Alojzy Karwacki

Alojzy Karwacki
Leopold Karwacki
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

11 listopada 1866
Dobromil

Data i miejsce śmierci

3 lub 4 kwietnia 1924
Lwów

prowincjał prowincji lwowskiej
Okres sprawowania

1918–1924

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Inkardynacja

franciszkanie

Prezbiterat

1889

Faksymile

Alojzy Karwacki OFMConv.[a], właśc. Leopold Jan Karwacki (ur. 11 listopada 1866 w Dobromilu, zm. 3 lub 4 kwietnia 1924 we Lwowie) – polski franciszkanin konwentualny, prezbiter, prowincjał, autor publikacji historycznych.

Życiorys

Urodził się jako Leopold Karwacki 11 listopada 1866 w Dobromilu[1][2][3][4]. Po ukończeniu szkoły w rodzinnej miejscowości kształcił się w C.K. Gimnazjum w Przemyślu, gdzie w 1882 ukończył IV klasę[5][4].

W 1884 we Lwowie wstąpił do zakonu franciszkanów (Zakon Braci Mniejszych Konwentualnych)[1][2][3][4]. W 1889 otrzymał sakrament święceń kapłańskich[1][2][3][4]. Od sierpnia 1895[6][b] do maja 1899 po raz pierwszy pełnił urząd gwardiana klasztora franciszkanów w Sanoku[7][1][c]. W czerwcu 1899 został wybrany magistrem kleryków i definitorem czasowym we Lwowie[8] oraz otrzymał jurysdykcję w archidiecezji lwowskiej[9][10]. Od 1 października 1899 wraz z o. Samuelem Rajssem był jednym z dwóch pierwszych franciszkanów przybyłych do nowo założonego konwentu w Jaśle,[11][12], początkowo był drugim kapłanem tamże (przełożonym konwentu był o. Rajss)[13][14], po czym na przełomie 1901/1902 sam został gwardianem rezydencji[15]; ponadto od 1900 do 1902 był także nauczycielem języka łacińskiego i śpiewu w C. K. Gimnazjum w Jaśle[16][17][4]. Po raz drugi był gwardianem w Sanoku od 1902 do stycznia 1904[18][1], gdy został przeniesiony na stanowisko gwardiana w klasztorze w Krośnie[19][20], którym pozostawał do 1905 przez okres 18 miesięcy[21][22][1], a później ponownie w Jaśle, w klasztorze w Krakowie[23], gdzie angażował się przy pracach renowacyjnych miejscowej placówki[4]. Za jego czasu koronowana została tam Matka Boża Bolesna, zwana Smutną Dobrodziejką Krakowa (1908) oraz rozwinięto kult błogosławionej Salomei[3][4]. W 1910 objął funkcję członka wydziału Towarzystwa Opieki nad Polskimi Zabytkami Sztuki i Kultury w Krakowie[24][4]. Od około 1911 w drugiej dekadzie XX wieku był gwardianem i administratorem parafii w Kalwarii Pacławskiej, w tym podczas I wojny światowej[25][1][3]. W miejscach swojej posługi podejmował działalność ukierunkowaną na odnowienie dziedzictwa zakonnego, a także na zabezpieczenie dorobku zakonnego, w tym bibliotek i archiwów[1][2]. Z drugiej strony poczynił starania skutkujące odzyskaniem polskich konwentów franciszkańskich, które uprzednio zostały zlikwidowane przez władze zaborcze[2]. Zajmował się utrwalaniem historii franciszkańskiej polskich klasztorów[26], studiował archiwa konwentów zakonnych na ziemiach polskich, stworzył monografie, które udokumentował w 23 manuskryptach, ponadto spisywał życiorysy zakonników[22][4]. Porządkował archiwa klasztorne, dokonywał streszczeń aktów, zbierał materiały historyczne[22]. Był także autorem dwóch tomów pamiętników[4]. W połowie lat 20. XX wieku był wymieniany jako jeden z dwóch polskich zakonników (drugim był o. Czesław Bogdalski), który w archiwach i bibliotekach zgromadził najwięcej materiałów o zakonie św. Franciszka w Polsce[27]. Od września 1918 sprawował urząd naczelnego przełożonego, czyli prowincjała całej zakonnej prowincji polskiej[1][3]. Stanowisko piastował przez dwie kadencje, do końca życia[28][4]. Za jego zgodą jako prowincjała działalność wydawniczą i swoich dzieł podjął o. Maksymilian Maria Kolbe, w tym wydawanie czasopisma „Rycerz Niepokalanej”[2][3][4].

Zmarł 3[2][4] lub 4 kwietnia 1924 we Lwowie[1][3].

Wybrane prace

  • Materiały rękopiśmienne do dziejów OO. Franciszkanów w Polsce[29]
  • Materiały do historii Prowincji i Konwentów OO. Franciszkanów w Polsce, Litwie i Rusi[4]
  • Materiały do historii polskiej i ruskiej prowincji OO. Franciszkanów[30]
  • Sławniejsi franciszkanie w Polsce, ich życiorysy i dzieła[4]
  • Pamiętniki X. Alojzego Karwackiego franciszkanina od czasu wstąpienia do zakonu w 1883, a spisywane od r. 1902[4]
  • Koronka cudownego obrazu Matki Boskiej Bolesnej w kościele OO. Franciszkanów w Krakowie d. 20 września 1908 (1908)[31]
  • Błog. Salomea za życia i po śmierci. W siedemsetną rocznicę jej urodzin (1911)

Uwagi

  1. ↑ W ewidencji kościelnej diecezji przemyskiej zapisywany w języku łacińskim jako „Aloisius Karwacki” lub „Aloysius Karwacki”.
  2. ↑ Według innego źródła został wybrany gwardianem w Sanoku na kongregacji 8 stycznia 1894. Kronika. „Gazeta Przemyska”. Nr 4, s. 4, 14 stycznia 1894. 
  3. ↑ W tym okresie w 1895 na wniosek sanockich gimnazjalistów, wobec odmowy ks. Franciszka Salezego Czaszyńskiego, zgodził się odprawić okolicznościowe nabożeństwo ku czci Józefa Kapuścińskiego i Teofila Wiśniowskiego, zob. w: Józef Stachowicz: W służbie Ojczyzny. W: Księga pamiątkowa Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888-1958. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958, s. 113. Bronisław Filipczak, Wojciech Sołtys. Ze wspomnień (napisał Wojciech Sołtys). „Rocznik Sanocki”. Tom I, s. 214, 1963. Wydawnictwo Literackie. 

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h i j O. Alojzy Karwacki. Czciciel Matki Bożej Pocieszenia. W: Otton Szmyd: Jubileusz 600-lecia OO. Franciszkanów w Sanoku. Sanok: Parafia Podwyższenia Krzyża Świętego i Matki Bożej Pocieszenia w Sanoku, 1977, s. 21-22.
  2. ↑ a b c d e f g Damian Synowiec. Nieznana korespondencja. „Nasza Przeszłość”. Tom 63, s. 252, 1985. 
  3. ↑ a b c d e f g h D. B.. Ś. p. O. Alojzy Karwacki. „Rycerz Niepokalanej”. Nr 5, s. 92, 1924. 
  4. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p O. Karwacki - wybitny historyk franciszkański. franciszkanie.pl, 2009-04-23. [dostęp 2018-06-24].
  5. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Przemyślu za rok szkolny 1882. Przemyśl: 1882, s. 50.
  6. ↑ Kronika. Na konwencie. „Gazeta Lwowska”. Nr 197, s. 3, 29 sierpnia 1895. 
  7. ↑ Schematismus universi venerabilis cleri Saecularis et Regularis Dioeceseos Ritus Latini Premisliensis pro Anno Domini 1895. Przemyśl: 1895, s. 264.
    •Schematismus universi venerabilis cleri Saecularis et Regularis Dioeceseos Ritus Latini Premisliensis pro Anno Domini 1896. Przemyśl: 1896, s. 258.
    •Schematismus universi venerabilis cleri Saecularis et Regularis Dioeceseos Ritus Latini Premisliensis pro Anno Domini 1897. Przemyśl: 1896, s. 258.
    •Schematismus universi venerabilis cleri Saecularis et Regularis Dioeceseos Ritus Latini Premisliensis pro Anno Domini 1898. Przemyśl: 1897, s. 258.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1898. Lwów: 1898, s. 402.
    •Schematismus universi venerabilis cleri Saecularis et Regularis Dioeceseos Ritus Latini Premisliensis pro Anno Domini 1899. Przemyśl: 1898, s. 258.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1899. Lwów: 1899, s. 402.
  8. ↑ Kronika. „Gazeta Lwowska”. Nr 132, s. 3, 13 czerwca 1899. 
  9. ↑ Kronika. Wiadomości kościelne. „Gazeta Lwowska”. Nr 143, s. 3, 25 czerwca 1899. 
  10. ↑ Kronika. Wiadomości kościelne. „Słowo Polskie”. Nr 152, s. 2, 28 czerwca 1899. 
  11. ↑ Izydor Borkiewicz. Kult świętego Antoniego w Jaśle. „Zwiastowanie”. Nr 1, s. 92, 1998. ISSN 1426-1790. 
  12. ↑ Wydarzenia. „Nowe Podkarpacie”. Nr 40, s. 2, 7 października 1998. 
  13. ↑ Schematismus universi venerabilis cleri Saecularis et Regularis Dioeceseos Ritus Latini Premisliensis pro Anno Domini 1900. Przemyśl: 1899, s. 263.
  14. ↑ Schematismus universi venerabilis cleri Saecularis et Regularis Dioeceseos Ritus Latini Premisliensis pro Anno Domini 1901. Przemyśl: 1900, s. 263.
  15. ↑ Schematismus universi venerabilis cleri Saecularis et Regularis Dioeceseos Ritus Latini Premisliensis pro Anno Domini 1902. Przemyśl: 1901, s. 263.
  16. ↑ Wykaz dyrektorów i profesorów Zakładu. W: Księga pamiątkowa 70-lecia Państwowego Gimnazjum imienia króla Stanisława Leszczyńskiego w Jaśle 1868-1938. Jasło: 1938, s. 113.
  17. ↑ Zdzisław Świstak. 1000-lecie franciszkanów w Jaśle i 30-lecie parafii św. Antoniego. „Nowe Podkarpacie”. Nr 40, s. 8, 7 października 1998. 
  18. ↑ Kronika. „Gazeta Lwowska”. Nr 153, s. 3, 6 lipca 1902. 
    •Schematismus universi venerabilis cleri Saecularis et Regularis Dioeceseos Ritus Latini Premisliensis pro Anno Domini 1903. Przemyśl: 1902, s. 275.
    •Schematismus universi venerabilis cleri Saecularis et Regularis Dioeceseos Ritus Latini Premisliensis pro Anno Domini 1904. Przemyśl: 1903, s. 288.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1904. Lwów: 1904, s. 427.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1905. Lwów: 1905, s. 426.
  19. ↑ Kronika. „Gazeta Sanocka”. Nr 4, s. 3, 24 stycznia 1904. 
  20. ↑ Kronika. Z zakonu oo. Franciszkanów. „Dziennik Polski”. Nr 37, s. 2, 23 stycznia 1904. 
  21. ↑ Schematismus universi venerabilis cleri Saecularis et Regularis Dioeceseos Ritus Latini Premisliensis pro Anno Domini 1905. Przemyśl: 1904, s. 289.
  22. ↑ a b c Władysław Leon Antoniewicz: Klasztor franciszkański w Krośnie. Lwów: 1910, s. 22, 49.
  23. ↑ Nowe książki. „Kronika Dyecezyi Przemyskiej”. Nr 2, s. 101, 1910. 
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1911. Lwów: 1911, s. 498.
  24. ↑ Sprawozdanie i wydawnictwo Wydziału Towarzystwa Opieki nad Polskimi Zabytkami Sztuki i Kultury za rok 1910. Kraków: 1911, s. 32, 41.
  25. ↑ Schematismus universi venerabilis cleri Saecularis et Regularis Dioeceseos Ritus Latini Premisliensis pro Anno Domini 1912. Przemyśl: 1911, s. 83.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1912. Lwów: 1912, s. 497.
    •Schematismus Universi Venerabilis Cleri Dioeceseos Premisliensis tum Saecularis tum Regularis Ritus Latini (1913). Przemyśl: 1912, s. 68.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1913. Lwów: 1913, s. 552.
    •Schematismus Universi Venerabilis Cleri Dioeceseos Premisliensis tum Saecularis tum Regularis Ritus Latini (1914). Przemyśl: 1913, s. 69, 280.
    •Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914. Lwów: 1914, s. 553.
    •Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1915. Wiedeń: 1915, s. 1039.
    •Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1916. Wiedeń: 1916, s. 988.
    •Schematismus Universi Venerabilis Cleri Dioeceseos Premisliensis tum Saecularis tum Regularis Ritus Latini (1917). Przemyśl: 1916, s. 63.
    •Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1917. Wiedeń: 1917, s. 1020.
    •Hof- und Staatshandbuch der Österreichisch-Ungarischen Monarchie für das Jahr 1918. Wiedeń: 1918, s. 1078.
  26. ↑ Bronisław Mieczysław Małasiewicz: Dzieje kościoła i klasztoru oo. Franciszkanów. franciszkanie.horyniec.net. [dostęp 2018-06-24].
  27. ↑ Anzelm Kubit. Obecny stan reguły św. Franciszka z Asyżu w Polsce. „Ateneum Kapłańskie”. Tom 13, z. 3, s. 310, 1926. 
  28. ↑ Elenchus Cleri Dioeceseos Ritus Latini Premisliensis pro Anno Domini 1924. Przemyśl: 1924, s. 108.
  29. ↑ Władysław Leon Antoniewicz: Klasztor franciszkański w Krośnie. Lwów: 1910, s. 5.
  30. ↑ Paweł Franciszek Kubicki: Bojownicy kapłani za sprawę Kościoła i Ojczyzny w latach 1861-1915 : materjały z urzędowych świadectw władz rosyjskich, archiwów konsystorskich zakonnych i prywatnych. Cz. 1. Dawne Król. Polskie. T. 1. Okólniki rządu rosyjskiego, krępujące wolność Kościoła, diecezje: kielecka i kujawsko-kaliska. Sandomierz: 1933, s. LII.
  31. ↑ Podręczna encyklopedya kościelna. T. 21/22. Warszawa: Gebethner i Wolff, 1910, s. 305.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Signature of Alojzy Karwacki (1910).jpg
Podpis o. Alojzego Karwackiego (18 maja 1910)