Alicja Wahl

Alicja Wahl
Data i miejsce urodzenia

12 października 1932
Warszawa

Data i miejsce śmierci

19 października 2020
Konstancin-Jeziorna

Narodowość

polska

Alma Mater

Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie

Dziedzina sztuki

malarstwo

Alicja Wahl (ur. 12 października 1932 w Warszawie, zm. 19 października 2020 w Konstancinie-Jeziornie) – polska malarka i rysowniczka.

Życiorys

Studiowała w Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie w latach 1952–1957, na wydziale malarstwa, w pracowni i pod kierunkiem prof. Eugeniusza Eibischa. Aneks do dyplomu przygotowała w Zakładzie Ceramiki ASP w roku 1958, w pracowni profesor Wandy Golakowskiej. Studia w Warszawskiej ASP odbywała równolegle z siostrą bliźniaczką Bożeną Wahl. Od roku 1961 artystki wystawiały wspólnie; na pierwszej wystawie w Galerii Krzywe Koło – ceramikę, potem na kolejnych, rysunek i malarstwo.

Życie prywatne

Jej mężem był pisarz, Roman Bratny, z którym miała córkę, Julię[1]. Jej wnuczką jest plastyczka Natalia Luniak[2].

Twórczość

W latach 70. współpracowały z tygodnikiem „Kultura” i z wydawnictwami jako rysowniczki i ilustratorki. Zasłynęły brawurowymi rysunkami wykonanymi do dzieł literackich Homera, Cervantesa, Prousta, Kafki, Lampedusy, Witkacego, Głowackiego i innych. Rysunki, przedstawiające autorskie wizje symboli zawartych w literaturze, były wystawiane w galeriach Paryża, Nowego Jorku, Sztokholmu i Berlina. Recenzenci zwracali uwagę na specyficzny warsztat niepodlegający wpływom i manieryzmowi.

Alicja Wahl nie podejmuje abstrakcyjnych eksperymentów, wierna figuracji artystka prowadzi swoje studia nad rysunkiem i malarstwem opowiadając własnym językiem to, co w relacjach między ludźmi niepokojące, dynamiczne i proponuje swoistą analizę intymnych nastrojów kobiecości. Artystki nie interesuje przestrzeń ani pejzaż, skupia się na dramatach wewnętrznych przedstawianych osób. Nie unika też rozwiązań przywodzących na myśl symbolizm przełomu XIX i XX wieku. Twórczość malarska obu sióstr reprezentuje podobną stylistykę i dotyczy zbliżonych sfer doznań – poczucia samotności, dramatu istnienia, tajemniczych sił przyrody. Późne prace malarskie i rysunkowe charakteryzują się, pozornym, zagubieniem nerwowej linii, i wyraźnej, dosłownej formy, czytelne są w nich powroty do nielinearnych tradycji kolorystycznych.

Oprócz, rysunku, malarstwa i ceramiki Alicja Wahl wspólnie z siostrą tworzyła scenografię do spektakli Teatru Telewizji (m.in. „Oczy są ogniem, czoło jest zwierciadłem” (1966), „Zemsta sieroty” (1968), „Kurka wodna” (1971), „Krzesło w szczerym polu” (1970), „Misterium niedzielne” (1971)[3].

W 1979 roku Alicja Wahl otworzyła autorską galerię sztuki w Warszawie na Żoliborzu, jedną z pierwszych prywatnych placówek tego typu w Polsce. Galeria dysponowała wnętrzem, specjalnie zaprojektowanym na ten cel. Galeria WAHL specjalizowała się w prezentowaniu artystów hołdujących szeroko pojmowanej stylistyce i poetyce surrealizmu oraz ekspresyjnej i metaforycznej figuracji, co odzwierciedla również zainteresowania artystyczne założycielki galerii. Ambicją Alicji Wahl było skupienie wokół galerii najwybitniejszych polskich malarzy, rzeźbiarzy i grafików. W żoliborskiej Galerii A.B. Wahl wystawiali między innymi: Jan Lebenstein, Jan Tarasin, Franciszek Starowieyski, Tadeusz Brzozowski, Zdzisław Beksiński, Tadeusz Dominik, Jacek Sienicki, Teresa Pągowska, Jacek Waltoś i inni. Galeria Wahl była też swoistym warszawskim salonem, przez który przewijali się także pisarze, artyści teatru i filmu oraz dyplomaci. Ostatnią wystawą w galerii był pokaz prac Jana Lebensteina, wernisaż miał miejsce w kwietniu 2002 roku.

Wystawy

  • 1961 – Warszawa / Galeria Krzywe Koło / ceramika – wystawa wspólna z Bożeną Wahl
  • 1962 – Warszawa / Galeria Krzywe Koło / malarstwo i rysunek – wystawa wspólna z Bożeną Wahl
  • 1966 – Warszawa / Galeria Sztuki Nowoczesnej / Krzywe Koło / rysunek i ilustracja książkowa – wystawa wspólna z Bożeną Wahl
  • 1967 – Paryż / Galeria Le Ranelagh / 5, rue des Vignes – Paris XVI / soeurs jumeaux; dessipatrisses et peintres Ive exposition le dessin; wernisaż 15 grudnia – wystawa wspólna z Bożeną Wahl
  • 1968 – Paryż / Galerie Desbriere / 27 rue Guenegaud – Paris IV – wystawa młodych debiutów międzynarodowych
  • 1969 – Warszawa / Galeria Mazowiecka (ZPAP) / rysunek – wystawa wspólna z Bożeną Wahl
  • 1971 – Sztokholm / Galeria Latina / Engelbrektsgatan 12; 114 32 Stockholm / 27 listopada do 12 grudnia – wystawa wspólna z Bożeną Wahl
  • 1972 – Wiedeń / Wert-Galerie / rysunek – wystawa zbiorowa (31 artystów z Polski m.in.: Maria Anto, Jacek Baszkowski, Jacek Gaj, Leszek Rózga, Jerzy Stajuda, Andrzej Strumiłło, Jan Tarasin, Jerzy Tchórzewski, Bożena Wahl, Rajmund Ziemski)
  • 1973 – Hamburg / Galerie L / Elisabeth Henning; Charllotte Rommeney; ul. Klosteralle 102 / rysunek – wystawa wspólna z Bożeną Wahl
  • 1974:
    • Warszawa / Galeria Zapiecek / rysunek – wystawa wspólna z Bożeną Wahl
    • Ventura / California / USA / Jubilee Gallery 15 024 Ventura/ Sherman OAKS Calif./ Erotic Art – wystawa zbiorowa z udziałem polskich artystów: Jan Dobkowski, Jan Lebenstein, Alicja Wahl, Bożena Wahl, Witold Mosznicz, Stefan Żechowski
    • Sztokholm / Galeria Latina – wystawa zbiorowa
    • Berlin / Galerie Warschau / rysunek – wystawa wspólna z Bożeną Wahl
    • Monachium / Galerie Kubus / rysunek, plakat – Alicja Wahl, Bożena Wahl, Waldemar Świerzy
  • 1975:
    • Nowy Jork / The Bronx Museum of the arts / grafika – wystawa zbiorowa
    • Hamburg / Galerie L / rysunek – wystawa wspólna z Bożeną Wahl
    • Xanten / Niemcy /RFN / Galerie Hinskes – Kocea / rysunek – wystawa wspólna z Bożeną Wahl
  • 1976 – Warszawa / Galeria Art / rysunek – wystawa wspólna z Bożeną Wahl
  • 1979 – Warszawa / Galeria A. B. Wahl / rysunek, malarstwo – wystawa wspólna z Bożeną Wahl
  • 1980:
    • Warszawa / Galeria Radar / grafika – wystawa zbiorowa
    • Paryż / Polski Instytut Kultury / rysunek – wystawa wspólna z Bożeną Wahl
    • Łódź / Galeria Sztuki BWA / malarstwo – wystawa wspólna z Bożeną Wahl
    • Bonn / Kurt Schumacher / grafika – wystawa wspólna z Bożeną Wahl
  • 1981:
    • Warszawa / Galeria A.B. Wahl / rysunek – wystawa wspólna z Bożeną Wahl
    • Toruń / Galeria u Kalimacha / rysunek – wystawa indywidualna
    • Toruń / Galeria Uniwersytetu M. Kopernika / rysunek – wystawa wspólna z Bożeną Wahl
    • Poznań / Galeria BWA Arsenał / Tadeusz Brzozowski – Przyjaciele i Uczniowie – wystawa zbiorowa, m.in.: Jan Berdyszak, Jan Dobkowski, Łukasz Korolkiewicz, Kazimierz Mikulski, Jerzy Stajuda, Jan Szancenbach, Jerzy Tchórzewski, Alicja Wahl, Bożena Wahl, Jacek Waltoś, Henryk Waniek, Ryszard Winiarski
  • 1983:
    • Konin / Galeria BWA – wystawa wspólna z Bożeną Wahl
    • Gorzów Wlkp / Galeria BWA – wystawa wspólna z Bożeną Wahl
    • Słupsk / Galeria BWA Baszta Czarownic – wystawa wspólna z Bożeną Wahl
  • 1985 – Warszawa / Galeria A.B. Wahl / malarstwo – wystawa wspólna z Bożeną Wahl
  • 1987:
    • Warszawa / Galeria A.B. Wahl / malarstwo, rzeźba – wystawa wspólna z Wiktorem Gajdą
    • Warszawa / Galeria A.B. Wahl – wystawa zbiorowa: Zdzisław Beksiński, Franciszek Starowieyski, Jerzy Stajuda, Stanisław Rodziński, Jerzy Tchórzewski, Teresa Pągowska, Barbara Jonscher, Juliusz Narzyński, Alicja Wahl, Bożena Wahl, Jacek Waltoś, (?) Kowalski, Wiesław Kruczkowski
  • 1992 – Warszawa / Galeria A.B. Wahl / malarstwo – wystawa indywidualna
  • 1993:
    • Warszawa / Galeria A.B.Wahl / malarstwo, rysunek – wystawa indywidualna
    • Bruksela / La Galerie Agnieszka Bielińska / malarstwo, rysunek – wystawa indywidualna
  • 1997 – Warszawa / Galeria A.B. Wahl / malarstwo – wystawa indywidualna

Prace w zbiorach m.in.: Muzeum Narodowego w Warszawie, Muzeum Narodowego w Kielcach.

Przypisy

  1. ↑ Konrad Wojciechowski: Zmarła znana malarka, animatorka życia kulturalnego stolicy. wyborcza.pl, 2020-10-22. [dostęp 2021-11-17]. (pol.).
  2. ↑ Jolanta Gajda-Zadworna: Otchłań obrazu, kalimba i trzy pokolenia w galerii. zw.com.pl, 2010-06-17. [dostęp 2021-11-17]. (pol.).
  3. ↑ https://filmpolski.pl/fp/index.php?osoba=1118726

Bibliografia

  • Mieczysław Porębski, Pożegnanie z krytyką, Kraków 1966 (II wyd. 1983), s. 326-329.
  • Jerzy Stajuda, „Nowa Kultura”, 1961.
  • Zygmunt Kałużyński, Rehabilitacja Zwykłości, „Nowa Kultura”, 1962.
  • Stanisław Ledóchowski, Zmierzch Manifestów, „Nowa Kultura” nr 44, 1962, s. 9.
  • Jerzy Olkiewicz, Alicja i Bożena Wahl, „Kultura” 26 VI, 1962, s. 10.
  • Jerzy Olkiewicz, Drapieżna wystawa, „Kultura” 26 X, 1969, s. 10.
  • Mauritz Edstrom, Polska paret Wahl – omojliga att skilja at, „Dagens Nyheter”, 6 XII, 1971.
  • Evelyn Preuss, Galerie L, „Hamburg kulturell” nr XI, 1973, s. 20.
  • Evelyn Preuss, Grotesken ohne Bitterkeit, „Hamburger Abendblatt” 13 XI, 1973, s. 7.
  • Maciej Gutowski, Sztuka nie tylko erotyczna, „Kultura” 27 X, 1974, s. 11.
  • Maciej Karpiński, Dom na kaniowskiej, „Radar”, 1974.
  • Magdalena Hniedziewicz, Salon artystyczny sióstr Wahl, „Kultura” 17 IV, 1979.
  • Henryk Waniek, Nastrój i Rygor, „Twórczość” nr 8, 1979.
  • Kazimierz Henczel, Przenikanie osobowości, „Magazyn Kulturalny” nr 2, 1980.
  • Monika Małkowska, Prawdziwa Alicja Wahl, „Życie Warszawy” 22 VI, 1992
  • Zbigniew Taranienko, Światło kobiet, „Nowa Europa” 18 VI, 1992.
  • Janusz Jaremowicz, W kręgu uczucia, „Literatura” 9/1997, s. 65.
  • Słownik Malarzy Polskich, t. 2, Warszawa 2001.
  • Elżbieta Dzikowska, Polacy w Sztuce Świata, Warszawa 2001, s. 278-281.