An-225 Mrija

An-225

An-225 Mrija (2018)
Dane podstawowe
Państwo	ZSRR  Ukraina
Producent	Zakład Lotniczy Aviant
Konstruktor	Antonow
Typ	samolot transportowy
Załoga	6
Historia
Data oblotu	21 grudnia 1988
Wycofanie ze służby	27 lutego 2022 (zniszczenie)
Liczba egzemplarzy	1
Dane techniczne
Napęd	6 × dwuprzepływowe, silniki odrzutowe Łotariew D-18T
Ciąg	229,5 kN każdy
Wymiary
Rozpiętość	88,40 m
Długość	84,00 m
Wysokość	18,10 m
Powierzchnia nośna	905 m²
Masa
Własna	200 000 kg
Użyteczna	250 000 kg
Osiągi
Prędkość maks.	850 km/h
Prędkość przelotowa	800 km/h
Prędkość minimalna	250 km/h
Pułap	10 000 m
Zasięg	15 400 km[1]
Rzuty

An-225 „Mrija” (ukr. Ан-225 «Мрія», ukr. мрiя ’marzenie’; kod NATO: Cossack) – sześciosilnikowy samolot transportowy radzieckiej produkcji, pochodzący z biura konstrukcyjnego Olega Antonowa, zbudowany w zakładzie O.K. Antonowa w Kijowie; do 2022 największy i najcięższy samolot w historii lotnictwa, zniszczony na ziemi w czasie rosyjskiego ataku na port lotniczy Kijów-Hostomel^[2].

Zbudowano tylko jeden egzemplarz An-225, budowy drugiego nie ukończono.

Geneza i porównanie

Samolot zaprojektowano w celu przenoszenia wahadłowca kosmicznego Buran oraz części rakiety Energia, jednak – z uwagi na zaniechanie programu Buran – nie używano go dłużej w tym celu.

Jedyny istniejący do 2022 r. An-225 Mrija był używany komercyjnie od 2001 r. przez ukraińskie linie Antonov Airlines do przenoszenia bardzo ciężkich ładunków, międzynarodowy kod samolotowy tej maszyny to UR-82060, a jej znak wywoławczy ADB350F.

Nie był jednak to największy pod względem wymiarów samolot w historii – był nim amerykański Hughes H-4 Spruce Goose. H-4 miał większą rozpiętość skrzydeł, ale był zdecydowanie krótszy oraz miał mniejszą masę (oparty na drewnianej konstrukcji); H-4 wykonał tylko jeden lot, po którym zrezygnowano z jego eksploatacji i rozbudowy.

Historia

Pierwszy egzemplarz

Zbudowano jeden kompletny latający egzemplarz samolotu. Maszyna powstała na podstawie samolotu An-124 Rusłan poprzez przedłużenie jego kadłuba o 14,9 m i przeprojektowanie części ogonowej. Podwójne usterzenie ogonowe miało umożliwić loty z Buranem przyczepionym do grzbietu (pojedynczy statecznik pionowy znajdowałby się w aerodynamicznym „cieniu” promu i nie spełniałby swego zadania). Również skrzydła pochodziły z Rusłana: w części środkowej wstawiono nowy szerszy centropłat z dwoma dalszymi, identycznymi jak u An-124, silnikami, zwiększając rozpiętość o 15,1 m. Prototyp wykonał pierwszy lot 21 grudnia 1988 r. Podczas trzygodzinnego lotu 22 marca 1989 roku ustanowił 106 rekordów świata. 16 czerwca 2004 r. odbył lot z Pragi do Taszkentu z największym komercyjnym ładunkiem o masie 247 ton. W 2009 samolot przetransportował z Niemiec do Armenii generator do elektrowni, który ważył 189 ton przy wymiarach 16 na 4 m – jest to największy przedmiot przewieziony drogą powietrzną^[3].

An-225 – widok od strony dziobu

Drugi egzemplarz

Drugi An-225 został częściowo zbudowany w późnych latach 80. XX w. w ramach Radzieckiego Programu Kosmicznego. Został wyposażony w tylny luk załadunkowy i przeprojektowany ogon z pojedynczym statecznikiem pionowym. Zmiany miały na celu lepsze przystosowanie samolotu do typowych zadań transportowych^[4]. W następstwie rozpadu ZSRR w 1991 r. i przerwaniu Programu Buran, w 1994 r. nieukończony egzemplarz pozostawiono w magazynie; miał on niedokończone poszycie i szkielet.

W 2006 roku podjęto decyzję o dokończeniu budowy, wykończenie poszycia miało nastąpić około 2008 roku^[5], potem się opóźniło. Do sierpnia 2009 r. prace nie zostały ukończone i dalsze działania w tym kierunku zostały wstrzymane^[6][7]. Według doniesień prasowych z maja 2011 roku, dyrektor generalny Antonowa Petro Balabujew oszacował koszt ukończenia drugiego egzemplarza An-225 na przynajmniej 300 milionów USD. Gdyby dysponował rzeczoną kwotą, samolot mógłby zostać przekazany operatorowi w ciągu 3 lat^[8]. 30 sierpnia 2016 chiński koncern lotniczy Airspace Industry Corporation of China (AVIC) podpisał z Antonov Corporation umowę, zgodnie z którą ukończona ma być budowa drugiego egzemplarza An-225 i będą produkowane kolejne maszyny podobne do oryginalnego An-225. W przyszłych jednostkach inne mają być silniki; pojawi się też cyfrowa awionika^[9].

Zniszczenie jedynego egzemplarza

Podczas inwazji Rosji na Ukrainę w lutym 2022 roku samolot pozostawał w hangarze na lotnisku Hostomel pod Kijowem i został zbombardowany^[10]. 27 lutego 2022 roku producent samolotu informował, że nie jest w stanie określić dokładnego stanu technicznego samolotu po ataku, do momentu sprawdzenia Mriji przez rzeczoznawców, o czym miał informować w późniejszym czasie^[11]. Poważnie uszkodzony samolot albo jego szczątki były widziane w tle relacji kanału pierwszego rosyjskiej telewizji państwowej z terenu lotniska. 4 marca 2022 roku w mediach opublikowano filmy i zdjęcia doszczętnie zniszczonego samolotu^[12]. Jeszcze w 2022 zapowiedziano budowę nowego egzemplarza, częściowo z wykorzystaniem niektórych części pierwszej z maszyn^[13].

Pozostałości zniszczonego przez Rosjan An-225 „Mrija” po wyzwoleniu Hostomelu na początku kwietnia

Konstrukcja

Statek kosmiczny Buran na grzbiecie An-225 podczas paryskiej wystawy w 1989 roku

An-225 Mrija – kokpit

Samolot o konstrukcji metalowej, półskorupowej, wykonanej z duraluminium, hermetyzowanej kabinie dla 23-osobowej załogi. Ładownia mieściła do 250 000 kg, a załadunek mógł odbywać się tylko przez wrota przednie po uniesieniu nosa kadłuba. Na grzbiecie znajdowały się dwa wysięgniki i węzły do mocowania ładunku zewnętrznego, pierwotnie przewidziane do mocowania Burana. Podwozie samolotu chowane do kadłuba, 32-kołowe, w układzie trójpodporowym: podwozie główne składało się z dwóch zespołów po siedem dwukołowych goleni po obu stronach kadłuba, podwozie przednie z dwóch dwukołowych goleni.

Wymiary i osiągi

• Wymiary:
  • Rozpiętość: 88,40 m
  • Długość: 84,00 m
  • Wysokość 18,10 m
  • Ładownia wewnętrzna: dł. 43 m, szer. 6,4 m, wys. 4,4 m
  • Powierzchnia nośna: 905 m²
  • Masa własna: ok. 200 000 kg
  • Masa użyteczna (tutaj bez ładunku): ok. 150 000 kg (tylko masa załogi i paliwa).
  • Masa ładunku: 250 000 kg
  • Masa całkowita: 640 000 kg
  • Silniki: 6 silników D-18T o ciągu 229,5 kN każdy
• Osiągi:
  • Prędkość maksymalna: 850 km/h
  • Prędkość minimalna: 250 km/h
  • Prędkość przelotowa: 800 km/h
  • Pułap: 10000 m
  • Zasięg z pełnym ładunkiem: 4500 km
  • Średnie zużycie paliwa: 18 ton na godzinę lotu

Rozwój

W fazie projektu znajdowały się olbrzymie bagażniki, które miały być mocowane w miejscu, w którym miał znajdować się Buran. Przeznaczone one były do przewozu towarów, które nie mieściły się w ładowni samolotu.

Wizyty w Polsce

Samolot można było kilkukrotnie oglądać w Polsce. Między innymi 14 sierpnia 2003 r. na lotnisku Poznań-Ławica w Poznaniu, gdy dostarczał elementy linii produkcyjnej (bęben korujący) o masie 128 ton dla fabryki zajmującej się produkcją płyt wiórowych w Szczecinku^[14][15], czy 3 marca 2005 r. na lotnisku Katowice-Pyrzowice w Pyrzowicach, skąd zabrał 3 helikoptery Mi-2^[16] (na pokładzie miał ich już 5, zabranych wcześniej z Kiszyniowa) do Algierii. 14 kwietnia 2020 r. lądował na Lotnisku imienia F. Chopina w Warszawie^[17], dostarczając z Chin materiały medyczne do walki z SARS-CoV-2 w Polsce (m.in. maseczki medyczne). Lotnisko im. F. Chopina w Warszawie prowadziło transmisję na żywo z lądowania, którą oglądało na żywo niemal 100 tysięcy widzów^[18]. Samolot pięciokrotnie lądował na lotnisku Rzeszów - Jasionka^[19].

Zobacz też

• An-124 Rusłan

Przypisy

Linki zewnętrzne

• Buran-Energia.com
• Zdjęcie drugiego egzemplarza An-225