Amenhotep I

Amenhotep I
Królewski Protokół Nomen Amenhotep (egip. Amon-jest-rad) Prenomen Dżeser-Ka-Re (egip. Święta-jest-Dusza-Re) Imię horusowe Ka-Uaf-tau (egip. Byk-który-ujarzmia-Kraje) Nebty Aa-neru (egip. Wzbudzający-wielką-grozę) Złoty Horus Uahrenput (egip. Trwały-w-latach)
Amenhotep I, Museum of Fine Arts w Bostonie, nr kat. 07.536
władca starożytnego Egiptu
Okres	od 1525 p.n.e. do 1504 p.n.e.
Dane biograficzne
Dynastia	XVIII dynastia
Ojciec	Ahmose I
Matka	Ahmes-Nefertari
Żona	Ahhotep II
Dzieci	Amenemhat

Amenhotep I – faraon, władca starożytnego Egiptu XVIII dynastii, z okresu Nowego Państwa, trzeci syn Ahmose I i królowej Ahmes-Nefertari, drugi władca XVIII dynastii.

Panował prawdopodobnie w latach od 1525 p.n.e. do 1504 p.n.e. Według Manethona – 20 lat i 9 miesięcy, na co poparciem są biograficzne inskrypcje z grobowca Amenemhata, w których stwierdza on, że służył pod panowaniem Amenhotepa Dżeserkare 21 lat. Jednakże ostatnim potwierdzonym rokiem jego panowania jest rok 10. Amenhotep osiągnął sukcesję, będąc trzecim synem Ahmose I, w wyniku śmierci swych dwóch braci, następców tronu. W pierwszych jego latach panowania regencję sprawowała jego matka^[1]. W wyniku śmierci Ahmose, Libijczycy korzystając z okresu przełomu władzy, najechali zachodnie obszary Delty Nilu, powodując konieczność zorganizowania przez nowego króla błyskawicznej kampanii przeciw nim. W jej wyniku, pomimo braku doświadczenia nowego króla, najeźdźcy zostali szybko wyparci z Egiptu. Dalsze lata jego panowania to okres stabilizacji i spokoju wewnętrznego i zewnętrznego. Według inskrypcji z grobowca Ahmesa, syna Abany, Amenhotep podjął jedynie wyprawę do Nubii, w okolice II katarakty^[2], w wyniku której wicekrólem został mianowany Turi, a na południowych rubieżach państwa wzniesiono świątynie w Sai. Z jego rozkazu rozbudowę świątyni Amona w Karnaku powierzono architektowi Ineni, który później za panowania Totmesa I był wykonawcą pierwszego królewskiego grobowca w Dolinie Królów.

Amenhotep pojął za żonę swoją siostrę – Ahhotep II, z którą miał jednego syna Amenemhata, zmarłego w wieku około 2 lat. W związku z tym, że nie zostawił po sobie następcy tronu, sukcesję po nim przejęła boczna gałąź dynastii. Tron objął Totmes I, który aby uprawomocnić swą władzę, pojął za żonę siostrę Amenhotepa – Ahmes.

Panowanie Amenhotepa I to lata stabilizacji i rozkwitu zarówno kulturalnego, jak i gospodarczego. Za jego czasów wybudowano sanktuarium Hathor w Deir el-Bahari (zniszczone za czasów Hatszepsut), w Górnym Egipcie w Kom Ombo i świątynię Nechbet w El-Kab i w Abydos. W czasie jego panowania prawdopodobnie ukończono ostateczną wersję królewskiej księgi grobowej Amduat, która po raz pierwszy pojawiła się w grobowcu Totmesa I w postaci malowideł i inskrypcji.

Stela przedstawiająca Amenhotepa I i jego matkę Ahmes-Nefertari

Amenhotep I został prawdopodobnie pochowany w królewskiej nekropoli w Dra Abu al Naga, ale jego grobowiec nie został, jak dotąd, odnaleziony. (Istnieją hipotezy o pochowaniu Amenhotepa I w Dolinie Królów w grobowcu KV39). Mumię króla odnalazł Brugsch w skrytce DB-320 w Deir el-Bahari. Obecnie znajduje się w Muzeum Egipskim w Kairze.

Przypisy

Bibliografia

• NicolasN. Grimal NicolasN., Dzieje starożytnego Egiptu, AdamA. Łukaszewicz (tłum.), Warszawa: PIW, 2004, ISBN 83-06-02917-8, OCLC 749417518 .
• BogusławB. Kwiatkowski BogusławB., Poczet faraonów, Warszawa: Iskry, 2002, ISBN 83-207-1677-2, OCLC 830308044 .
• Schneider Th., Leksykon faraonów, PWN, Kraków-Warszawa 2001, ​ISBN 83-01-13479-8​.

Władcy Starożytnego Egiptu Wszystkie daty dotyczą okresu przed narodzeniem Chrystusa (p.n.e.) Od okresu predynastycznego do Pierwszego Przejściowego (przed ok. 3150–2133) Okres Dynastia Faraonowie Predynastyczny (przed ok. 3150) 0 Hsekju Chaju Teje Czesz Neheb Wazner Mech Dwa Sokoły Hat-Hor Ny-Hor Pe-Hor Hedż-Hor Skorpion I Krokodyl Iry-Hor Ka Skorpion II Wczesnodynastyczny (ok. 3150–2686) I Narmer Aha Dżer Dżet Den Anedżib Semerchet Ka’a II Hetepsechemui Nebre Nineczer Peribsen Chasechem Chasechemui Stare Państwo (ok. 2686–2181) III Sanacht Neczerierchet Sechemchet Chaba Neferka Huni IV Snofru Chufu Redżedef Chaefre Dżedefhor Nebka, Baka, Bakare Baure, Baefre, Bafre Menkaure Szepseskaf Dżedefptah V Userkaf Sahure Neferirkare Kakai Szepseskare Isi Neferefre Niuserre Ini Menkauhor Akauhor Dżedkare Izezi Unis VI Teti Userkare Pepi I Merenre I Antyemsaf I Pepi II Merenre Antyemsaf II Menbkare 1. Przejściowy (ok. 2181–2133) VII Neferkare (młodszy) Neferkare Nebi Dżedkare Szemai Neferkare Chendu Merienhor Neferkamin Nikare Neferkare Tereru Neferkahor VIII Uadżkare Pepisonbe Neferkamin Anu Kakare Ibi Neferkare Neferkauhor Kapuibi Neferirkare IX Meribre Cheti I Neferkare Nebkaure Cheti II Setut X Merihathor Neferkare Uachare Cheti III Merikare Nebkaure Cheti IV Średnie Państwo i Drugi Okres Przejściowy (ok. 2133–1567) Okres Dynastia Faraonowie Średnie Państwo (ok. 2133–1786) XI Mentuhotep I Intef I Intef II Intef III Mentuhotep II Mentuhotep III Mentuhotep IV XII Amenemhat I Senuseret I (koregent) Amenemhat II (koregent) Senuseret II (koregent) Senuseret III Amenemhat III Amenemhat IV (koregent) Neferusobek 2. Przejściowy (ok. 1786–1567) XIII Wegaf Amenemhat V Sekhemre Khutawi Amenemhat VI Sehetepibre Iufeni Amenemhat VII Nebnun Semenkare Hornedjheriotef Sobekhotep I Nedjemibre Sebekhotep I Reniseneb Hor I Amenemhat VIII Amenemhat IX Sebekhotep II Chendżer Imiramesha (albo Mermesha) Antef IV (albo Intef IV) Set I Panteni Ameni Kemau Ibi Aakeni Sobekhotep III Neferhotep I Sahathor Sobekhotep IV Sobekhotep V Iaib Ai I Sobekhotep VI Ini Sankhenre Suadjetu Ined Neferhotep II Hori (albo Hor II) Sobekhotep VII Didumes Ibi Se(?)kare Senebmiu Sekhaenre Merkheperre Merikare Senweseret IV (albo Sesostris IV) Montuemsaf Neferhotep III Mentuhotep V Nerkare Wesermontu Sobekhotep VIII Ini Mentuhotep VI Senaib Sobekhotep IX Wepwawetemsaf Hor Meritaui Sebekai Khuiiker XIV Nehesi Khatire Nebfawre Sehebre Meridjefare Sewadjkare II Nebdjefare Wbenre (?)djefare (?)wbenre Awtibre Herwibre Nebsenre Sekheperenre Djedkherure Sankhibre Kanefertumre Sekhem(?)re Kakemetre Neferibre A(?) Kha(?)re Ankhkare Semen(?)re Djed(?)re Senefer(?)re Menibre Djed(?)re Inek(?) I(?) Ip(?) Hebi Aped Hepw Shemsu Meni(?) Wrkai (?)kare (?)kare Hepu(?) (albo (?)nre) (?)annati (albo (?)kare) Bebnem Iuf(?) Seth II Sinu Hor III Nibef Penestensepti Kherhemwetshepsut Khuihemwet XV Maibre Szeszi/Salitis Meruserre Jakobher Seuserence Chain Auserre Apopi Nebchepeszre Apopi Aakenenre Apopi Aasehere Chamudi XVI Anat-Her Weser-Anat Semqen Seket Wasa (Wadj(ed)) Qar Seneferanchre Pepi III Beb-ankh Nebmaatre Nikare II Meribre Aahetepre Aaneterre Nebwankhre Ahetepre Nebweserre Khaweserre Khaimure Yakob-baal Yakobner) Yam Amu Nia(?) XVII Nebucheperure Antef V Sechemre Uahchau Rehotep Sobekemsaf I Sechemre Sementaui Dżehuti Mentuhotep VII Nibirau I Nibirau II Semenenre Seuserenre Sobekemsaf II Antef VI Antef VII Senachtenre Ahmose Sekenenre Tao (albo Taa) Kamose Nowe Państwo i Trzeci Okres Przejściowy (ok. 1567–730) Okres Dynastia Faraonowie Nowe Państwo (ok. 1567–1085) XVIII Ahmose I Amenhotep I Totmes I Totmes II Hatszepsut Totmes III Amenhotep II Totmes IV Amenhotep III Echnaton Semenchkare Neferneferuaton Tutanchamon Aj Horemheb XIX Ramzes I Seti I Ramzes II (Wielki) Merenptah Amenmes Seti II Siptah Tauseret Jarsu? XX Setnacht Ramzes III Ramzes IV Ramzes V Ramzes VI Ramzes VII Ramzes VIII Ramzes IX Ramzes X Ramzes XI 3. Przejściowy (1085–730) XXI Smendes I Amenemnesu Psusennes I Amenemope Osorkon Starszy Siamon Psusennes II XXII Szeszonk I Osorkon I Harsiese I Takelot I Osorkon II Szeszonk II Takelot II Szeszonk III Pimaj Szeszonk IV XXIII Padibastet Iuput I Szeszonk V Osorkon III Takelot III Rudżamon Iuput II Osorkon IV Od Epoki Późnej do panowania rzymskiego (od 730) Okres Dynastia Faraonowie Epoka Późna (730–305) XXIV Tefnacht Bakenrenef XXV Pianchi Szabaka Szabataka Taharka Tanutamon XXVI Necho I Psametych I Necho II Psametych II Apries Ahmose II Psametych III XXVII Kambyzes II Dariusz I Wielki Kserkses I Artakserkses I Kserkses II Sogdianos Dariusz II Artakserkses II XXVIII Amyrtajos XXIX Neferites I Achoris Psamutis Neferites II XXX Nektanebo I Tachos Nektanebo II XXXI Artakserkses III Ochos Arses Chabbasz Dariusz III Hellenistyczny (305–30) Argeadzi Aleksander Wielki Filip Arrhidaeus Aleksander IV Macedoński (koregent) Lagidzi Ptolemeusz I Soter I Ptolemeusz II Filadelfos Ptolemeusz III Euergetes I Ptolemeusz IV Filopator I Ptolemeusz V Epifanes Ptolemeusz VI Filometor Ptolemeusz VII Neos Filopator II Ptolemeusz VIII Euergetes II Fyskon Ptolemeusz IX Soter II Lathyros Ptolemeusz X Aleksander I (koregent) Kleopatra III (koregentka) Kleopatra Berenike III Ptolemeusz XI Aleksander II (koregent) Ptolemeusz XII Neos Dionizos Kleopatra VI Tryfajna III Berenike IV Kleopatra VII Filopator Ptolemeusz XIII (koregent) Ptolemeusz XIV (koregent) Ptolemeusz XV Cezarion (koregent) Rzymski (od 30) cesarze rzymscy cesarze bizantyńscy