Américo Tomás

Américo Thomaz
Américo Tomás w 1968
Data i miejsce urodzenia	19 listopada 1894 Lizbona
Data i miejsce śmierci	18 września 1987 Cascais
Prezydent Portugalii
Okres	od 9 sierpnia 1958 do 25 kwietnia 1974
Przynależność polityczna	Unia Narodowa
Poprzednik	Francisco Craveiro Lopes
Następca	António de Spínola
Minister Marynarki
Okres	od 6 września 1944 do 14 sierpnia 1958
Przynależność polityczna	Unia Narodowa
Poprzednik	Mesquita Guimarães
Następca	Mendonça Dias
Odznaczenia

Américo Deus Rodrigues Thomaz (ur. 19 listopada 1894, zm. 18 września 1987) – portugalski polityk i wojskowy, w latach 1958–1974 prezydent Portugalii.

Życiorys

Américo Tomás urodził się w Lizbonie. Jego rodzicami byli António Rodrigues Tomás i Maria da Assunção Marques. Od 1904 roku uczęszczał do Liceu da Lapa , ukończył tę szkołę w 1911 roku. Następnie uczył się w Escola Politécnica w latach 1912–1914, po czym wstąpił do Escola Naval (Akademii Marynarki Wojennej)^[1]. Po jej ukończeniu w 1916 roku został wcielony do portugalskiej Marynarki Wojennej. W 1918 roku otrzymał awans na stopień porucznika.

W październiku 1922 roku ożenił się z Gertrudes Ribeiro da Costa. Mieli dwoje dzieci, Marię Natalię Rodrigues (ur. 1925) i Marię Madalenę Rodrigues (ur. 1930)^[1].

W roku 1944 objął stanowisko Ministra Marynarki. Pełnił tę funkcję aż do objęcia stanowiska prezydenta.

W 1958 roku został wybrany przez ówczesnego premiera António Salazar na kandydata na prezydenta rządzącej Unii Narodowej. Nominacja spotkała się ze sprzeciwem opozycji i wystawieniem własnego kandydata – Humberto Delgado. Początkowo wydawało się, że wybory zakończą się pewną wygraną Tomása. Według oficjalnych wyników Tomás otrzymał 52,6%, a Delgado 23,5%. Większość obserwatorów wyborów uznała, że Delgado wygrałby wybory, gdyby te nie były sfałszowane. Salazar w obawie o przegraną swojego kandydata w kolejnych wyborach, przeforsował zmiany w konstytucji przekazującej wybór prezydenta członkom Parlamentu, który był wówczas mocno kontrolowany przez reżim^[2][3].

Tomás został ponownie wybrany na stanowisko prezydenta w 1965 i 1972 roku.

W 1968 Salazar doznał wylewu krwi i został odsunięty od władzy. Tomás wybrał Marcelo Caetano na funkcję premiera. Jednak nigdy nie konsultował swego wyboru z Salazarem. Salazar do śmierci w 1970 roku był przekonany, że cały czas sprawuje urząd premiera.

25 kwietnia 1974 roku rozpoczęła się tzw. rewolucja goździków, która doprowadziła do upadku po 48 latach rządów autorytarnych w Portugalii. W wyniku rewolucji Tomás zrezygnował ze stanowiska i wyjechał do Brazylii^[2]. Pozwolono mu wrócić do Portugalii w 1980 roku, ale odmówiono mu prawa do specjalnego systemu emerytalnego, przysługującego byłym prezydentom republiki^[3].

Americo Tomás zmarł w wieku blisko 93 lat w klinice w Cascais z powodu powikłań po operacji.

Odznaczenia

Z racji pełnienia urzędu prezydenta (ex officio) wielki mistrz orderów portugalskich^[4]:

• Wstęga Trzech Orderów
• Wstęga Dwóch Orderów
• Order Wojskowy Wieży i Miecza
• Order Wojskowy Chrystusa
• Order Wojskowy Avis
• Order Wojskowy Świętego Jakuba od Miecza
• Order Imperium
• Order Infanta Henryka
• Order Edukacji Publicznej

Pozostałe odznaczenia^[5]:

• 1928 – Oficer Orderu Wojskowego Świętego Jakuba od Miecza
• 1932 – Komandor Orderu Wojskowego Avis
• 1934 – Komandor Orderu Wojskowego Chrystusa
• 1942 – Wielki Oficer Orderu Wojskowego Avis
• 1953 – Krzyż Wielki Orderu Wojskowego Chrystusa
• 1961 – Łańcuch Orderu Królewskiego i Wielce Znakomitego Karola III (Hiszpania)^[6]

Przypisy