Alina Kowalczykowa

Alina Kowalczykowa
Data i miejsce urodzenia

1 lipca 1937
Warszawa

Data i miejsce śmierci

13 sierpnia 2022
Warszawa

profesor nauk humanistycznych
Specjalność: filologia polska, literaturoznawstwo
Alma Mater

Uniwersytet Warszawski

Doktorat

1966

Habilitacja

1976

Profesura

1991

Doktor honoris causa
Uniwersytet w Białymstoku – 11 kwietnia 2018
Nauczyciel akademicki
Uczelnia

Uniwersytet Łódzki
Uniwersytet Warszawski

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski

Alina Joanna Kowalczykowa (ur. 19 lutego 1936 w Warszawie, zm. 13 sierpnia 2022 tamże[1]) – profesor historii literatury polskiej, autorka licznych publikacji naukowych z dziedziny humanistyki, członkini Towarzystwa Popierania i Krzewienia Nauk, PEN Clubu, Komitetu Nauk o Literaturze PAN oraz Instytutu Badań Literackich PAN. W swoich pracach zajmowała się głównie zagadnieniami romantyzmu.

Życiorys

Córka Stanisława Lorentza i Ireny z domu Nasfeter, siostra Ireny Nowak.

W czasie II wojny światowej od 1941 przebywała w Bronowicach, a następnie w podwarszawskiej Podkowie Leśnej[2]. Po zakończeniu okupacji powróciła do Warszawy. W latach 1949–1953 była członkiem Związku Młodzieży Polskiej. W 1952 rozpoczęła studia na Wydziale Fizyki UW, z których zrezygnowała po pierwszym roku i przeniosła się na Wydział Polonistyki UW. W trakcie studiów, w 1956 wyszła za architekta Wojciecha Kowalczyka. Pracę magisterską obroniła w 1957 i rozpoczęła swoją pierwszą pracę jako asystent w Pracowni Bibliografii Retrospektywnej Instytutu Badań Literackich PAN. Jej pierwszą opublikowaną pracą naukową był artykuł Zza kulis Sowizdrzała, wydrukowany w „Przeglądzie Humanistycznym” w 1959. W 1966 obroniła pracę doktorską pt. Rozwój twórczości lirycznej Słonimskiego w latach 1918–1935, jej promotorem był prof. Kazimierz Wyka. Została stałym współpracownikiem czasopisma „Pamiętnik Literacki”, w którym publikowała w latach 1967–1983 swoje prace historycznoliterackie.

W 1976 uzyskała habilitację w Instytucie Badań Literackich (praca pt. Romantyczni szaleńcy). W 1981 została członkiem Towarzystwa Popierania i Krzewienia Nauk, w zarządzie którego zasiadała w latach 1992–1995. W 1982 usunięta dyscyplinarnie ze względów politycznych z Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Kielcach[3]. W tym samym roku pracowała również na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Łódzkiego. W 1987 przystąpiła do działalności w Polskiej Partii Socjalistycznej[4], gdzie była założycielką łódzkiego Okręgowego Komitetu Robotniczego, zasiadając także w składzie redakcji jego pisma „Robotnik”[5].

W 1988 została członkiem PEN Clubu, w którym w latach 1991–1995 pełniła funkcję sekretarza generalnego, później członka zarządu[3]. W 1991 uzyskała tytuł profesora oraz została członkiem Komitetu Nauk o Literaturze PAN.

Autorka podręczników szkolnych do języka polskiego (Romantyzm. Podręcznik dla szkół ponadpodstawowych, Warszawa 1994).

Dorobek naukowy

  • Liryki Słonimskiego 1918–1935, Warszawa 1967
  • Słonimski, Warszawa 1972
  • Romantyczni szaleńcy, Warszawa 1977
  • Programy i spory literackie w dwudziestoleciu. 1918–1939, Warszawa 1978
  • Siedmiu bohaterów romantycznych, Warszawa 1981
  • Stefan Żeromski w Zamku, Warszawa 1985
  • Warszawa romantyczna, Warszawa 1987
  • Czym był romantyzm?, Warszawa 1990
  • Kordian Juliusza Słowackiego, Warszawa 1990
  • Piłsudski i tradycja, Chotomów 1991
  • Słowacki, Warszawa 1994
  • Słownik literatury polskiej XIX wieku, pod red. J. Bachórza i A. Kowalczykowej, Wrocław 1991
  • Dramat i teatr romantyczny, Warszawa 1997
  • Romantyzm. Nowe spojrzenie, Warszawa 2008
  • Świadectwo autoportretu, Warszawa 2008

Wydania Biblioteki Narodowej

  • Juliusz Słowacki. Krąg pism mistycznych. Zakład Narodowy im. Ossolińskich. BN I, 245. Wrocław 1982.
  • Idee programowe romantyków polskich. Antologia. Zakład Narodowy im. Ossolińskich. BN I, 261. Wrocław 1991.
  • Juliusz Słowacki. Sen srebrny Salomei. Romans dramatyczny w pięciu aktach. Zakład Narodowy im. Ossolińskich. BN I, 57. Wrocław 1992.

Odznaczenia

Inne wyróżnienia

Przypisy

  1. ↑ Instytut Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk - Aktualności, ibl.waw.pl [dostęp 2022-08-19].
  2. ↑ Anna Małgorzata Pycka: Powróćmy do rozmowy... 12 spotkań z Warszawą w tle. Łomianki: Wydawnictwo LTW, 2015, s. 37. ISBN 978-83-7565-422-6.
  3. ↑ a b Współcześni polscy pisarze i badacze literatury. Słownik biobibliograficzny, pod red. Jadwigi Czachowskiej i Alicji Szałagan. Warszawa 1996. Tom 4, s. 312.
  4. ↑ Alina Kowalczykowa, O Janie Józefie Lipskim – dopowiedzenie, „Teksty Drugie: teoria literatury, krytyka, interpretacja” nr 1/2 (13/14), s. 95–96.
  5. ↑ Opis łódzkiego „Robotnika” w Encyklopedii Solidarności.
  6. ↑ M.P. z 1997 r. nr 16, poz. 151.
  7. ↑ M.P. z 1997 r. nr 33, poz. 315.
  8. ↑ Prof. Alina Kowalczykowa i dr hab. Halina Krukowska doktorami honoris causa Uniwersytetu w Białymstoku.
  9. ↑ Nie żyje prof. Alina Kowalczykowa – doktor honoris causa Uniwersytetu w Białymstoku

Bibliografia

  • Współcześni polscy pisarze i badacze literatury. Słownik biobibliograficzny, pod red. Jadwigi Czachowskiej i Alicji Szałagan. Warszawa 1996. Tom 4. ISBN 83-02-05974-9.