Anastas Mikojan

Anastas Howhannesi Mikojan

Data i miejsce urodzenia	15 listopada?/ 27 listopada 1895 Sanahin
Data i miejsce śmierci	21 października 1978 Moskwa
5. Przewodniczący Prezydium Rady Najwyższej ZSRR
Okres	od 15 lipca 1964 do 9 grudnia 1965
Przynależność polityczna	Komunistyczna Partia Związku Radzieckiego
Poprzednik	Leonid Breżniew
Następca	Nikołaj Podgorny
Pierwszy zastępca przewodniczącego Rady Ministrów ZSRR
Okres	od 28 lutego 1955 do 15 lipca 1964
Przynależność polityczna	Komunistyczna Partia Związku Radzieckiego
Wiceprzewodniczący Rady Ministrów ZSRR
Okres	od 22 lipca 1937 do 28 lutego 1955
Przynależność polityczna	Komunistyczna Partia Związku Radzieckiego
Minister handlu ZSRR
Okres	od 24 sierpnia 1953 do 22 stycznia 1955
Przynależność polityczna	Komunistyczna Partia Związku Radzieckiego
Poprzednik	on sam jako minister handlu wewnętrznego i zagranicznego
Następca	Dmitrij Pawłow
Minister handlu wewnętrznego i zagranicznego ZSRR
Okres	od 15 marca 1953 do 24 sierpnia 1953
Poprzednik	Pawieł Kumykin (minister handlu zagranicznego) Wasilij Żaworonkow (minister handlu wewnętrznego)
Następca	on sam jako minister handlu ZSRR Iwan Kabanow (minister handlu zagranicznego)
Minister/komisarz ludowy handlu zagranicznego ZSRR
Okres	od 29 stycznia 1938 do 4 marca 1949
Przynależność polityczna	Wszechzwiązkowa Komunistyczna Partia (bolszewików)
Poprzednik	Jewgienij Czwialew
Następca	Michaił Mieńszykow
Ludowy Komisarz Przemysłu Spożywczego ZSRR
Okres	od 29 lipca 1934 do 19 stycznia 1938
Przynależność polityczna	Wszechzwiązkowa Komunistyczna Partia (bolszewików)
Poprzednik	on sam jako ludowy komisarz zaopatrzenia
Następca	Abram Giliński
Ludowy Komisarz Zaopatrzenia ZSRR
Okres	od 22 listopada 1930 do 29 lipca 1934
Przynależność polityczna	Wszechzwiązkowa Komunistyczna Partia (bolszewików)
Poprzednik	on sam jako komisarz handlu zagranicznego i krajowego
Następca	Izrail Wejcer (ludowy komisarz handlu wewnętrznego)
Ludowy Komisarz Handlu Zagranicznego i Wewnętrznego ZSRR
Okres	od 14 sierpnia 1926 do 22 listopada 1930
Przynależność polityczna	Wszechzwiązkowa Komunistyczna Partia (bolszewików)
Poprzednik	Lew Kamieniew
Następca	Arkadij Rozengolc (ludowy komisarz handlu zagranicznego)
I sekretarz WKP(b) Zakaukaskiej FSRR
Okres	od 1924 do 1926
Przynależność polityczna	Rosyjska Komunistyczna Partia (bolszewików) / Wszechzwiązkowa Komunistyczna Partia (bolszewików)
Następca	Sergo Ordżonikidze
Odznaczenia

Anastas Iwanowicz Mikojan (orm. Անաստաս Հովհաննեսի Միկոյան, Anastas Howhannesi Mikojan, ros. Анастас Иванович Микоян; ur. 15 listopada^?/ 27 listopada 1895 w Sanahin, Imperium Rosyjskie, ob. Armenia, zm. 21 października 1978 w Moskwie, ZSRR) – radziecki polityk, Bohater Pracy Socjalistycznej (1943), brat Artioma Mikojana. Z pochodzenia Ormianin.

Życiorys

Pobierał nauki w Ormiańskim Seminarium Duchownym w Tyflisie (obecnie Tbilisi), które ukończył z wyróżnieniem. W tym czasie był już członkiem partii bolszewików (SDPRR(b)). Po rewolucji październikowej działał w Baku, aresztowany przez wojska angielskie razem z przywódcami Komuny Bakijskiej, uniknął rozstrzelania. Od 1919 kandydat na członka, a 1920–1927 członek WCIK.

Anastas Mikojan, Józef Stalin i Sergo Ordżonikidze w Tbilisi (1925)

Członkiem Komitetu Centralnego Rosyjskiej Komunistycznej Partii (bolszewików) został 25 kwietnia 1923, czyli za czasów rządów Lenina. Po śmierci Lenina w styczniu 1924 poparł Józefa Stalina. W 1926 został komisarzem (ministrem) handlu, następnie zaopatrzenia; od 1934 przemysłu spożywczego. Początkowo zwolennik NEP-u, nie brał udziału w „prawicowej opozycji” pozostając wierny Stalinowi. W 1934 wszedł w skład Politbiura KC WKP(b); od 1937 wicepremier. W 1936 r. jako komisarz ludowy przemysłu spożywczego wyjechał do USA, aby poznać gospodarkę – przywiózł amerykańskie lody i inne specjały; lepsze gatunki artykułów spożywczych nazywano „mikojanowskimi”^[1]. Jeden z nielicznych członków rządu, który przeżył represje lat 30. Jako funkcjonariusz partyjny nie mógł uchylić się od udziału w terrorze, choć nie był w tym tak aktywny jak Wiaczesław Mołotow, Łazar Kaganowicz czy Gieorgij Malenkow. Od 23 lipca 1926 zastępca członka, a od 1 lutego 1935 do 5 października 1952 członek Biura Politycznego KC WKP(b). Od 14 października 1952 do 29 marca 1966 członek Prezydium KC KPZR. Członkiem KC KPZR pozostał do śmierci. Od 1937 do 1974 był deputowanym do Rady Najwyższej ZSRR.

Podczas wojny kierował sprawami zaopatrzenia armii oraz ewakuacjami przedsiębiorstw. Bezpośrednio odpowiedzialny za mord polskich oficerów w Katyniu, jako jedna z siedmiu osób składających podpis pod wiążącym rozkazem.

Po śmierci Stalina (1953) pozostał w ścisłym kierownictwie, wspierając Chruszczowa w destalinizacji. W 1957 roku poparł Nikitę Chruszczowa w walce z tzw. „antypartyjną grupą” (Mołotow, Kaganowicz, Malenkow i inni). Od 1956 Mikojan w poważnym stopniu określał kurs sowieckiej polityki zagranicznej. Podjął m.in. bezpośrednią decyzję o stłumieniu powstania węgierskiego 1956. W 1962 pośredniczył w rozmowach między Fidelem Castro, Johnem F. Kennedym i Chruszczowem podczas kryzysu kubańskiego.

W latach 1964–1965 sprawował urząd Przewodniczącego Prezydium Rady Najwyższej ZSRR, czyli formalnej głowy państwa; prawdopodobnie nie uczestniczył w spisku przeciwko Chruszczowowi, ale wiedział o nim i zaakceptował nowe władze. W 1965 odszedł na emeryturę (tj. został odsunięty przez nową ekipę Breżniewa).

Mikojan pozostawał w ścisłym kierownictwie partii i państwa ponad 50 lat (członkiem KC partii był od 1923 do 1976, czyli przez 53 lata). Fanatyczny komunista. Nie bał się przeciwstawić niekiedy Stalinowi, a mimo to przetrwał – uznawany jest za przykład radzieckiej długowieczności politycznej^[1]. Według sowieckiego żartu jego pamiętniki powinny nosić tytuł Od Iljicza (Lenina) do Iljicza (Breżniewa) bez zawału i paraliżu. Mąż Aszchen z domu Tumanian. Ojciec Aleksieja, Sergo (mąż Ałły, córki Aleksieja Kuzniecowa), Stiefana, Wano, Władimira (poległ pod Stalingradem) oraz kilkorga adoptowanych dzieci^[2]. Dziadek Stasa Namina.

Odznaczenia

• Medal Sierp i Młot Bohatera Pracy Socjalistycznej (30 września 1943)
• Order Lenina (sześciokrotnie)
• Order Rewolucji Październikowej (2 grudnia 1970)
• Order Czerwonego Sztandaru (20 lutego 1928)

i medale.

Przypisy

Bibliografia

• Encyklopedia Powszechna PWN t. 4, red. Barbara Petrozolin-Skowrońska, Warszawa 1998, s. 215.
• http://www.warheroes.ru/hero/hero.asp?Hero_id=9089 (ros.)
• http://www.hrono.ru/biograf/bio_m/mikoyan_ai.php (ros.)