Ali Abd Allah Salih

Ali Abd Allah Salih
‏علي عبد الله صالح‎

Ali Abd Allah Salih (2004)
Data i miejsce urodzenia

21 marca 1942
Al-Ahmar

Data i miejsce śmierci

4 grudnia 2017
Sana

1. Prezydent Jemenu
Okres

od 22 maja 1990
do 25 lutego 2012

Przynależność polityczna

Generalny Kongres Ludowy

Poprzednik

urząd utworzony

Następca

Abd Rabbuh Mansur Hadi

4. Prezydent Jemenu Północnego
Okres

od 18 lipca 1978
do 22 maja 1990

Przynależność polityczna

bezpartyjny / Generalny Kongres Ludowy

Poprzednik

Abd al-Karim Abd Allah al-Araszi

Następca

urząd zniesiony

Odznaczenia
Order José Martí
Ali Abd Allah Salih
marszałek polny
Data i miejsce urodzenia

21 marca 1942
Al-Ahmar

Data i miejsce śmierci

4 grudnia 2017
Sana

Przebieg służby
Lata służby

1958–2012

Siły zbrojne

 Jemen

Główne wojny i bitwy

Wojna domowa w Jemenie (1994), Rewolucja w Jemenie

Ali Abd Allah Salih i Mu’ammar al-Kaddafi, 30 maja 1990

Ali Abd Allah Salih (arab. علي عبد الله صالح, ur. 21 marca 1942 w Al-Ahmarze, zm. 4 grudnia 2017 w Sanie) – jemeński polityk i wojskowy, w latach 1978–1990 ostatni prezydent Jemenu Północnego, w latach 1990–2012 pierwszy prezydent zjednoczonego Jemenu.

Życiorys

W latach 1978–1990 sprawował urząd prezydenta Jemeńskiej Republiki Arabskiej (Jemen Północny). 22 maja 1990 objął stanowisko prezydenta zjednoczonego Jemenu. Został pierwszym prezydentem Jemenu wybranym bezpośrednio w wyborach prezydenckich w 1999, otrzymując 96% głosów; wszyscy pozostali kandydaci byli członkami Generalnego Kongresu Ludowego, któremu przewodniczył Salih, chociaż wystartowali jako kandydaci niezależni. Referendum z 2001 przedłużyło kadencję prezydenta do siedmiu lat. W wyborach prezydenckich 20 września 2006, Salih został wybrany z poparciem 77,2% głosów na kolejną siedmioletnią kadencję.

W styczniu 2011 przeciwko władzy prezydenta Saliha wybuchła rewolucja. Próbę zakończenia konfliktu podjęła Rada Współpracy Zatoki Perskiej, która prowadziła negocjacje między stroną rządową i opozycją. Pomimo wynegocjowania porozumienia o transferze władzy, Salih dwukrotnie odmawiał jego podpisania. 3 czerwca 2011 prezydent został ranny w czasie ataku bombowego na pałac prezydencki. Następnego dnia udał się na leczenie do Arabii Saudyjskiej, a jego obowiązki w kraju przejął wiceprezydent Abd Rabbuh Mansur Hadi. W ciągu miesiąca przeszedł ponad osiem operacji. Salih do kraju powrócił 23 września 2011, przejmując ponownie pełną władzę[1]. Oświadczył 8 października, iż zamierza dobrowolnie zrzec się władzy. Salih powiedział Odrzucam władzę (...) i zrzeknę się jej w nadchodzących dniach[2]. W wywiadzie z 14 listopada 2011 prezydent Salih ogłosił, iż jest gotowy ustąpić w ciągu 90 dni na warunkach dyktowanych przez GCC. Poinformował, iż armia nadal będzie zwalczać ekstremistów islamskich i wyraził zaniepokojenie, opozycja działa z Al-Ka’idą na co są niezbite dowody[3]. 21 listopada opozycja parafowała plan GCC i potwierdziła, że prezydent Salih jest gotów podpisać porozumienie[4].

23 listopada 2011 Salih przybył do stolicy Arabii Saudyjskiej, Rijadu, aby podpisać porozumienie o przekazaniu władzy na mocy warunków przedstawionych przez Radę Współpracy Zatoki Perskiej (GCC)[5]. Dokument, który został podpisany przez Saliha, gwarantował mu immunitet w kraju przed sądzeniem za czyny popełnione podczas powstania w Jemenie. Dokument podpisali w obecności króla Arabii Saudyjskiej Abdullaha al Sauda także przedstawiciele jemeńskiej opozycji. Na mocy porozumienia władza wykonawcza przeszła w ręce wiceprezydenta Abd Rabbuha Mansura Hadiego na okres 90 dni. Salih zachował w tym czasie honorowy tytuł prezydenta. W ciągu 90 dni w kraju przeprowadzone miały zostać wybory prezydenckie z Hadim jako jedynym kandydatem, potwierdzające jego mandat społeczny, a także miał zostać utworzony nowy rząd na czele z premierem wywodzącym się z szeregów opozycji. Data wyborów została później wyznaczona na 21 lutego 2012. W ciągu kolejnych 2 lat przejściowe władze miały opracować projekt nowej konstytucji i zorganizować wybory parlamentarne i prezydenckie[6][7][8][9].

4 grudnia 2011 powołano w Jemenie 14-osobową Radę Wojskową. 10 grudnia 2011 zaprzysiężono nowy rząd pod kierownictwem Mohammeda Basindawy do którego weszli opozycjoniści, jak i stronnicy Saliha. 21 stycznia 2012 parlament uchwalił ustawę, dającą prezydentowi Salihowi immunitet, dzięki któremu nie odpowie za śmierć setek ludzi podczas powstania[10]. Salih poprosił naród o przebaczenie za błędy podczas jego rządów. Stało się to podczas jego wylotu z kraju. Poleciał do Omanu, skąd przygotowana została jego podróż na rekonwalescencje do Stanów Zjednoczonych[11]. Do kraju powrócił 25 lutego 2012. Tego dnia na prezydenta zaprzysiężony został jedyny kandydat z wyborów, które odbyły się cztery dni wcześniej, dotychczasowy wiceprezydent Abd Rabbuh Mansur Hadi[12]. 27 lutego 2012 uroczyście przekazał władzę Hadiemu podczas uroczystej ceremonii w Sanie. Zapowiedział, iż zamierza udać się z rodziną na emigrację do Etiopii[13].

4 grudnia 2017 Ali Abd Allah Salih zginął w wymianie ognia pomiędzy bojówkami Huti a wiernymi mu oddziałami podczas walk ulicznych w Sanie[14].

Przypisy

  1. Wielkie zaskoczenie w Jemenie – prezydent wrócił do kraju (pol.). wp.pl, 2011-09-23. [dostęp 2011-09-24].
  2. Na to wszyscy czekali – prezydent chce odejść (pol.). wp.pl, 2011-10-08. [dostęp 2011-10-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-05)].
  3. EXCLUSIVE: Yemen’s Saleh 'to step down within 90 days’ (ang.). France 24, 2011-11-15. [dostęp 2011-11-15].
  4. Yemen’s Saleh ‘agrees’ to transfer power (ang.). France 24, 2011-11-22. [dostęp 2011-11-22].
  5. Yemen leader set to sign power-transfer deal (ang.). France 24, 2011-11-23. [dostęp 2011-11-23].
  6. Yemen’s leader signs power-transfer deal (ang.). Al Jazeera, 2011-11-23. [dostęp 2011-11-23].
  7. Yemen to hold presidential vote on Feb 21 (ang.). emirates247.com, 27 listopada 2011. [dostęp 2011-11-27].
  8. Yemeni vice president sets early presidential elections for Feb. 21, 2012 (ang.). english.cntv.cn, 27 listopada 2011. [dostęp 2011-11-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].
  9. Prezydent przekaże władzę. Wybory w lutym (pol.). rp.pl, 26 lutego 2011. [dostęp 2011-11-27].
  10. „Prezydent musi zostać stracony” – wielka demonstracja (pol.). wp.pl, 22 stycznia 2012. [dostęp 2012-01-22].
  11. Yemen’s Saleh leaves for Oman (ang.). Al Jazeera, 22 stycznia 2012. [dostęp 2012-01-22].
  12. Dostał prawie 100% głosów. Był... jedynym kandydatem (pol.). wp.pl, 25 lutego 2012. [dostęp 2012-02-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-03-02)].
  13. Po 33 latach oddał władzę – „Osądzić mordercę” (pol.). wp.pl, 27 lutego 2012. [dostęp 2012-02-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-21)].
  14. Yemen’s former President Ali Abdullah Saleh has been killed in Sanaa, CNN, 2017-12-04.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Ribbon jose marti.png
Autor: Artur Balana, Licencja: CC BY 3.0
Baretka Orderu José Martí
Qaddafi and saleh 1990.jpg
Mummar Qaddafi of Libya And Ali Abdullah Saleh in Sanna May 30th 1990, right after the Unification of Yemen