapomogowy im. dr. Alfreda Zgórskiego, z którego każdego roku korzystało 10 członków straży wraz z rodzinami[4].

Prowadził działalność wydawniczą, dziennikarską i publicystyczną. Opublikował m.in. Ostatni odczyt dla kobiet z psychologii. Niektóre psychiczne właściwości kobiet (1872). Był założycielem Związku Stowarzyszeń Zarobkowych i Gospodarczych dla Galicji i W. Ks. Krakowskiego we Lwowie w 1878[2][5], wydawcą i od numeru 23 redaktorem odpowiedzialnym tygodnika „Związek” (organu prasowego tegoż), a ponadto założył „Roczniki”, wydawane przez tenże Związek[4].

Po wybuchu I wojny światowej we wrześniu 1914 stanął na czele komisariat Naczelnego Komitetu Narodowego w Wiedniu (wskutek działalności tegoż pod koniec września wysłano na front pierwszą kompanię Legionów Polskich, a w listopadzie drugą)[4][2]. Działał także na rzecz pomocy inwalidom wojennym[4]. Cierpiał na chorobę Basedowa[4]. W 1915 przebywał w sanatorium w Semmering[4]. Mimo wskazań lekarskich do przerwania pracy, powrócił do Wiednia obejmując w listopadzie 1915 stanowisko szefa biura prezydialnego NKN, poświęcając się sprawom Legionów[4][2][5]. Na początku 1916 ponownie złożony chorobą trafił do sanatorium w Wiedniu[4].

Zmarł 13 marca 1916 w Wiedniu[22][4][2]. Pierwotnie został pochowany tamże 16 marca 1916 po pogrzebie z polskiego kościoła przy Rennweg[4]. 4 grudnia 1917 odbył się ponowny jego ponowny pogrzeb we Lwowie w tamtejszej kaplicy Boimów[23]

Rodzina

Urodził się w rodzinie urzędniczej. Był synem starosty Juliana Kotwicz-Zgórskiego. Ożenił się z Emilią z domu Szwedzicką, córką polityka staroruskiego Jakiwa Szwedyckiego. Mieli syna dr. Alfreda Zgórskiego, który był adwokatem i sędzią we Lwowie[4][24] i córkę zamężną z przedsiębiorcą, dr, Henrykiem Baczewskim[4][2][5].

Odznaczenia

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b Parlament Österreich Republik, Kurzbiografie Zgórski, Alfred Ritter von Dr. phil., parlament.gv.at [dostęp 2019-10-10] (niem.).
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Nekrologia. Ś. p. Alfred Zgórski. „Czas”. Nr 138, s. 3, 16 marca 1916. 
  3. ↑ a b c d e f g Nowi członkowie Izby panów. „Kuryer Lwowski”. Nr 94, s. 7, 28 lutego 1912. 
  4. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v † Dr. Alfred Zgórski. „Kuryer Lwowski”. Nr 137, s. 1, 16 marca 1916. 
  5. ↑ a b c d e f g h i j k l m n Zgon wybitnego działacza polskiego. „Nowości Illustrowane”. Nr 13, s. 2-3, 25 marca 1916. 
  6. ↑ Kronika. Bal dziennikarski. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 27 z 4 lutego 1894. 
  7. ↑ a b Eugeniusz Walczak, Związek ochotniczych straży pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2003, s. 20 [dostęp 2016-04-24] [zarchiwizowane z adresu 2016-04-21].
  8. ↑ Trzydzieści lat na posterunku. „Nowości Illustrowane”. Nr 2, s. 10, 11 stycznia 1913. 
  9. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1913. Lwów: 1913, s. 1042.
  10. ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914. Lwów: 1914, s. 1053.
  11. ↑ Leopold Prokopski, Stanisław Mleczko: Światła i cienie Fabryki Wagonów L. Zieleniewski - Gamper S.A. pod tymczasowym Zarządem Państwowym w Sanoku. Sanok: Fabryka Wagonów, 6 listopada 1946, s. 18.
  12. ↑ Wyniki wyborów. „Głos Mieszczański”, s. 2, Nr 27 z 6 lipca 1913. 
  13. ↑ Józef Buszko, Polacy w parlamencie wiedeńskim – 1848-1918, Warszawa 1996, s. 432.
  14. ↑ Wanda Kiedrzyńska, Powstanie i organizacja Polskiego Skarbu Wojskowego 1912—1914, w: „Niepodległość”, t. XIII zeszyt 1 (33), 1936, s. 94.
  15. ↑ Z kraj. Komisyi dla spraw przemysłowych. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 273 z 13 listopada 1892. 
  16. ↑ Kronika. Towarzystwo Gospodarskie. „Gazeta Narodowa”, s. 3, Nr 115 z 22 maja 1909. 
  17. ↑ Krajowy Związek Ochotniczych Straży Pożarnych w Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem, biblioteka.tarnow.pl [dostęp 2019-10-10] [zarchiwizowane z adresu 2014-12-20].
  18. ↑ Krajowy Związek Ochotniczych Straży Pożarnych w Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem 1875–1900, Lwów 1900, s. 135 [dostęp 2019-10-10] [zarchiwizowane z adresu 2014-12-20].
  19. ↑ Krajowy Zjazd Strażacki. „Słowo Polskie”. 353, s. 3, 28 lipca 1904. 
  20. ↑ Historia ochrony przeciwpożarowej w Polsce, lososinagorna.osp.org.pl [dostęp 2019-10-10] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-05].
  21. ↑ Krajowy zjazd strażacki. „Gazeta Lwowska”, s. 5, Nr 224 z 1 października 1913. 
  22. ↑ Kronika. „Głos Rzeszowski”, s. 3, Nr 13 z 19 marca 1916. 
  23. ↑ Kronika. „Kuryer Lwowski”. Nr 566, s. 3, 3 grudnia 1917. 
  24. ↑ Z sali sądowej. Rozprawa przeciw W. Pawłowiczowi i tow.. „Gazeta Lwowska”, s. 4, Nr 107 z 11 maja 1929. 

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Ord.Franz.Joseph-COM.png
Autor: LuigiXIV, Licencja: CC BY-SA 3.0
Nastrino da Commendatore dell'Ordine Imperiale di Francesco Giuseppe (Austria)
Ordine imperiale della corona di ferro, austria.png
nastrino Ordine imperiale della corona di ferro
Farewell to Alfred Zgórski (1913).jpg
Pożegnanie Alfreda Zgórskiego (1913)
Croce di merito della Croce Rossa (Austria).png
Autor: Arturolorioli, Licencja: CC0
Odznaka Honorowa Czerwonego Krzyża (Austria)
Alfred Zgórski (-1913).jpg
Alfred Zgórski (-1913)