Amalryk I

Amalryk I
Ilustracja
Wizerunek herbu
król Jerozolimy
Okresod 10 lutego 1163
do 11 lipca 1174
PoprzednikBaldwin III Jerozolimski
NastępcaBaldwin IV Trędowaty
Dane biograficzne
DynastiaPlantageneci
Data urodzenia1136
Data i miejsce śmierci11 lipca 1174
Jerozolima
Przyczyna śmiercidyzynteria
OjciecFulko V
MatkaMelisanda
RodzeństwoBaldwin III Jerozolimski
Żona1. Agnieszka z Courtenay,
2. Maria Komnena
Dzieciz Agnieszką z Courtenay:
Sybilla,
Baldwin,
Alicja;
z Marią:
Izabela

Amalryk I (ur. 1136, zm. 11 lipca 1174 w Jerozolimie) – hrabia Jafy i Aszkelonu, król Jerozolimy (1163-1174).

Koronacja Amalryka I

Życiorys

Był synem Melisandy i Fulka Andegaweńskiego. Przejął tron po śmierci starszego brata Baldwina III, za panowania którego pełnił funkcję hrabiego Jafy i Aszkelonu. W czasie, gdy Rajmund III przebywał w niewoli muzułmańskiej (1164-1172), sprawował również władzę regenta w hrabstwie Trypolisu.

Około 1158 ożenił się z kuzynką Agnieszką de Courtenay, córką Joscelina II, hrabiego Edessy. Miał z nią troje dzieci:

  • Sybillę (ur. 1159 lub 1160), przyszłą królową Jerozolimy,
  • Baldwina (ur. 1161), przyszłego króla Jerozolimy,
  • Alicję (Alix), zmarłą w dzieciństwie.

Panowanie

Kiedy w 1163 Amalryk wstąpił na tron, baronowie królestwa i patriarcha Jerozolimy zgodzili się na jego koronację pod warunkiem jego zgody na unieważnienie tego małżeństwa ze względu na zbyt bliski stopień pokrewieństwa i złe prowadzenie się Agnieszki. Amalryk zgodził się, ale zależało mu na przyznaniu jego dzieciom praw do sukcesji, na co Sąd Najwyższy wyraził zgodę. Agnieszka opuściła dwór, otrzymała pensję i zachowała tytuł hrabiny Jafy i Aszkelonu, który nosiła jako żona Amalryka.

Drugą żoną króla została Maria Komnena, córka Jana Komnena Dukasa, księcia Cypru - bratanka Manuela I, cesarza bizantyjskiego. Amalryk poślubił ją w Tyrze, 29 sierpnia 1167 roku. Z Marią miał co najmniej dwoje dzieci:

  • Izabelę (ur. 1172), przyszłą królową Jerozolimy,
  • dziecko urodzone martwe (ur. 1173).
Ślub Amalryka I i Marii Komneny

Najważniejszym celem Amalryka jako króla jerozolimskiego było podporządkowanie sobie Egiptu. Usiłując wykorzystać chaos panujący na dworze fatymidzkim, Amalryk czterokrotnie wyprawiał się do Egiptu: w 1163, 1164, 1167 i 1168 roku. Nie odniósł jednak żadnych większych sukcesów. Zawarł jedynie krótkotrwały sojusz z egipskim wezyrem Szawarem, który przyrzekł płacić mu trybut oraz zgodził się na pozostawienie w Kairze niewielkiej załogi frankijskiej. Jedynym bardziej trwałym (i z całą pewnością dla Franków niekorzystnym) skutkiem najazdów Amalryka było objęcie władzy nad Nilem przez wasala Nur ad-Dina z Syrii, Szirkuha, a następnie jego bratanka, Saladyna (tego samego, który 20 lat później zdobył Jerozolimę).

W polityce zagranicznej Amalryk opierał się na sojuszu z Bizancjum, przypieczętowanym jego małżeństwem z Marią. Flota cesarza Manuela wspomagała wojska frankijskie w czasie walk w Egipcie, jednak współpraca ta nie była zbyt udana. Zasługą Amalryka są zmiany w prawie Królestwa Jerozolimskiego, które umożliwiły lennikom odwoływanie się przeciw swoim seniorom do Sądu Najwyższego. Zwiększyło to zależność wszystkich wasali od Jerozolimy. W 1174 zmarł Nur ad-Din i Amalryk natychmiast zaczął nieskutecznie oblegać Banias. W drodze powrotnej z Banias, Amalryk zachorował na dyzenterię[1] i pozornie jego lekarzom udało się go wyleczyć, ale już w Jerozolimie dostał wysokiej gorączki. Leżąc kilka dni na łożu śmierci, Amalryk przekazał Nablus swojej żonie Marii i ich córce - Izabeli. Jego następcą na tronie został chory na trąd i niepełnoletni Baldwin IV, który sprowadził na dwór swoją matkę - Agnieszkę de Courtenay.

Wywód przodków

Śmierć Amalryka I i koronacja Baldwina IV
4. Fulko IV   
  2. Fulko z Anjou
5. Bertrada z Montfort    
   1. Amalryk I
6. Baldwin II z Le Bourg  
  3. Melisanda  
7. Morfia z Meliteny   
 

Przypisy

  1. Stephen O’Shea: Morze Wiary - islam i chrześcijaństwo w świecie śródziemnomorskim doby średniowiecza. Wyd. I. Poznań: Dom Wydawniczy „Rebis”, 2009, s. 183. ISBN 978-83-7510-087-7.

Media użyte na tej stronie

BNF, Mss fr 68, folio 297v.jpg
Couronnement d'Amaury Ier
Arms of the Kingdom of Jerusalem.svg
Autor: Heralder Cross by User:Katepanomegas, Licencja: CC BY-SA 3.0
Arms of the Kingdom of Jerusalem
Amaurydeath-BaldwinIVcrowned.jpg
William of Tyre's Historia and Continuation, 13C manuscript from Acre. Bibliotheque Nationale Française, Richelieu Manuscrits Français 2628 Copyright-free, from Bibliotheque Nationale Française site Gallica (http://gallica.bnf.fr/)
BNF, Mss fr 68, folio 318v.jpg
Mariage d'Amaury Ier et de Marie Comnène
Amalrich1.jpg
Amalric I of Jerusalem
Arms of the Kingdom of Jerusalem (Ströhl).svg
Autor: Tom Lemmens, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Jerusalem cross in a 15th-century style decorative escutcheon