Alojzy Budzisz

Alojzy Budzisz
Data i miejsce urodzenia

10.06.1874 r.
Świecino

Data i miejsce śmierci

23.12.1934
Puck

Zawód, zajęcie

nauczyciel, pisarz

Alojzy Budzisz (kasz. Alojzy Bùdzysz, ur. 10 czerwca 1874 w Świecinie, zm. 23 grudnia 1934 w Pucku)[1] – nauczyciel, pisarz kaszubski.

Życiorys

Na świat przyszedł jako syn nauczyciela. Zawód ten wykonywali także jego trzej bracia i dwaj szwagrowie[2]. Uczył się w gimnazjum w Pelplinie oraz w seminarium nauczycielskim w Grudziądzu[3]. W 1894 roku rozpoczął pracę jako nauczyciel w Wielkim Donimierzu, następnie pracował w Szemudzie, Wiczlinie i Mrzezinie. Po przejściu na emeryturę w 1912 roku mieszkał w Karlikowie, gdzie po I wojnie światowej pełnił funkcję sołtysa. Od 1923 przebywał w klasztorze sióstr elżbietanek w Pucku[4], w którym także zmarł[5]. W tym samym mieście pochowany został na cmentarzu[4]. Uznawany jest za jednego z najwybitniejszych literatów piszących w języku kaszubskim. Jest autorem ponad 120 utworów[6]. Publikował na łamach „Bënë ë bùten”, „Przyjaciela Ludu Kaszubskiego”, „Gryfa Kaszubskiego”, „Gryfa” oraz w kalendarzach i publikacjach zbiorowych. Tworzył opowiadania, anegdoty, baśnie i wiersze. Część jego dorobku pozostała w rękopisach[4]. Zasłynął jako humorysta i bystry obserwator życia na Kaszubach. Tematyka jego humoresek skupiona jest wokół życia wsi kaszubskiej[6].

Pokłosie

Utwory Alojzego Budzisza wydane zostały dopiero w latach 80. ubiegłego wieku. Pierwszy tom opowiadań, zatytułowany "Modra kraina" wydrukowano w wersji polskojęzycznej nakładem Ludowej Spółdzielni Wydawniczej. Druga część opowiadań ukazała się w 1982 r. w wydanym przez Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie zbiorze "Zemja Kaszëbskō"[7] w opracowaniu Jana Drzeżdżona[8]. Twórczość kaszubskiego literata stała się przedmiotem zainteresowań między innymi Leona Roppla i Jana Drzeżdżona[5]. W 1994 roku powstała na Uniwersytecie Gdańskim dysertacja doktorska Róży Wosiak-Śliwy "Kaszubszczyzna pisarzy Jana Bilota i Alojzego Budzisza", napisana pod kierunkiem prof. Edwarda Brezy[9].

Imię Alojzego Budzisza nosiła zlikwidowana w 2013 roku Biblioteka Powiatowa w Pucku[10]. Imieniem kaszubskiego twórcy nazwano jedną z ulic w Bojanie[11].

Przypisy

  1. ↑ Budzisz, [w:] Róża Ostrowska, Izabella Trojanowska, Bedeker kaszubski, Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1979, s. 43-44.
  2. ↑ Budzisz Alojzy, [w:] Tadeusz Bolduan, Nowy bedeker kaszubski, Gdańsk: Polnord, 1997, s. 39, ISBN 83-86181-34-6, OCLC 39273847 [dostęp 2022-11-22].
  3. ↑ Twórczość kaszubskojęzyczna, Alojzy Budzisz – Kaszubska Książka, kaszubskaksiazka.pl [dostęp 2021-12-06].
  4. ↑ a b c Alojzy Budzisz, Dokôzë : kaszëbsczé mònografie, Gdiniô: Region, 2007, okładka, ISBN 978-83-60437-52-0, OCLC 749321738 [dostęp 2021-12-06].
  5. ↑ a b Budzisz, [w:] Róża Ostrowska, Izabella Trojanowska, Bedeker kaszubski, Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1979, s. 44.
  6. ↑ a b Leszek Selin, Nazwy zwierząt i ich funkcje w „Modrej krainie” Alojzego Budzisza (w przekładzie Jana Drzeżdżona), „Acta Cassubiana”, Tom XI, 2009, s. 166, ISSN 15095703.
  7. ↑ Budzisz Alojzy, [w:] Tadeusz Bolduan, Nowy bedeker kaszubski, Gdańsk: Polnord, 1997, s. 40, ISBN 83-86181-34-6, OCLC 39273847 [dostęp 2022-11-22].
  8. ↑ Alojzy Budzisz (1874–1934) | Kaszubska Strona Informacyjna [dostęp 2021-12-06].
  9. ↑ Kaszubszczyzna pisarzy Jana Bilota i Alojzego Budzisza w bazie „Prace badawcze” portalu Nauka Polska (OPI). [dostęp 2022-11-22].
  10. ↑ Biuletyn Informacji Publicznej, bip.starostwo.puck.pl [dostęp 2022-11-22].
  11. ↑ Budzisza Alojzego Bojano, Ulica, 84-207, mapa.targeo.pl [dostęp 2022-11-22] (pol.).

Bibliografia

Linki zewnętrzne