Alpy Salzburskie
Masyw Dachsteinu. Hohes Kreuz (2837 m, po lewej), Torstein (2948 m, po prawej) | |
Kontynent | |
---|---|
Państwo | |
Najwyższy szczyt | Hoher Dachstein |
Jednostka dominująca | |
Położenie na mapie Alp – przybliżony zasięg pasma według Encyklopedii PWN | |
47°40′00″N 13°40′00″E/47,666667 13,666667 |
Alpy Salzburskie (niem. Salzburger Kalkalpen albo Salzburger Alpen)[1] – grupa górska, część Północnych Alp Wapiennych w Austrii i Niemczech. Najwyższym jej masywem jest Dachstein ze swoją kulminacją – Hoher Dachstein (2995 m n.p.m.)[2].
Zbudowana jest głównie z dolomitów i wapieni[3]. Są tu charakterystyczne rozległe, silnie skrasowiałe wierzchowiny i przepaściste stoki. Część grupy zajmuje płaskowyż Steinernes Meer, który należy do Alp Berchtesgadeńskich[4]. Jego najwyższy punkt to Selbhorn, który osiąga 2653 m n.p.m.
Topografia
Encyklopedia PWN sytuuje Alpy Salzburskie w Północnych Alpach Wapiennych między przełęczą Pyhrnpass[5] na wschodzie a przełomem rzeki Großache (Tiroler Ache, Kössener Ache) na zachodzie[3].
Partizione delle Alpi
Tradycyjny francusko-włoski podział Alp, Partizione delle Alpi, z 1924 (wprowadzony 1926) umieścił Alpy Salzburskie, jako Alpi Salisburghesi (nr 22), między dolnym biegiem rzeki Ziller i Innem na zachodzie a rzekami Traun (dopływem Dunaju) i Salzabach (dopływem Anizy) na wschodzie, oraz między górnym biegiem Salzach (do St. Johann im Pongau) i górnym biegiem Anizy (do ujścia Salzabach) na południu a przedgórzem alpejskim (niem. Alpenvorland) na północy[6]. |
W porównaniu z zasięgiem podawanym przez PWN podział ten rozszerza obszar Alp Salzburskich na zachód, obejmując Kaisergebirge i Alpy Kitzbühelskie; na wschodzie zaś nie włącza do nich Totes Gebirge i masywu Grimming.
SOIUSA
Włoski podział Alp, SOIUSA, podaje nazwę grupy (sezione) Alpi Settentrionali Salisburghesi (Salzburger Nordalpen; kod SOIUSA = II/B-24; w nieoficjalnym tłumaczeniu: Alpy Północne Salzburskie), które są częścią (grande settore) Alpi Nord-orientali (kod SOIUSA = II/B)[6]. Najwyższym szczytem grupy w tej klasyfikacji jest Hochkönig (2941 m n.p.m.). |
Alpy Salzburskie, jako Alpi Settentrionali Salisburghesi, swym zasięgiem obejmują najmniejszy obszar w zestawieniu z ich granicami w wersjach według Portalu Wiedzy PWN i Partizione delle Alpi. Pasmo w klasyfikacji SOIUSA nie obejmuje Dachsteinu, Totes Gebirge i Salzkammergut-Berge na wschodzie oraz Alp Kitzbühelskich i Kaisergebirge na zachodzie.
Podgrupy Alp Salzburskich
Nazwa | Mapa | Państwo | Najwyższy szczyt | Wysokość (m n.p.m.) | Zdjęcie | W granicach Alp Salzburskich według: | ||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Encyklopedii PWN | Partizione delle Alpi | SOIUSA | ||||||
Dachstein | Austria | Hoher Dachstein | 2995 | tak[7] | tak[i] | nie | ||
Hochkönig (Hochkönigstock) | Austria | Hochkönig | 2941 | tak[7] | tak | tak | ||
Totes Gebirge | Austria | Großer Priel | 2515 | tak[7] | nie | nie | ||
Tennengebirge | Austria | Raucheck | 2430 | tak[7][8][9] | tak | tak | ||
Salzkammergut-Berge | Austria | Gamsfeld | 2027 | tak[ii][iii][10] | tak | nie | ||
Alpy Berchtesgadeńskie | Niemcy Austria | Hochkönig | 2941 | tak[ii][11][4][12] | tak | tak | ||
Steinernes Meer | Niemcy Austria | Selbhorn | 2655 | tak[7] | tak | tak | ||
Hagengebirge | Niemcy Austria | Großes Teufelshorn | 2362 | tak[7] | tak | tak | ||
Höllengebirge | Austria | Großer Höllkogel | 1862 | tak[7] | tak | nie | ||
Loferer Steinberge | Austria | Großes Ochsenhorn | 2511 | tak[ii] | tak | tak | ||
Leoganger Steinberge | Austria | Birnhorn | 2634 | tak[ii] | tak | tak | ||
Kaisergebirge | Austria | Ellmauer Halt | 2344 | nie[iv] | tak | nie | ||
Alpy Kitzbühelskie | Austria | Kreuzjoch | 2558 | nie | tak | nie | ||
Salzburger Schieferalpen | Austria | Hundstein | 2117 | ? | tak | tak | ||
Chiemgauer Alpen | Niemcy Austria | Sonntagshorn | 1961 | częściowo[v] | tak | nie | ||
| ||||||||
Uwaga! Grupy górskie w tabeli nie wyznaczają jednoznacznie podziału Alp Salzburskich na odrębne, wykluczające się części tego pasma. Przykładowo Höllengebirge są zaliczane do Salzkammergut-Berge, a Hochkönigstock, Hagengebirge i Steinernes Meer to masywy w granicach Alp Berchtesgadeńskich (np. według podziału Alp Wschodnich Alpenverein, 1984 lub portalu SummitPost.org.). |
Przypisy
- ↑ Główny Urząd Geodezji i Kartografii: Nazewnictwo geograficzne świata. Zeszyt 12. Europa, Część II, s. 24, Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej przy Głównym Geodecie Kraju, Warszawa, 2010. [dostęp 2014-07-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-07-01)].
- ↑ Dachstein, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2015-04-23] .
- ↑ a b Alpy Salzburskie, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2015-04-25] .
- ↑ a b Według portalu SummitPost.org Alpy Berchtesgadeńskie rozciągają się od Salzburga i Bad Reichenhall na północy do Bischofshofen i Saalfelden na południu: www.summitpost.org/berchtesgaden-alps. [dostęp 2015-04-30].
- ↑ Główny Urząd Geodezji i Kartografii wymienia tylko endonim Pyhrnpass: Nazewnictwo geograficzne świata. Zeszyt 12. Europa, Część II, s. 25, Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej przy Głównym Geodecie Kraju, Warszawa, 2010. [dostęp 2015-04-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-07-01)].
- ↑ a b Sergio Marazzi: La “Suddivisione orografica internazionale unificata del Sistema Alpino” (SOIUSA). Fioridimontagna.it. [dostęp 2016-04-02]. (wł.).
- ↑ a b c d e f g Alpy Salzburskie, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2015-04-23] .
- ↑ Eisriesenwelt, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2020-02-29] .
- ↑ Schneeloch, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2020-02-29] .
- ↑ Salzkammergut, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2015-04-25] .
- ↑ Reichenhall, Bad, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2015-04-30] .
- ↑ Berchtesgaden, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2015-04-30] .
Media użyte na tej stronie
Black up-pointing triangle ▲, U+25B2 from Unicode-Block Geometric Shapes (25A0–25FF)
Autor: Luidger, Licencja: CC BY 3.0
Birnhorn, Leoganger Steinberge
Autor: Herzi Pinki, Licencja: CC BY-SA 3.0
Gamsfeld (2027m), a mountain in the Osterhorngruppe in Salzburg, Austria. Seen from just under the top of Hornspitz (1433m) to the north.
f.l.t.r.: Moosbergriedel (1788m), Braunedlkogel (1894m), Rinnbergsattel; Schmalztrager (1889m), Gamsfeld (2027m), Wilder Jäger (1824m).
Autor: Praca własna, Licencja: CC BY-SA 3.0
Hallstätter Gletscher, Dachsteingebirge, Styria / Upper Austria, Austria
Autor: Thomas Laiminger, Licencja: CC BY-SA 2.0 de
Nordwesthang des Kreuzjoch vom Torhelm aus gesehen
Autor: Tigerente, Licencja: CC BY-SA 3.0
Großer Höllkogel, Upper Austria, Austria. Seen from the plateau, somewhat above Höllkogelgrube
Autor: RRady, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Położenie Tennengebirge na mapie Alp. Zaznaczenie granic pasma na podstawie Alpenvereinseinteilung der Ostalpen im Alpenvereins-Jahrbuch "Berg '84" , z porównawczym użyciem mapy Tennengebirge, Hochkönig, Hallein, Bischofshofen; Kompass Wanderkarte + Aktiv Guide, Nr. 15. 1:50 000, ISBN 978-3-85026-532-4, oraz wolnodostępnych map online.
Autor: Alexrk2, Licencja: CC BY-SA 3.0
Physical location map Europe; Lambert azimuthal equal-area projection
Autor: Luca Bergamasco, Licencja: CC BY 3.0
Alpi Orientali secondo la SOIUSA con evidenziate le Alpi Settentrionali Salisburghesi
Autor: Thorsten Hartmann, Licencja: CC BY-SA 3.0
Die Teufelshörner in den Berchtesgadener Alpen, gesehen vom Halsköpfl: Großes Teufelshorn (2363 m, links) und Kleines Teufelshorn (2283 m, rechts).
Autor: RRady, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Położenie grupy górskiej Dachstein na mapie Alp. Zaznaczenie granic pasma na podstawie Alpenvereinseinteilung der Ostalpen im Alpenvereins-Jahrbuch "Berg '84", z porównawczym użyciem mapy: Dachstein, Ausseerland, Bad Goisern, Hallstatt; Kompass Wanderkarte + Aktiv Guide, Nr. 20. 1:50 000. ISBN 978-3-85491-022-0
Autor: RRady, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Położenie na mapie Alp i przybliżony zasięg Alp Salzburskich, na podstawie informacji (o leżących w ich obrębie lub na obrzeżach: masywach, jeziorach i miejscowościach) dostępnych w Encyklopedii PWN – Portalu Wiedzy PWN (online).
Autor: RRady, Licencja: CC-BY-SA-3.0
The location of the Salzburger Schieferalpen (red) in the Alps, according to Alpenvereinseinteilung der Ostalpen im Alpenvereins-Jahrbuch "Berg '84".
Autor: RRady, Licencja: CC BY-SA 3.0
Autor: Stemonitis, Licencja: CC BY-SA 2.5
Großer Priel, mountain in Totes Gebirge in Austria
(c) geo.dianacht.de/topo, CC BY 3.0
Autor: RRady, Licencja: CC BY-SA 4.0
Dachsteinmassiv: Hohes Kreuz, Torstein.
Autor: Jörg Braukmann, Licencja: CC BY-SA 3.0
Das Große Ochsenhorn in den Loferer Steinbergen von Süden, aufgenommen vom Lärchfilzkogel
Mountain range Tennen Mountains (German: Tennengebirge), seen from South-West. In the center its highest peak Raucheck (2.430 m). Viewpoint Hochkoenig east side. Below the valley of the river Salzach with the small town Werfen.
Autor: RRady, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Położenie Totes Gebirge na mapie Alp. Zaznaczenie granic pasma na podstawie Alpenvereinseinteilung der Ostalpen im Alpenvereins-Jahrbuch "Berg '84" , z porównawczym użyciem mapy Almtal, Totes Gebirge, Stodertal; Kompass Wanderkarte + Aktiv Guide, Nr. 19. 1:50 000, ISBN 978-3-85491-261-3, oraz wolnodostępnych map online.