Amazonka żółtoszyja

Amazonka żółtoszyja
Amazona auropalliata[1]
(Lesson, 1842)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

papugowe

Rodzina

papugowate

Podrodzina

papugi neotropikalne

Plemię

Androglossini

Rodzaj

Amazona

Gatunek

amazonka żółtoszyja

Synonimy
  • Psittacus auropalliatus Lesson, 1842[2]
Podgatunki
  • A. a. auropalliata (Lesson, 1842)
  • A. a. caribaea Lousada, 1989
  • A. a. parvipes Monroe & T. R. Howell, 1966
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]
Status iucn3.1 CR pl.svg

Amazonka żółtoszyja[4] (Amazona auropalliata) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny papugowatych (Psittacidae). Osiadły[5]. Zamieszkuje Amerykę Centralną: od północno-zachodniej Kostaryki po południowy Meksyk[3]. Krytycznie zagrożony wyginięciem.

Podgatunki

Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) wyróżnia trzy podgatunki A. auropalliata[6]:

  • A. auropalliata auropalliata (Lesson, 1842) – zamieszkuje wybrzeże Oceanu Spokojnego od stanu Oaxaca (południowy Meksyk) do północno-zachodniej Kostaryki[7]
  • A. auropalliata caribaea Lousada, 1989 – Honduras – wyspy Islas de la Bahía – Barbareta i Guanaja
  • A. auropalliata parvipes Monroe & T. R. Howell, 1966 – północno-wschodnie wybrzeże Hondurasu do północno-wschodniej Nikaragui[8]

W niektórych ujęciach systematycznych te trzy podgatunki uznawane były za podgatunki amazonki żółtogłowej (A. ochrocephala)[9].

Amazonka żółtoszyja (z przodu) i niebieskoczelna (Amazona aestiva; z tyłu)

Morfologia

Amazonka żółtoszyja podgatunku A. auropalliata caribaea. Wyraźnie intensywniejszy żółty kolor.

Wygląd zewnętrzny: Brak widocznego dymorfizmu płciowego. Obie płci ubarwione jednakowo, z przewagą zieleni. Stosunkowo niewielka żółta plama w dolnej części karku, kształt zmienny w zależności od osobnika. U podgatunków A. a. parvipes oraz A. a. caribaea bardziej intensywny żółty kolor[7]. Dziób ciemnoszary z jasnymi przebarwieniami na bokach. Upierzenie młodych bez żółtych elementów[7].

Rozmiary: Długość ciała dorosłego osobnika wynosi ok. 35–36 centymetrów[10].

Masa ciała: ok. 480–550 g[7], podaje się również wartość do 680 g[11].

Występowanie

Środowisko

Zamieszkuje głównie tereny leśne, przede wszystkim lasy liściaste lub wiecznie zielone, także lasy suche i zadrzewienia na sawannie[3][7]. Spotykana również na polanach oraz w namorzynach powyżej poziomu zalewanego w czasie przypływu. Mniejsze znaczenie mają terytoria utworzone sztucznie, np. pastwiska i grunty orne. Bytuje na wysokościach do 600 m n.p.m.[3][5]

Zasięg występowania

A. auropalliata występuje przede wszystkim na obszarze leżącym na zachód od wododziału kontynentalnego Ameryki. Zamieszkuje południowy Meksyk (stany Oaxaca oraz Chiapas), Gwatemalę, Salwador, Nikaraguę, północno-zachodnią Kostarykę, Islas de la Bahía i wschodni Honduras. Odnotowano również przypadki, gdzie amazonka żółtoszyja pojawiła się w Belize, jednak nie jest to jej stałe terytorium. Szacuje się, że zasięg występowania tego gatunku obejmuje około 509 000 kilometrów kwadratowych[3].

Pożywienie

Amazonka żółtoszyja żywi się nasionami drzew z rodzajów Cochlospermum i Curatella, figami i dojrzewającymi owocami midgałecznika. Czasem spożywa szyszki[7]. Elementy diety tego ptaka to również jagody i orzechy[11].

Tryb życia i zachowanie

Ptaki tego gatunku przebywają zazwyczaj w parach lub stadach; większe zgromadzenia obserwowane w miejscach, gdzie znajdują pożywienie, odpoczywają, śpią lub szukają schronienia[12][7]. Pary osobników utrzymują się przez całe ich życie[13].

Rozród

Lęgi wyprowadzane w lutym–marcu[7].

Jaja: w lęgu od dwóch do czterech owalnych jaj o wymiarach 37 na 30 mm.

Wysiadywanie: trwa ok. 26–28 dni[11].

Pisklęta: różnią się od osobników dorosłych brakiem żółtych elementów ubarwienia.

Status i zagrożenia

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) od 2021 roku uznaje amazonkę żółtoszyją za gatunek krytycznie zagrożony (CR – critically endangered); wcześniej – od 2017 roku miała status gatunku zagrożonego (EN – endangered), od 2012 roku – gatunku narażonego (VU – vulnerable), a od 1988 roku – gatunku najmniejszej troski (LC – least concern). Trend liczebności populacji silnie spadkowy, w 2020 roku liczebność na wolności szacowano na 1000–2499 dorosłych osobników[3][5].

Do głównych zagrożeń należą:

  • utrata lub znaczna modyfikacja środowisk naturalnych gatunku ze względu na wylesianie i rozwój rolnictwa,
  • kłusownictwo,
  • chwytanie osobników z przeznaczeniem do handlu lokalnego i międzynarodowego[3].

Gatunek ten jest wymieniony w Załączniku I konwencji CITES[2].

Galeria

  • Amazonka żółtoszyja siedząca na klatce

    Amazonka żółtoszyja siedząca na klatce

  • Osobnik z mutacją wpływającą na ubarwienie – tutaj z odcieniem niebieskiego

    Osobnik z mutacją wpływającą na ubarwienie – tutaj z odcieniem niebieskiego

  • A. auropalliata w niewoli

    A. auropalliata w niewoli

Przypisy

  1. ↑ Amazona auropalliata, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. ↑ a b Amazona auropalliata. [w:] Species+ [on-line]. UNEP-WCMC, CITES Secretariat. [dostęp 2021-12-13]. (ang.).
  3. ↑ a b c d e f g Amazona auropalliata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
  4. ↑ Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Androglossini Sundevall, 1872. Wersja: 2021-06-01. [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-12-13].
  5. ↑ a b c Species factsheet: Amazona auropalliata. BirdLife International, 2021. [dostęp 2021-12-13]. (ang.).
  6. ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Parrots, cockatoos. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-09-21]. (ang.).
  7. ↑ a b c d e f g h Yellow-naped Amazon (Amazona auropalliata), [w:] Parrot Encyclopedia [online], World Parrot Trust [dostęp 2021-12-13] (ang.).
  8. ↑ Amazona auropalliata (amazonka zóltoszyja), [w:] Avibase - Światowa baza danych ptaków [online] [dostęp 2018-06-29].
  9. ↑ Yellow-crowned Amazon (Amazona ochrocephala). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2020-09-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-23)]. (ang.).
  10. ↑ Yellow-naped Amazon (Amazona auropalliata), www.hbw.com [dostęp 2018-06-29] (ang.).
  11. ↑ a b c Yellow-naped or Yellow-nape Amazon Parrots, [w:] BeautyofBirds.com [online], Avianweb LLC [dostęp 2018-06-29] (ang.).
  12. ↑ Yellow-naped Parrot – Behavior, Neotropical Birds Online [dostęp 2018-06-29] [zarchiwizowane z adresu 2018-06-30] (ang.).
  13. ↑ Animal-World, Yellow-naped Amazon, Animal World [dostęp 2018-06-29] (ang.).

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Amazona aestiva and Amazona auropalliata -pets-6a.jpg
Autor: crazyanimal, Licencja: CC BY 2.0
Yellow-naped Amazon (Amazona auropalliata) in in front and of a Blue-fronted Amazon (Amazona aestiva).
Amazona auropalliata caribaea.JPG
Autor: Martingloor, Licencja: CC BY-SA 4.0
Roatán-Gelbnackenamazone (Amazona auropalliata caribaea)
Amazona auropalliata -Florida, USA-pet-8a.jpg
Autor: Jorge Elías from Miami, Florida, Licencja: CC BY 2.0
A pet Yellow-naped Amazon in Florida, USA.
Yellownaped2.jpg
(c) User:Matt edmonds, CC BY 3.0
Yellow naped Amazon parrot.
Amazona auropalliata -on cage-3.jpg
Autor: Just chaos, Licencja: CC BY 2.0
Yellow-naped Parrot or Yellow-naped Amazon (Amazona auropalliata).
Status iucn3.1 CR pl.svg
Autor: unknown, Licencja: CC BY 2.5
Amazona auropalliata (blue mutant) -cage-6a.jpg
Autor: Ruth Rogers, Licencja: CC BY 2.0
Yellow-naped Amazon (also called Yellow-naped Parrot) in a cage. A blue colour mutant variety bred in aviculture.