Amazonka czerwonouda

Amazonka czerwonouda

Amazona pretrei[1]
(Temminck, 1830)
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	papugowe
Rodzina	papugowate
Podrodzina	papugi neotropikalne
Plemię	Androglossini
Rodzaj	Amazona
Gatunek	amazonka czerwonouda
Synonimy
Psittacus pretrei Temminck, 1830
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]
narażony na wyginięcie
Zasięg występowania

Amazonka czerwonouda^[3] (Amazona pretrei) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny papugowatych (Psittacidae), zamieszkujący skrajnie południową Brazylię. Narażony na wyginięcie.

Zasięg występowania

Amazonki czerwonoude zamieszkują skrajnie południową Brazylię – stany Rio Grande do Sul oraz południowo-wschodnią Santa Catarinę. Znane były również odizolowane populacje we wschodnim Paragwaju i północno-wschodniej Argentynie (w prowincji Misiones)^[4]. Obecnie prawdopodobnie gatunek wymarł w tamtych rejonach^[2].

Taksonomia

Gatunek został formalnie pierwszy raz opisany przez holenderskiego zoologa Coenraada Jacoba Temmicka w 1830 r. w oparciu o ilustrację de Buffona. Autor nadał nowemu gatunkowi nazwę Psittacus pretrei, a jako miejsce typowe błędnie wskazał Meksyk^[5][6]. Obecnie (2020 r.) gatunek jest zaliczany do rodzaju Amazona. Nie wyróżnia się podgatunków^[7].

Morfologia

Amazonki czerwonoude mierzą 31–33 cm długości oraz ważą 250–300 g. W upierzeniu dominuje kolor zielony^[8]. Czoło, kantarek, wierzch głowy, okolice oczu, uda, skrzydełko, pasek i zgięcie skrzydła są czerwone^[4]. Lotki I rzędu są zielone, zakończone niebieskim. Sterówki są zielone od górnej powierzchni, zakończone żółtym oraz czerwone u podstawy trzech bocznych piór. Oczy są pomarańczowożółte, otoczone białawą obwódką. Dziób jest żółtawy, a nogi żółtawoszare. Samice mają mniej barwy czerwonej na skrzydłach niż samce. Osobniki młode posiadają mniej czerwonego zarówno na skrzydłach, jak i głowie^[8].

Ekologia

Amazonki czerwonoude zamieszkują obszary od 300 do 1000 m n.p.m.^[2] Ich środowisko stanowią lasy, w których rosną araukarie brazylijskie (Araucaria angustifolia) oraz Podocarpus lamberti. Gatunek ten pojawia się także w lasach w pobliżu rzek oraz na plantacjach^[8].

Ptaki te spożywają nasiona takich roślin jak araukaria brazylijska (Araucaria angustifolia) i Podocarpus lamberti, a także owoce goździkowców (Eugenia), Campomanesia, melii (Melia), Cupania, szkarłatek (Phytolacca), Allophylus, Nectandra, Ocotea, Citharexylum, Myrcianthes, Blepharocalyx, figowców (Ficus) oraz symplokosów (Symplocos)^[4].

Amazonki tworzą stada od 5 do 150 osobników, w trakcie sezonu lęgowego są w parach^[8]. Lęgi trwają od września do stycznia, Samica składa 3–4 jaja oraz wysiaduje je przez 26–27 dni^[4]. Młode najczęściej usamodzielniają się w późnym grudniu^[9].

Status i zagrożenia

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) nieprzerwanie od 2000 r.^[9] uznaje amazonkę czerwonoudą za gatunek narażony (VU – Vulnerable)^[2]. Wcześniej – od 1994 r. miała ona przyznany status gatunku zagrożonego (EN – Endangered)^[9]. Liczebność populacji wykazuje trend malejący. Największe zagrożenie dla tego gatunku stanowi utrata naturalnego środowiska spowodowana wycinaniem lasów, ptaki te są także chwytane do niewoli i stanowią przedmiot handlu^[2].

Po przeprowadzeniu badań w 2009 r. przewiduje się, że do 2060 r. obszar całorocznego występowania tych amazonek zmniejszy się o 47%, obszarów lęgowych – o 63%, a zimowisk – o 91%^[10].

Gatunek ten jest wymieniony w I załączniku konwencji waszyngtońskiej (CITES)^[11].

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).