Amfiktionia Delficka
.svg) | Ten artykuł od 2014-01 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. |
Amfiktionia Delficka, Związek Delficko-Termopilski (gr. Δελφική Αμφικτυονία) – najbardziej znana spośród amfiktionii istniejących w starożytnej Grecji.
Elementem spajającym należące do związku polis był kult boga Apollina i bogini Demeter. Zjazdy związku odbywały się dwa razy do roku przy okazji świąt religijnych – wiosną w świątyni Demeter w Anteli w pobliżu Termopil i jesienią w świątyni Apollina w Delfach.
Najważniejszymi urzędnikami Związku byli „hieromnemoni” (lp. hieromnemones 'pamiętający o świętościach’) – po dwóch z każdej z 12 polis członkowskich. Byli oni powoływani na jeden rok. Ich kompetencje obejmowały przedstawicielstwo swoich polis w zgromadzeniu Związku, a z drugiej strony mieli za zadanie wymuszać na swoich macierzystych miastach poszanowanie zasad obowiązujących w związku, przede wszystkim pokoju absolutnego (hieromenii, gr. ἱερομηνίᾳ).
Członkowie Związku poza okresem hieromenii mogli toczyć między sobą wojny, jednak obowiązywały ich następujące zasady:
- zakaz burzenia murów miejskich,
- zakaz odcinania dopływu wody lub zatruwania jej,
- obowiązek zbiorowego odwetu na polis, która naruszała jedną z dwóch poprzednich zasad. Zobowiązywali się także strzec wyroczni przed zbezczeszczeniem i rabunkiem[1].
Egzekwowanie przestrzegania tych zasad należało do dygnitarzy zwanych pilagorami. Ich liczba nie była ograniczona. W przypadku profanacji świątyni, członkom przysługiwało także prawo nadzoru wojskowego wobec profana.
Rada amfiktionii organizowała igrzyska pytyjskie, dysponowała dobrami świątyni w Delfach i broniła interesów boga, zarządzając rozpoczęcie świętych wojen przeciw sąsiednim ludom, które nastawały na dobra sanktuarium[2]. Z drugiej strony związek panhelleński, jakim była amfiktionia, starał się niejednokrotnie zażegnać kłótnie między państwami i rozwiązywać spory na drodze pokojowej. Organem rozjemczym, a w razie potrzeby także wydającym uzasadnienia dla interwencji wewnątrz jednej z polis członkowskich, była wyrocznia w Delfach.
Funkcje administracyjno-skarbowe pełnili początkowo kapłani z obu świątyń, z czasem jednak wprowadzono specjalny fundusz i obowiązkowe składki na utrzymanie miejsc kultu.
Po bitwie pod Cheroneą amfiktionia wyemitowała monetę, jedyną jaka miała charakter panhelleński i stanowiła symbol jedności Greków.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Ajschines, Mowa o przeniewierczym poselstwie, 115; Mowa przeciw Ktezyfontowi, 108nn.
- ↑ Święte wojny: w 580 p.n.e. przeciw miastu Krissa w Fokidzie, w 448 p.n.e., w latach 355–345 p.n.e. oraz w 338 p.n.e.; ta ostatnia zakończyła się klęską pod Cheroneą. Wojna święta w starożytnej Grecji.
Bibliografia
- Kazimierz Feliks Kumaniecki, Historia kultury starożytnej Grecji i Rzymu, Warszawa 1964.
- Stefan Oświecimski, Zeus daje tylko znak, Apollo wieszczy osobiście. Starożytne wróżbiarstwo greckie, Wrocław [etc.]: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1989, ISBN 83-04-03089-6, OCLC 834718056.
Media użyte na tej stronie