Amphiprion

Amphiprion[1]
Bloch & Schneider, 1801
Ilustracja
Przedstawiciel rodzaju – Amphiprion bicinctus
Systematyka
Domenaeukarionty
Królestwozwierzęta
Typstrunowce
Podtypkręgowce
Gromadapromieniopłetwe
Rządokoniokształtne
Podrządwargaczowce
Rodzinagarbikowate
RodzajAmphiprion
Synonimy
  • Actinicola Fowler, 1904
  • Paramphiprion Wang, 1941
  • Phalerebus Whitley, 1929
  • Prochilus Bleeker, 1865

Amphiprion – rodzaj małych, morskich ryb okoniokształtnych z rodziny garbikowatych (Pomacentridae). Często hodowane w akwariach morskich. Znane pod nazwą błazenki, ryby klowny, ryby ukwiałowe (mianem błazenki określane są również gatunki z rodzaju Premnas).

Zasięg występowania

Wody przybrzeżne, rafy koralowe mórz tropikalnych, Ocean Indyjski i Ocean Spokojny.

Cechy charakterystyczne

  • żyją w symbiozie z ukwiałami (symbioza fakultatywna)
  • posiadają zdolność zmiany płci
  • długość: od 3–30 cm
  • rozmnażanie: jajorodne

Symbioza z ukwiałem

W warunkach naturalnych błazenki żyją w symbiozie z niektórymi gatunkami ukwiałów, chroniąc się wśród ich macek. Macki te mają parzące właściwości. W zamian za ochronę, ryba broni ukwiał przed drapieżnikami, których pokarmem są właśnie te koralowce, a także zwabia inne ryby stanowiące pokarm ukwiałów. Błazenki usuwają nagromadzone resztki pokarmowe z całego ciała ukwiału. Do dziś do końca nie ma pewności, dlaczego błazenki nie reagują na parzące koralowce. Badania wykazały, że wydzielając specjalny śluz, ryby te nabywają odporność na parzydełka ukwiałów. Choroba lub poranienie ciała błazenka może wpłynąć na utratę śluzu, co finalnie często kończy się tym, że ukwiał, który do tej pory był schronieniem dla ryby, atakuje ją i zjada. W warunkach sztucznych tzn. akwariach błazenki często są trzymane bez ukwiała. Wówczas żyją bez schronienia albo w symbiozie z innymi koralowcami, np. Euphylią czy Sarcopythonem.

Ukwiały żyjące w symbiozie z przedstawicielami Amphiprion[2]

  • Cryptodendrum adhaesivum
  • Entacmaea quadricolor
  • Heteractis aurora
  • Heteractis crispa
  • Heteractis magnifica
  • Heteractis malu
  • Macrodactyla doreensis
  • Stichodactyla gigantea
  • Stichodactyla haddoni
  • Stichodactyla mertensii

Zmienność płci

Błazenki rodzą się jako obojnaki (hermafrodyty), tzn. posiadają równocześnie narządy płciowe męskie i żeńskie. W obrębie jednej kolonii zamieszkującej jeden ukwiał, największy, najbardziej dominujący osobnik zawsze staje się dojrzałą płciowo samicą, a drugi co do wielkości samcem. Pozostałe mniejsze i podporządkowane pozostają w postaci bezpłciowej. Jeśli z jakiegoś powodu samica zginie, dojrzały samiec zmienia płeć i staje się samicą, a następna co do wielkości ryba dojrzewa płciowo i staje się samcem[3].

Klasyfikacja

Gatunki zaliczane do tego rodzaju[4]:

  • Amphiprion akallopisos
  • Amphiprion akindynos
  • Amphiprion allardi
  • Amphiprion barberi
  • Amphiprion bicinctus
  • Amphiprion chagosensis
  • Amphiprion chrysogaster
  • Amphiprion chrysopterus
  • Amphiprion clarkii
  • Amphiprion ephippium – amfiprion ognisty
  • Amphiprion frenatus – amfiprion pomidorowy
  • Amphiprion fuscocaudatus
  • Amphiprion latezonatus
  • Amphiprion latifasciatus
  • Amphiprion leucokranos
  • Amphiprion mccullochi
  • Amphiprion melanopus – błazenek czarnopłetwy[5]
  • Amphiprion nigripes – amfiprion malediwski
  • Amphiprion ocellaris – amfiprion plamisty[5], błazenek plamisty[5], błazenek okoniowy[5]
  • Amphiprion omanensis
  • Amphiprion pacificus
  • Amphiprion percula – amfiprion[6], ryba ukwiałowa[6], błazenek[7]
  • Amphiprion perideraion – amfiprion złoty[7]
  • Amphiprion polymnus – amfiprion siodłowy
  • Amphiprion rubrocinctus – amfiprion czerwony
  • Amphiprion sandaracinos – amfiprion pomarańczowy
  • Amphiprion sebae
  • Amphiprion thiellei
  • Amphiprion tricinctus
  • Amphiprion tunicatus

  • Amphiprion akallopisos

  • Amphiprion akindynos

  • Amphiprion allardi

  • Amphiprion chrysogaster

  • Amphiprion chrysopterus

  • Amphiprion clarkii

  • Amphiprion ephippium

  • Amphiprion frenatus

  • Amphiprion fuscocaudatus

  • Amphiprion latifasciatus

  • Amphiprion melanopus

  • Amphiprion nigripes

  • Amphiprion ocellaris

  • Amphiprion percula

  • Amphiprion perideraion

  • Amphiprion polymnus

  • Amphiprion sandaracinos

  • Amphiprion sebae

Przypisy

  1. ↑ Amphiprion, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. ↑ Reefs of the Seychelles. Netherlands Indian Ocean Programme, Cruise Reports, vol. 2: 75-80.. Leiden: National Museum of Natural History, 1994.
  3. ↑ Coral, Charlotte, USA: CORAL, 2011, ISSN 1556-5769.
  4. ↑ Ron Fricke, William Neil Eschmeyer, Richard Van der Laan (red.), SEARCH, [w:] Eschmeyer's Catalog of Fishes [online], California Academy of Sciences, 7 sierpnia 2012 [dostęp 2012-08-26] (ang.).
  5. ↑ a b c d Ryby : encyklopedia zwierząt. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN : Dorota Szatańska, 2007. ISBN 978-83-01-15140-9.
  6. ↑ a b Ryby. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1976, seria: Mały słownik zoologiczny.
  7. ↑ a b Stanisław Rutkowicz: Encyklopedia ryb morskich. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1982. ISBN 83-215-2103-7.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Amphiprion Species.JPG
(c) I, Jnpet, CC-BY-SA-3.0
Image of an anemonefish. Identified as Amphiprion polymnus. Taken at Tasik Ria House reef, North Sulawesi, Indonesia.
Maldive anemonefish.jpg
Maldive anemonefish (Amphiprion nigripes) in a sea anemone (Heteractis magnifica) in Fihalhohi, Maldives.. They are sometimes called Black-footed clownfish due to their black pelvic and anal fins. On the right side rock there are a couple of Sea squirts visible.
Reef0528 - Flickr - NOAA Photo Library.jpg
Orange-finned clownfish (Amphiprion chrysopterus) with sea anemone. Also known as anemone fish. Federated States of Micronesia, Chuuk.
Amphiprionephippium.jpg
Amphiprion ephippium at the Birch Aquarium in San Diego, California, USA.
Mohéli-Poisson clown.jpg
Autor: alKomor.com, Licencja: CC BY-SA 2.0
Madagascar anemonefish (Mohéli, Comoros) showing the distinctive forked caudal fin & wide midbody bar
Amphiprion perideraion 2.jpg
Autor: Richard Ling, Licencja: CC BY-SA 2.0
A pair of Pink Anemonefish (Amphiprion perideraion) and anemone. Cod Hole, Ribbon Reefs, Great Barrier Reef
176748659
Common clownfish.jpg
Common Clownfish (Amphiprion ocellaris) in their Magnificent Sea Anemone (Heteractis magnifica) home on the Great Barrier Reef, Australia.
Clownfish-mileswu.jpg
Autor: Miles Wu from Princeton NJ, Newbury/Winchester UK, Limassol Cyprus, USA/United Kingdom / Cyprus, Licencja: CC BY-SA 2.0
Clownfish or Sea Anemonefish (Amphiprion sebae)
Amphiprion melanopus in Entacmaea quadricolor.jpg
Autor: Richard Ling, Licencja: CC BY-SA 2.0
Red and Black Anemonefish (Amphiprion melanopus) in anemone (Entacmaea quadricolor). Steve's Bommie, Ribbon Reefs, Great Barrier Reef
177094512
Amphiprion fuscocaudatus.jpg
Autor: Greg Tee, Licencja: CC BY 2.0
Seychellen-Anemonenfisch (Amphiprion fuscocaudatus)
Amphiprion allardi in the UShaka Sea World 1038.jpg
Autor: Amada44, Licencja: CC BY 3.0
Amphiprion allardi in UShaka Sea World
Amphiprion bicinctus.jpg
Autor: unknown, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Amphiprion akindynos.jpg
Autor: Leonard Low z Australia, Licencja: CC BY 2.0
Amphiprion akindynos
Great Barrier Reef, Cairns, Australia
Skunk Anemonefish - Amphiprion akallopisos.jpg
Autor: Bernd, Licencja: CC BY-SA 2.0
Skunk Anemonefish - Amphiprion akallopisos, Thailand
Tomato clownfish, Amphiprion frenatus.jpg
Autor: Brian Gratwicke, Licencja: CC BY 2.0
Tomato clownfish, Amphiprion frenatus
Amphiprion chrysogaster.JPG
Autor: eric, Licencja: CC BY 3.0
Mauritius-Anemonenfisch (Amphiprion chrysogaster Cuvier, 1830)