Alina Janowska

Alina Janowska

Alina Janowska podczas obchodów 66. rocznicy wybuchu powstania warszawskiego (2010)
Imię i nazwisko	Alina Maria Janowska-Zabłocka wcześniej Alina Maria Janowska-Borecka
Data i miejsce urodzenia	16 kwietnia 1923 Warszawa
Data i miejsce śmierci	13 listopada 2017 Warszawa
Zawód	aktorka
Współmałżonek	Andrzej Borecki Wojciech Zabłocki (1963–2017; jej śmierć)
Lata aktywności	1943–2013
Odznaczenia

Alina Maria Janowska-Zabłocka, primo voto Borecka (ur. 16 kwietnia 1923 w Warszawie, zm. 13 listopada 2017^[1] tamże^[2]) – polska aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna.

Życiorys

Alina Janowska na okładce dwutygodnika „Film” (nr 39, 1948)

Alina Janowska w filmie Zakazane piosenki (1946)

Alina Janowska na festiwalu filmowym w Gdyni (2009)

Grób Aliny Janowskiej i Wojciecha Zabłockiego w Alei Zasłużonych na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie

Pochodziła z rodziny ziemiańskiej, była córką Stanisława i Marceliny Janowskich^[3]. Ojciec, z wykształcenia inżynier rolnik był adiutantem generała Józefa Dowbor-Muśnickiego. Matka, Marcelina Rymkiewiczówna, z wykształcenia śpiewaczka operetkowa, porzuciła obiecującą karierę dla męża i rodziny^[4]. Jej stryj, Bohdan Janowski, oficer i dziedzic majątku Janowskich Polany II^[5] koło Wiszniewa, zginął w Katyniu. Dzieciństwo spędziła m.in. w Berdówce, Brodach pod Kalwarią Zebrzydowską, Miętnem koło Garwolina i Żyrowicach^[6]. Na przełomie 1939 i 1940 została osadzona wraz z matką i bratem w obozie jenieckim Stalag I B Hohenstein pod Olsztynkiem^[7]. Została uratowana przed wywozem na roboty do Niemiec i przydzielona do prac w ogrodach Pałacu w Wilanowie^[8].

Aresztowana w nocy z 23 na 24 kwietnia 1942, została oskarżona o współpracę z podziemiem i pomoc rodzinie żydowskiej. Przez 7 miesięcy więziona na Pawiaku w Warszawie. Wielokrotnie przesłuchiwana na Szucha. 6 listopada została zwolniona i jednocześnie uratowana przed wywozem do Oświęcimia^[9]. Wzięła udział w powstaniu warszawskim, przyłączając się do niego już 1 sierpnia. Była łączniczką dowództwa batalionu „Kiliński”, pod pseudonimem „Alina” (nieformalnie „Setka” – z uwagi na to, że można było na nią liczyć w 100%)^[10], na służbie pozostawała aż do 4 października 1944. Po upadku powstania i wyjściu z Warszawy przedostała się do rodziców w Tworkach.

Jej pierwszy występ w 1943 zapowiadał Jerzy Waldorff, akompaniowali Witold Lutosławski i Andrzej Panufnik^[11]. Po wojnie trafiła do łódzkiego Teatru Syrena, grała w kabarecie Gong. Wypatrzona w Syrenie przez asystenta Leonarda Buczkowskiego znalazła się na planie Zakazanych piosenek (1946). W 1946 ukończyła Szkołę Tańca Artystycznego Janiny Mieczyńskiej w Łodzi. W 1948 zdała aktorski egzamin eksternistyczny.

Była prezesem Stowarzyszenia Pomocy Dzieciom „Gniazdo”^[12], od 2007 była członkiem honorowym i Prezesem Honorowym Stowarzyszenia^[13].

Alina Janowska po raz ostatni wystąpiła przed publicznością 17 marca 2013 na 34. Przeglądzie Piosenki Aktorskiej we Wrocławiu w koncercie „Urodziny Aliny. Benefis Aliny Janowskiej”, kiedy świętowała jubileusz pracy artystycznej^[14]. Cierpiała na chorobę Alzheimera^[15]. Zmarła 13 listopada 2017 w Warszawie mając 94 lata. Tydzień później po mszy świętej pogrzebowej w kościele św. Stanisława Kostki została pochowana w Alei Zasłużonych cmentarza Wojskowego na Powązkach (kwatera G-tuje-37)^[16][17].

Życie prywatne

Była żoną Andrzeja Boreckiego, z którym miała córkę Agatę (ur. 1957). Od 1963 była żoną architekta Wojciecha Zabłockiego. Mieli dwoje dzieci: Michała (ur. 1964) i Katarzynę (ur. 1969)^[14].

Filmografia

Filmy fabularne (kinowe i telewizyjne)

Seriale telewizyjne

Odznaczenia i wyróżnienia

• 1979: Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski^[18]
• 1979: Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy”
• 1995: Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski^[19]
• 2001: Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski^[20]
• 2001: odcisk dłoni na Promenadzie Gwiazd w Międzyzdrojach
• 2003: Kawaler Orderu Uśmiechu
• 2005: Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
• Krzyż Partyzancki
• Krzyż Armii Krajowej
• Warszawski Krzyż Powstańczy

Przypisy

Bibliografia

• Dariusz Michalski: Jam jest Alina, czyli Janowska Story. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2007. ISBN 978-83-7469-597-8. OCLC 189464738.
• Biogram na stronie Muzeum Powstania Warszawskiego
• Alina Janowska w bazie IMDb (ang.)
• Alina Janowska w bazie Filmweb
• Alina Janowska w bazie filmpolski.pl
• Alina Janowska, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [online] [dostęp 2021-04-09] .

Linki zewnętrzne

• Alina Janowska na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
• Alina Janowska na zdjęciach w bibliotece Polona