Amazonki (mitologia)

Amazonki
Ἀμαζόνες
—mityczny lud Amazonek—
Ilustracja
(c) Jerónimo Roure Pérez, CC BY-SA 4.0

Amazonki walczące z greckimi żołnierzami.
Występowaniemitologia grecka
Rodzina
OjciecAres
MatkaHarmonia
Otrere
Amazonka, rzymska kopia greckiej rzeźby Fidiasza, V wiek p.n.e., Palazzo Nuovo, Rzym

Amazonki (gr. Ἀμαζόνες Amazónes, łac. Amazones „Bezpierśne”[1][2], gr. ἀμαζών amazṓn „ta, która nie ma piersi”[3][4]) – w mitologii greckiej naród albo plemię wojowniczych kobiet, które wywodziły się od boga Aresa i nimfy Harmonii[1][3]. Zamieszkiwały wybrzeża Morza Czarnego lub Trację albo też środkową Scytię (na równinach na lewym brzegu Dunaju), bądź też północne wybrzeże Azji Mniejszej u stóp Kaukazu[3][5][6].

Amazonki były niezwykle walecznym, niezależnym narodem, tworzyły społeczność wyłącznie kobiecą, mężczyzn uważały za gorszych. Strzegły swoich terenów pokonując o wiele liczebniejsze armie składające się z mężczyzn.

Ubierały się w skóry dzikich zwierząt, świetnie ciskały oszczepem i strzelały z łuku. Miały tarcze w kształcie półksiężyca i hełmy ozdobione piórami[5].

Utrzymywały stosunki z cudzoziemcami, żeby podtrzymać ród. Swoje potomstwo płci męskiej zabijały lub kaleczyły (oślepiały albo okulawiały) bądź oddawały ojcom na wychowanie, dzieci płci żeńskiej kształciły w sztuce wojennej[1][3][4][5][7].

Sądzono, że Amazonki usuwały dziewczętom pierś, aby nie przeszkadzała im w napinaniu cięciwy łuku lub rzucaniu dzidą[a][1][4][5][7].

Amazonka to również określenie kobiety jeżdżącej konno[8] oraz kobiety po amputacji piersi[9].

Imiona znanych Amazonek

  • Aello
  • Agawa
  • Alkibja
  • Alkippa
  • Antandra
  • Antianejra
  • Antibrota
  • Antioche
  • Antiopa
  • Asteria
  • Bremusa
  • Kelajno
  • Klonia
  • Klimena
  • Ksante
  • Dejanira
  • Derimacheja
  • Derinoe
  • Djoksippe
  • Egeja
  • Eriboje
  • Euryale
  • Eurybja
  • Ewandre
  • Filippis
  • Fojbe
  • Glauke
  • Harmotoja
  • Harpe
  • Hippolita
  • Hippolita
  • Hippotoja
  • Ifinome
  • Lampado
  • Lizyppe
  • Laomache
  • Lyke
  • Marpesja
  • Melanippe
  • Menippe
  • Minytyja
  • Mitylene
  • Molpadja
  • Myrine
  • Okjala
  • Orityja
  • Otrere
  • Pentezylea
  • Polemusa
  • Polydora
  • Protoja
  • Tekmessa
  • Termodosa
  • Toja

Zobacz też

Uwagi

  1. ↑ Według niektórych przekazów; „Wyobrażenia plastyczne Amazonek nie potwierdzają jednak tego mniemania”.

Przypisy

  1. ↑ a b c d Młodsi bogowie. W: Zygmunt Kubiak: Mitologia Greków i Rzymian. Warszawa: Świat Książki, 2003, s. 307–308. ISBN 83-7391-077-8. Cytat: „Obcinały im prawą pierś, aby nie przeszkadzała w strzelaniu z łuku; z tego obyczaju wywodzono potem ich miano, A-mazones, »Bezpierśne«”.
  2. ↑ Vojtech Zamarovský: Bohovia a hrdinovia antických bájí. Bratislava: Perfekt a.s., 1998, s. 39–41. ISBN 80-8046-098-1. (słow.); polskie wydanie: Bogowie i herosi mitologii greckiej i rzymskiej (Encyklopedia mitologii antycznej, Słownik mitologii greckiej i rzymskiej).
  3. ↑ a b c d Pierre Grimal: Słownik mitologii greckiej i rzymskiej. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2008, s. 26. ISBN 83-04-04673-3.
  4. ↑ a b c Władysław Kopaliński: Słownik mitów i tradycji kultury. Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003, s. 38. ISBN 83-7399-022-4.
  5. ↑ a b c d Jan Parandowski: Mitologia. Wierzenia i podania Greków i Rzymian. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1989, s. 128–129. ISBN 83-210-0677-9.
  6. ↑ Homer: Iliada. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1968, s. 56. Cytat: „Bajeczny szczep kobiet-wojowniczek w Kappadocji nad rzeką Termodontem”.Sprawdź autora:1.
  7. ↑ a b Mała encyklopedia kultury antycznej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1990, s. 37. ISBN 83-01-03529-3.
  8. ↑ W damskim siodle. wdamskimsiodle.org. [dostęp 2011-05-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-04-05)].
  9. ↑ Osada piękna. osadapiekna.pl. [dostęp 2020-09-13]. [zarchiwizowane z tego adresu].

Bibliografia

  • Amazones (ang.). mythindex.com. [dostęp 2011-05-13]. [zarchiwizowane z tego adresu].
  • Carlos Parada: Amazons (ang.). maicar.com. [dostęp 2011-05-13].
  • Oskar Seyffert: Dictionary of Classical Antiquities, 1894, s. 25: Amazons (ang.). ancientlibrary.com. [dostęp 2011-05-13].
  • William Smith: A Dictionary of Greek and Roman biography and mythology: Amazones (ang.). perseus.tufts.edu. [dostęp 2012-04-28].
  • Harry Thurston Peck: Harpers Dictionary of Classical Antiquities, 1898: Amazones (ang.). perseus.tufts.edu. [dostęp 2012-04-28].
  • Pierre Grimal: Słownik mitologii greckiej i rzymskiej. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2008, s. 125. ISBN 83-04-04673-3.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Crátera con amazonomaquia. Pintor de Christie - MAN 02.jpg
(c) Jerónimo Roure Pérez, CC BY-SA 4.0
Amazons fighting a Greek soldier. Side A of an Attic red-figure bell-krater. National Archaeological Museum of Spain
Musei capitolini (Roma) - Amazzone 2.jpg
Autor:
Copy after original by Phidias. Head is a copy from Polyclitus' original.
, Licencja: CC BY-SA 3.0
Head of a Wounded Amazon of the Capitol-Mattei type. Marble