Anatahan

Anatahan
Ilustracja
Widok wyspy od wschodu
Państwo

 Stany Zjednoczone

Terytorium nieinkorporowane

 Mariany Północne

Akwen

Ocean Spokojny

Archipelag

Mariany

Powierzchnia

33,9 km²

Położenie na mapie Marianów Północnych
Mapa konturowa Marianów Północnych, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Anatahan”
Ziemia16°21′N 145°39′E/16,350000 145,650000

Anatahan – wulkaniczna wyspa na Oceanie Spokojnym w archipelagu Marianów. Jest częścią okręgu administracyjnego Northern Islands Marianów Północnych. Wyspa Anatahan przez pewien okres była zamieszkana, jednak od lat dziewięćdziesiątych XX wieku pozostaje opuszczona z powodu wzrostu zagrożenia erupcjami wulkanicznymi. Do pierwszego historycznie odnotowanego wybuchu stratowulkanu doszło w roku 2003, a jego skutkiem było utworzenie nowego krateru wewnątrz wschodniej kaldery. Anatahan położona jest 60 km (32 Mm) na północny zachód od Farallon de Medinilla i 120 km (65 Mm) na północ od Saipanu.

Geografia

Anatahan ma kształt wydłużonej elipsy o długości około 9 km i szerokości 4 km. Powierzchnia całkowita wynosi 33,9 km²[1]. Wyspa jest wierzchołkiem stratowulkanu, który wznosi się 790 m nad poziom morza, a ponad 2300 m nad dnem oceanu[2].

Dzisiejszy szczyt wulkanu to kaldera o szerokości 2,3 km; dzieli się na część wschodnią i zachodnią, przy czym część wschodnia jest niższa o około 250 m od zachodniej. Roślinność porastająca jęzory lawy wskazuje, że Anatahan jest wyspą dość młodą, powstałą w epoce holocenu. W kwietniu 1990 roku, po serii wstrząsów i aktywizacji fumaroli, co wskazywało na możliwość erupcji wulkanu w najbliższym czasie, mieszkańcy wyspy zostali ewakuowani na Saipan, ale wybuch nie nastąpił. Kolejna seria wstrząsów miała miejsce w maju 1992 roku[3]. Do pierwszej historycznie erupcji doszło natomiast w maju 2003 roku, kiedy to nastąpił potężny wybuch o sile 4 stopni w skali VEI, tworząc nowy krater we wschodniej części kaldery. Słup dymu i pyłu wzniósł się na wysokość 12 km poważnie utrudniając komunikację lotniczą z Saipanem i Guam[4].

Najnowsza erupcja nastąpiła w 2007 i trwała do 2008 roku[5].

Historia

Pierwszym Europejczykiem, który ujrzał wyspę w październiku 1543 roku i umieścił ją na mapach, był hiszpański żeglarz Bernardo de la Torre[6], który na pokładzie karaki „San Juan de Letrán” próbował wrócić z Sarangani do Nowej Hiszpanii[7][8]. W tym czasie na wyspie znajdowała się osada Czamorro. W 1695 roku krajowcy zostali siłą przesiedleni na Saipan[a], a trzy lata później na Guam. Hiszpanie założyli plantację palm kokosowych dla pozyskiwania kopry. W samym tylko 1884 roku wywieziono z wyspy około 125 ton tego surowca[9].

Gdy w roku 1899 Hiszpania sprzedała Mariany Północne Cesarstwu Niemieckiemu Anatahan administracyjnie stała się częścią protektoratu Nowa Gwinea Niemiecka. Raport z roku 1901 donosił, że wyspa była niezamieszkana, i że została wynajęta prywatnej, niemiecko-japońskiej spółce, Pagan Society, która zamierzała produkować koprę na większą skalę. Jednakże przez wyspę przeszły w latach 1905 i 1907 potężne tajfuny, które zniszczyły plantację i doprowadziły spółkę do bankructwa. Niemniej koprę produkowano nadal, choć na znacznie mniejszą skalę[9].

Gdy wybuchła I wojna światowa, Anatahan znalazła się pod kontrolą Japonii[6], która zarządzała nią jako mandatem Ligi Narodów. W czerwcu 1944 roku na wyspie znalazło schronienie około trzydziestu rozbitków z trzech zatopionych japońskich statków[10][b]. Po zakończeniu II wojny światowej Amerykanie ewakuowali z wyspy 45 krajowców nie wiedząc, że w wysokich trawach kaldery ukrywają się rozbitkowie, którzy nie uwierzyli w zakończenie wojny. Do roku 1950 wyspą władała Kazuko Higa, jedyna wśród rozbitków kobieta, którą prasa nazwała później „królową pszczół”[10]. Objęła ona rządy po śmierci swojego poprzednika i męża, Kikuichiro Higa[6]. Higa żyła z haremem pięciu mężczyzn, ale gdy dwunastu Japończyków poniosło śmierć w niejasnych okolicznościach (niektórzy być może w walce o jej względy), postanowiła wydostać się z wyspy. Skorzystała z okazji, jaką był amerykański okręt i została przewieziona na rodzinną Okinawę. Pozostali rozbitkowie poddali się ostatecznie Amerykanom w czerwcu 1952 roku[11].

Media rozpowszechniły tę historię, przedstawiając wyspę jako miejsce seksu i krwawych porachunków, a w roku 1953 Josef von Sternberg nakręcił film The Saga of Anatahan[12]. W 1954 roku jeden z rozbitków, Michiro Maruyama, napisał książkę Anatahan Island of the Unfortunates, w której podjął próbę odparcia oskarżeń. Japońska pisarka, Natsuo Kirino, opublikowała w 2008 roku książkę pt.: Tōkyō-jima ("Wyspa Tokio"[13]). Jest ona swobodnie oparta na wydarzeniach na Anatahan, którą autorka nazywa właśnie "Wyspą Tokio". Książka doczekała się ekranizacji w roku 2010 pod tytułem Tokyo Island[14].

Po wojnie wyspa znalazła się w zarządzanym przez Stany Zjednoczone terytorium Powiernicze Wyspy Pacyfiku. Od roku 1978 Anatahan, podobnie jak inne Northern Islands, należy do terytorium nieinkorporowanego Marianów Północnych USA[6].

Uwagi

  1. ↑ Być może przyczyną były zarejestrowane wówczas wstrząsy sejsmiczne.
  2. ↑ Dokładna ich liczba jest trudna do ustalenia; różne źródła podają, że było ich od dwudziestu do trzydziestu sześciu.

Przypisy

  1. ↑ Anatahan Volcano. [dostęp 2015-05-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-10-13)].
  2. ↑ Aktywny wulkan na wyspie Anatahan. [dostęp 2015-05-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-01-16)].
  3. ↑ Anatahan volcano activity. [dostęp 2015-05-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-01-16)].
  4. ↑ Local earthquakes and strong thermal activity; youngest surge deposits appear no more than a few hundred years old. W: Global Volcanism Program [on-line]. Monatsbericht, 04-1990.
  5. ↑ Global Volcanism Program: Anatahan - Monthly Reports.
  6. ↑ a b c d Anatahan - wyspa z niesamowitą historią, „Onet Podróże”, 18 maja 2017 [dostęp 2017-05-24] (pol.).
  7. ↑ Donald D. Brand: The Pacific Basin: A History of its Geographical Explorations. New York: The American Geographical Society, 1967, s. 123.
  8. ↑ Bernhard Welsch. Was Marcus Island Discovered by Bernardo de la Torre in 1543?. „The Journal of Pacific History”. 39 (1), s. 118, 2004. DOI: 10.1080/00223340410001684886. 
  9. ↑ a b Gerd Hardach: König Kopra. Die Marianen unter deutscher Herrschaft 1899–1914. Stuttgart: Steiner, 1990, s. 23n, 32, 46. ISBN 3-515-05762-5.
  10. ↑ a b Woman Stranded with 36 Japanese Tells of Life. „Lodi News–Sentinel”, 1952-11-21. Yokohama. 
  11. ↑ William H. "Bill" Stewart: The Last Surrender Of World War II. [dostęp 2015-05-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-10-13)].
  12. ↑ Film w zasobach IMDb
  13. ↑ Mikołaj Melanowicz: Historia literatury japońskiej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN SA, 2011, s. 459-460. ISBN 978-83-01-17214-5.
  14. ↑ Mark Schilling. Tokyo-jima (Tokyo Island): Lust, power, death and deception – welcome to paradise. „Japan Times”, 27 sierpnia 2010. 

Linki zewnętrzne

Podział administracyjny Marianów Północnych
Okręgi

Flaga Marianów Północnych

Media użyte na tej stronie

Flag of the United States.svg
The flag of Navassa Island is simply the United States flag. It does not have a "local" flag or "unofficial" flag; it is an uninhabited island. The version with a profile view was based on Flags of the World and as a fictional design has no status warranting a place on any Wiki. It was made up by a random person with no connection to the island, it has never flown on the island, and it has never received any sort of recognition or validation by any authority. The person quoted on that page has no authority to bestow a flag, "unofficial" or otherwise, on the island.
Dark Green 004040 pog.svg
Autor: One Salient Oversight, Licencja: CC0
modded File:Blue pog.svg
Anatahan volcano.jpg
View Anatahan volcano in Northern Mariana Islands