Amfifilowość
Amfifilowość – zjawisko obserwowane w przypadku niektórych związków chemicznych, polegające na jednoczesnej niepełnej rozpuszczalności danego związku w dwóch różnych rozpuszczalnikach (hydrofilowym i hydrofobowym)[1].
Związki amfifilowe są zwykle długimi cząsteczkami, które na jednym końcu posiadają grupy rozpuszczalne w jednym rozpuszczalniku, a na drugim grupy rozpuszczalne w drugim rozpuszczalniku. Powoduje to, że na granicy faz (w punkcie styku tych dwóch rozpuszczalników lub na powierzchni jednego z nich) cząsteczki takie samorzutnie tworzą monowarstwy, a w obrębie objętości jednego z rozpuszczalników tworzą sferyczne agregaty, w których jeden koniec cząsteczek (ten rozpuszczalny) jest skierowany na zewnątrz, a drugi do środka sfery. Agregaty te nazywają się micelami[1].
Większość związków amfifilowych stosowanych w praktyce ma końce hydrofobowe („nie lubiące wody”) i hydrofilowe („lubiące wodę”)[2], ale zjawisko to nie ogranicza się tylko do układów, w których znajduje się woda.
Zjawisko amfifilowości jest bardzo ważne biologicznie i technologicznie.
- W biologii dzięki temu zjawisku lipidy tworzą błony komórkowe, a także możliwe są niektóre przemiany enzymatyczne[2].
- W technologii dzięki temu zjawisku można tworzyć stabilne emulsje, które są później wykorzystywane jako farby, kosmetyki, oraz lateksy. W technologii zjawisko to ma także duże znaczenie w środkach czystości, gdyż na powstawaniu emulsji mydło-tłuszcz oparte jest działanie większości tych produktów.
Zjawisko amfifilowości jest też odpowiedzialne za powstawanie liotropowych (rozpuszczalnikowych) faz ciekłokrystalicznych[3].
Przypisy
- ↑ a b Praca zbiorowa, Słownik chemiczny, Jerzy Chodkowski (red.), Krystyna Jezierska i inni, wyd. VI uzupełnione, Warszawa: Wiedza Powszechna, 1982, 39., ISBN 83-214-0323-9.
- ↑ a b Encyklopedia Biologia. Agnieszka Nawrot (red.). Kraków: Wydawnictwo GREG, s. 21. ISBN 978-83-7327-756-4.
- ↑ Praca zbiorowa, Słownik chemiczny, Jerzy Chodkowski (red.), Krystyna Jezierska i inni, wyd. VI uzupełnione, Warszawa: Wiedza Powszechna, 1982, s. 332, ISBN 83-214-0323-9.