Algieria Francuska

Algieria Francuska
Algérie française
1830–1962
Flaga
Godło Algierii
FlagaGodło
Język urzędowy

francuski

Stolica

Algier

Status terytorium

departament

Zależne od

Francji

Powierzchnia
 • całkowita


2 381 741 km²

podbój, kolonizacja

1830

Uzyskanie niepodległości

3 lipca 1962

Religia dominująca

islam, chrześcijaństwo, judaizm

Wybudowana przez francuskich osadników Bazylika Matki Boskiej Afrykańskiej
Algieria Francuska w 1877

Algieria Francuska (fr. Algérie française, arab. الجزائر المستعمرة) – byłe terytorium na północy kontynentu afrykańskiego i południu basenu Morza Śródziemnego, które w 1830 roku zostało zajęte przez Francję i następnie stopniowo kolonizowane przez jej osadników.

Historia

W 1830 Francja najechała i krwawo podbiła Algierię. W 1848 roku Algieria została de iure włączona do Francji i pozostawała jej częścią aż do 1962 roku (de facto stanowiła terytorium zależne z osobnymi władzami i prawodawstwem), kiedy to w wyniku wojny algierskiej ostatecznie przyznano Algierii niepodległość.

Status Algierii był wielokrotnie zmieniany. Po początkowej okupacji wojskowej, w 1834 roku nadano jej status kolonii. W 1848 roku Konstytucja II Republiki uznała Algierię za integralną część terytorium francuskiego. Choć od tego czasu formalnie stanowiła integralną część Francji, faktycznie nadal była kolonią, w której tylko część praw metropolii było wprowadzane, znaczna część prawodawstwa była zaś uchwalana osobno dla Algierii (początkowo jedynym "francuskim" prawem Algierii było prawo wyboru deputowanych do parlamentu francuskiego, co obecnie posiada każde francuskie terytorium zależne). Algieria, podzielona na departamenty, miała wspólnego gubernatora generalnego, mianowanego przez Paryż i mającego reprezentować interesy Francji, a do 1898 roku obieralne zgromadzenie kolonialne. W 1900 roku Algieria otrzymała osobną od Francji osobowość prawną i osobny budżet. Znaczna część prawodawstwa algierskiego dyskryminowała ludność autochtoniczną (m.in. ograniczano prawo własności, utrudniano otrzymanie obywatelstwa francuskiego, zakazywano wyjazdów do Francji).

W czasie II wojny światowej stacjonujące w Algierii wojska francuskie zdeklarowały posłuszeństwo rządowi Vichy. W listopadzie 1942 na algierskim wybrzeżu miała miejsce amerykańsko-brytyjska operacja desantowa pod kryptonimem operacja Torch. Po krótkotrwałych walkach wojska francuskie poddały się, a terytorium Algierii znalazło się pod okupacją aliancką. Po wojnie Algierię oddana znów pod kontrolę francuską.

W 1962 roku Algieria ogłosiła niepodległość.

Demografia

RokPopulacja[1]Mapa
18301,5 mln
Ludność niemuzułmańska na północy Algierii w 1954 r.:

     0-2%

     2-5%

     5-10%

     10-30%

     +30%

19004,675 mln
19105,495 mln
19407,614 mln
196010,853 mln
196210.920 mln

Na skutek długotrwałej, wynoszącej 132 lata przynależności do Francji, Algieria nie była traktowana przez społeczeństwo francuskie jak kolonia tylko jak integralna, zamorska część kraju. Wpływ też miało na to osadnictwo Francuzów oraz innych białych Europejczyków nieporównywalne z innymi koloniami Francji. Według danych z 1958 roku na ok. 10 mln mieszkańców Algierii było[2]:

  • 9 mln 100 tys. rdzennych Algierczyków (tj. 91% całej populacji)
  • 900 tys. Europejczyków (9% populacji, w tym zaledwie 40% to Francuzi, reszta to Hiszpanie, Portugalczycy, Włosi itd.)

Natomiast podział religijny w roku 1954 w stosunku do populacji wynoszącej ok. 9,5 mln wyglądał następująco[3]:

  • Muzułmanie – 86,7%
  • Katolicy – 11,5%
  • Inni (bezwyznaniowcy, ateiści itd.) – 1,8%

Dane zaprezentowane powyżej odnoszą się do całego terytorium dzisiejszej Algierii, podzielonej w omawianym czasie na Algierię (210 tys. km² i ok. 8,7 mln ludności) i Saharę (1 mln 981 tys. km² i ok. 812 tys. mieszkańców)[4].

Zobacz też

Bibliografia

  • A. Kasznik-Christian Algieria. Historia państw świata w XX wieku. Wyd. Trio, Warszawa 2006.

Przypisy

  1. ↑ ALGERIA: population growth of the whole country, www.populstat.info [dostęp 2017-11-21] [zarchiwizowane z adresu 2012-07-18].
  2. ↑ Gerhard Jan, Czas Generała, Warszawa 1965, s. 95.
  3. ↑ Kraje NATO, red. Stefan Michnik,Warszawa 1959, s. 249
  4. ↑ Kraje NATO, red. Stefan Michnik,Warszawa 1959, s. 252

Linki zewnętrzne

Dawne kolonie i protektoraty Francji
Ameryka
Afryka
Azja
Australia i Oceania
Unia Europejska
Państwa członkowskie
Terytoria specjalne
wchodzące w skład Unii
na podst. art. 349 TFUE
Oficjalni kandydaci
Potencjalni i stowarzyszeni kandydaci
Byłe państwa członkowskie UE
Terytoria, które
wchodziły w skład EWG/UE

Flaga Unii Europejskiej

Mapa Unii Europejskiej

  1. ↑ do 22 lutego 2007 wchodził w skład UE jako integralna część Gwadelupy, ponownie jako część Unii od 1 grudnia 2009
  2. ↑ do 22 lutego 2007 wchodził w skład UE jako integralna część Gwadelupy

Media użyte na tej stronie

EU 2020.png
Autor: Aotearoa, Licencja: CC BY 3.0
Unia Europejska w 2013; bez terytoriów zamorskich.
French Algeria evolution 1830-1962 map-fr.svg
© Sémhur / Wikimedia Commons, CC BY-SA 4.0
French Algeria evolution map, from 1830 to 1962.
  • Scale: 1:6,800,000 (precision: 1,700 m)
  • Equirectangular projection
  • WGS84 datum
  • Central meridian: 001° 39' E
  • Standard parallel: 27° 31' 30" N
  • Geographic limits of the map:
    • Top: 37° 48' N
    • Bottom: 18° 15' N
    • Left: 009° 27' W
    • Right: 012° 45' E
Coat of arms Algeria (1830-1962).svg
Description et usage d'après le site "charley-kieffer", site personnel d'un généalogiste amateur qui ne donne pas de référence : Ces armes, peu connues, auraient été composées sous le règne de Napoléon III, et elles étaient surmontées d'une aigle romaine; au XXème siècle, quelques insignes militaires les ont utilisées. Elles se blasonnent de sinople au croissant d'or accompagné de trois étoiles du même, le sinople et le croissant symbolisant une terre d'islam, et les étoiles les trois départements français d'Algérie.
Non musulmans en Algérie-1954-par départements.png
Autor: Oryginalnym przesyłającym był Revas z francuskiej Wikipedii, Licencja: CC-BY-SA-3.0
  • Blanc : 0 à 2% --> Départements des Oasis, de la Saoura, de Batna et de Tizi-Ouzou
  • Bleu clair : 2 à 5% --> Départements de Sétif, Médéa et Orléansville
  • Bleu : 5 à 10% --> Départements de Constantine, Mostaganem, Tiaret, Saïda et Tlemcen
  • Bleu foncé : 10 à 30% --> Département de Bône
  • Noir : + de 30% --> Départements d'Alger et d'Oran

English:

  • White: 0 to 2% --> Départements of Oasis, la Saoura, Batna and Tizi-Ouzou
  • Light blue: 2 to 5% --> Départements of Sétif, Médéa and Orléansville
  • Blue: 5 to 10% --> Départements of Constantine, Mostaganem, Tiaret, Saïda and Tlemcen
  • Dark blue: 10 to 30% --> Département of Bône
  • Black: greater than 30% --> Départements of Algiers and Oran
fr:Catégorie:Carte d'Algérie
NOTRE DAME D'AFRIQUE.ALGER.jpg
Autor: Oryginalnym przesyłającym był Mehnimalik z francuskiej Wikipedii, Licencja: CC-BY-SA-3.0

notre dame d'afrique alger bouzareah

[1]
Algérie fr.jpg
Title : Afrique française - Algérie / Former french provinces of Algeria
Description : Alexandre Vuillemin, géographe , 1877 (?) . La carte donne les trois provinces d'Alger, Oran et Constantine, ce qui correspond à la situation administrative antérieure à 1870, et le tracé d'un réseau de chemin de fer la situe après 1856.