Altzella

klasztor Altzella
Ruiny klasztoru, rycina z 1835
Państwo	Niemcy
Miejscowość	Nossen
Właściciel	cystersi
Fundator	Otto Bogaty
Data budowy	XII wiek
Data zamknięcia	XVI wiek
Położenie na mapie Saksonii klasztor Altzella
Położenie na mapie Niemiec klasztor Altzella
51°03′37″N 13°16′36″E/51,060278 13,276667
Strona internetowa klasztoru

Romańska brama klasztoru

Wnętrze mauzoleum margrabiów Miśni

Altzella (dawniej także Cella, Altenzelle) - dawny klasztor cystersów w pobliżu miasta Nossen na terenie Niemiec, istniejący od XII do XVI w.; mauzoleum margrabiów Miśni z dynastii Wettinów. Obecnie teren klasztoru zajmuje park.

Historia

Klasztor pod nazwą Sanctae Mariae Cella założony został staraniem margrabiego Miśni Ottona Bogatego. W 1162 roku otrzymał on zgodę cesarza Fryderyka Barbarossy, a w 1175 r. wprowadzili się do zbudowanego klasztoru cystersi. Kościół klasztorny poświęcono w 1198 roku. W zamierzeniu fundatora założenie miało być nekropolą rodu Wettinów - tu chowano margrabiów Miśni od 1190 do 1381 roku. Założenie klasztoru zbiegło się z odkryciem w 1168 złóż srebra w okolicy, prawdopodobnie właśnie za sprawą cystersów^[1]. Klasztor bardzo szybko się rozwijał i z czasem stał się jednym z najpotężniejszych domów zakonnych w Rzeszy, w okresie największego rozwoju mieszkało tu stale 250 mnichów. Klasztor współuczestniczył w tworzeniu uniwersytetów w Pradze i Lipsku. Miał bogatą bibliotekę i prowadził także uznaną szkołę klasztorną. Dobra klasztorne sięgały Czech.

W dobie reformacji, w 1540 roku klasztor został rozwiązany, a jego dobra (naonczas liczące 275 km², na których znajdowało się 200 wsi) zsekularyzowane. Bibliotekę przejął uniwersytet lipski. Wkrótce potem zabudowania klasztorne rozpoczęto rozbierać, m.in. w celu uzyskania budulca na budowę kościoła i zamku w pobliskim Nossen. Ocalały jedynie nieliczne zabudowania, dla których znaleziono nowe funkcje, w tym dom konwersów z romańską salą.

W 1676 roku elektor saski z rodu Wettinów, Jan Jerzy II nakazał wydobycie pochowanych tu wcześniej margrabiów Miśni i wzniesienie na terenie dawnego klasztoru mauzoleum, w którym miano złożyć ich szczątki. Budowę obiektu wówczas rozpoczęto, jednak zakończono ją dopiero w latach 1787–1804. Wówczas również urządzono na terenie klasztoru park krajobrazowy w stylu romantycznym. Park i mauzoleum istnieją do dzisiaj.

Stan obecny

Urządzony na przełomie XVIII i XIX w. park krajobrazowy wraz z mauzoleum Wettinów istnieje do dziś. W parku znajdują się liczne ślady po dawnym klasztorze, w dawnym domu konwersów urządzono lapidarium z zabytkami z czasu cystersów oraz wystawę rękopisów z dawnej biblioteki klasztornej. Zachowała się także romańska brama wjazdowa.

Przypisy

Bibliografia

• Walter Fellmann: Sachsen: Entdeckungsfahrten zwischen Vogtland und Oberlausitz, Leipziger Tiefland und Erzgebirge. Dumont, s. 127–128. ISBN 978-3-7701-4093-0. [dostęp 2014-06-05].
• Bernd Wurlitzer, Kerstin Sucher: Sachsen: Mit Dresden, Leipzig, Erzgebirge, Sächsischer Schweiz. Wyd. 2. Berlin: Trescher Verlag, 2013, s. 137. ISBN 978-3-89794-230-1. [dostęp 2014-06-05].
• Geschichte des Klosters Altzella. W: Kloseterpark Altzella [on-line]. Staatliche Schlösser, Burgen und Gärten Sachsen gemeinnützige GmbH. [dostęp 2014-06-05].
• Heike Hentschel, Eckhart Borchert: Der Klosterpark Altzella. W: Geschichten aus Sachsen [on-line]. [dostęp 2014-06-05].