Amunicja krążąca

Polski WB Electronics Warmate

Amunicja krążąca – rodzaj precyzyjnego uzbrojenia, którego głównym elementem jest uderzeniowy bezzałogowy aparat latający. Po wykryciu i identyfikacji celu, maszyna uderza w cel, niszcząc go eksplozją własnej głowicy bojowej.

Historia

Ideą przyświecającą powstaniu amunicji krążącej była potrzeba pozyskania precyzyjnego uzbrojenia, którego koszty produkcji i eksploatacji byłyby znacząco niższe niż klasycznych środków używanych w realizacji tego typu zadań, jak bomby czy pociski z napędem odrzutowym lub rakietowym. Kolejnym celem, prostszym do osiągnięcia przez amunicję krążącą, a zdecydowanie trudniejszym w przypadku standardowej amunicji precyzyjnej, jest czas działania. Amunicja krążąca może zostać użyta praktycznie zaraz po wykryciu i identyfikacji celu. Jest to tym bardziej możliwe, iż bezzałogowe aparaty realizujące tego typu misje mogą być dodatkowo wyposażone w głowicę obserwacyjną, umożliwiającą rozpoznanie celu, jego identyfikację i natychmiastowy atak. Mogą również otrzymywać dane od innych bezzałogowych maszyn patrolujących wyznaczone obszary. Amunicja krążąca może wykonywać uderzenia zarówno na cele nieruchome jak i poruszające się. W przypadku wezwania wsparcia artyleryjskiego lub lotniczego, czas od zaobserwowania celu i podjęcia decyzji o jego zniszczeniu do faktycznej realizacji zadania ogniowego mógł być zbyt długi, umożliwiając w ten sposób ucieczkę celu ataku z zagrożonego rejonu. Obok celów lądowych, rozwijane są również aparaty dedykowane zwalczaniu celów nawodnych. Próby w środowisku morskim z powodzeniem przeprowadził izraelski producent aparatów rodziny Hero-30^[1].

Miniaturyzacja systemów i elementów bezzałogowych aparatów latających umożliwia stworzenie tanich w eksploatacji maszyn, do których transportu i obsługi z powodzeniem wystarcza pojedyncza osoba. Tego typu aparaty wykorzystywane mogą być przez małe pododdziały wojskowe lub siły specjalne, które dzięki amunicji krążącej uzyskały dostęp do precyzyjnego uzbrojenia na szczeblu taktycznym. Wadą tego typu aparatów są ich niewielkie możliwości niszczące, wynikające z małej masy głowicy bojowej, mały zasięg i długotrwałość lotu oraz duża wrażliwość na warunki atmosferyczne. Ograniczeniom tym opierają się większe aparaty, ale wymagają one większej infrastruktury, a koszt ich użycia jest odpowiednio większy.

Prekursorami budowy amunicji krążącej były Stany Zjednoczone i Izrael. W obydwu krajach w drugiej połowie lat 70. ubiegłego wieku rozpoczęto prace, których efektem były używane operacyjnie pociski Delilah oraz amerykański przeciwradarowy AGM-136 Tacit Rainbow. Do grona około piętnastu państw użytkujących lub produkujących amunicję krążącą zalicza się również Polska, w której zaprojektowano i wybudowano ITWL NeoX oraz sprawdzony w warunkach bojowych aparat WB Electronics Warmate i jego wersja rozwojowa WB Electronics Warmate 2^[2][3].

Amunicja krążąca może być zwalczana przez dokładnie te same środki, które służą do walki z bezzałogowymi aparatami latającymi. Środki walki radioelektronicznej, mające na celu zakłócenie lub przerwanie łączności pomiędzy stanowiskiem sterowania aparatem lub broń wysokoenergetyczna – lasery lub systemy emitujące mikrofale niszczące układy sterowania elektronicznego. Z powodzeniem mogą być również stosowane klasyczne środki zwalczania napadu lotniczego, zarówno artyleryjskie jak i rakietowe. Jednak koszt ich użycia może dalece przewyższać wartość zniszczonego celu.

Użycie

Udokumentowano użycie rosyjskich Zala Kub-BLA w trakcie rosyjskiej inwazji na Ukrainę w 2022 roku. Efekt wykorzystania aparatów był jednak mocno niezadowalający. Doszło do kilku awarii systemu, który nawet uderzając w cel, nie inicjował detonacji ładunku wybuchowego^[4].

Przypisy

Bibliografia

• Marek Dąbrowski, Amunicja krążąca - fakty i mity, „Nowa Technika Wojskowa”, nr 10 (2018), s. 56–64, ISSN 1230-1655.