Anabioza

Hypsibius dujardini – przykład niesporczaka zdolnego do anabiozy

Anabioza (gr. anabíosis ‘ożywianie’)[1], życie utajone[1][2] – odwracalny, przejściowy stan skrajnego obniżenia aktywności życiowej (tzw. „pozornej śmierci”) organizmu, będący odpowiedzią na niekorzystne warunki środowiska naturalnego[1][2] (np. zbyt niska temperatura, niedostatek wody)[1].

Występuje u pierwotniaków (cysty)[1], bakterii (zarodniki)[1], roślin[2] (nasiona w stadium spoczynkowym)[1] oraz niższych zwierząt[2] (niesporczaków i wrotków mcholubnych)[1]. Czasami zachodzi również u bardziej złożonych organizmów, takich jak dżdżownice[3]. Zimowe lub letnie odrętwienie u ryb i płazy oraz sen zimowy ssaków także mają związek z anabiozą[1].

Stan sztucznej hibernacji, podobnej do anabiozy, wywołuje się także u człowieka podczas przeprowadzania niektórych zabiegów chirurgicznych[1].

W zależności od przyczyny wywołującej ten stan wyróżniane są[4]:

  • anhydrobioza – wywołana brakiem odpowiedniej ilości wody,
  • anoksybioza – wywołana niewystarczającą ilością tlenu,
  • encystacja – wywołana brakiem odpowiedniej ilości pożywienia,
  • osmobioza – wywołana zmianą ciśnienia osmotycznego w środowisku.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h i j anabioza, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2022-05-13].
  2. ↑ a b c d Słownik tematyczny. Biologia, cz. 2, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011, s. 7, ISBN 978-83-01-16530-7.
  3. ↑ Schmidt P. Anabiosis of the earthworm. „Journal of Experimental Zoology”. 27, s. 57–72, 1918 (ang.). 
  4. ↑ Zoologia. Bezkręgowce. Tom 1. Czesław Błaszak (red. nauk.). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009. ISBN 978-83-01-16108-8.

Media użyte na tej stronie

Hypsibiusdujardini.jpg
Autor: Willow Gabriel, Goldstein Lab, Licencja: CC BY-SA 2.5
Hypsibius dujardini, SEM by Willow Gabriel http://tardigrades.bio.unc.edu/