Anatolij Jabłokow

Anatolij Jabłokow
Анатолий Юрьевич Яблоков
Zawód, zajęcie

prawnik

Miejsce zamieszkania

Moskwa

Odznaczenia
POL Order Zaslugi RP kl4 BAR.png

Anatolij Jurjewicz Jabłokow (ros. Анатолий Юрьевич Яблоков) – rosyjski prawnik, w latach 1990–1994 prokurator rosyjskiej Głównej Prokuratury Wojskowej, początkowo zastępca przewodniczącego, a od 1992 roku przewodniczący grupy śledczej prowadzącej śledztwo sprawie zbrodni katyńskiej[1], podpułkownik Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej[2], obecnie adwokat w Moskwie[3].

Latem 1994 roku zamknął rosyjskie śledztwo w sprawie zbrodni katyńskiej, umarzając sprawę z powodu śmierci winnych[4]. W decyzji o umorzeniu stwierdził, że Józef Stalin i jego bliscy współpracownicy, członkowie Biura Politycznego WKP(b)Mołotow, Woroszyłow, Kalinin, Kaganowicz, Mikojan i Beria – także szefowie NKWDLudowego Komisariatu Bezpieczeństwa Państwowego i MGB ZSRR oraz wykonawcy egzekucji są winni zbrodni przeciwko pokojowi, zbrodni wojennej i zbrodni przeciwko ludzkości, czyli zbrodni z artykułu 6 § a,b określonych w Statucie Międzynarodowego Trybunału Wojskowego w Norymberdze, oraz winni ludobójstwa obywateli polskich[4][5]. Za winnych uznał także dopuszczających się fałszerstw członków radzieckiej Komisji Burdenki, twórców fałszywego aktu oskarżenia w sprawie katyńskiej przed Międzynarodowym Trybunałem Wojskowym w Norymberdze oraz wszystkich ukrywających zbrodnię katyńską do upadku ZSRR[4]. Decyzja Anatolija Jabłokowa została zakwestionowana przez kierownictwo rosyjskiej Głównej Prokuratury Wojskowej i Prokuratury Generalnej Federacji Rosyjskiej; śledztwo powierzono innemu prokuratorowi, któremu zlecono zmianę kwalifikacji prawnej czynu na „nadużycie władzy”[4]. W 1994 roku Anatolij Jabłokow musiał odejść z prokuratury wojskowej i armii[3], po czym zaczął pracować jako adwokat[6].

Anatolij Jabłokow jest współautorem książki „Katyń: zbrodnia chroniona tajemnicą państwową”, wydanej w 1998 roku w Polsce (ISBN 83-05-13034-7)[7] (pozostali autorzy tej książki to Inessa Jażborowska i Jurij Zoria), a także współautorem książki Syndrom katyński w stosunkach polsko-radzieckich i polsko-rosyjskich (ros. Катынский синдром в советско-польских и российско-польских отношениях, wyd. 1 Moskwa 2001, ISBN 5-8243-0197-2; wyd. 2 Moskwa 2009, ISBN 978-5-8243-1087-0)[8] (pozostali autorzy tej książki to Inessa Jażborowska i Walentina Parsadanowa).

W kwietniu 2009 roku opublikował na łamach rosyjskiego dziennika „Nowaja Gazieta” artykuł pt. Beria wyznaczony na winnego, dotyczący mordu NKWD na polskich oficerach w 1940 roku, w którym stwierdził m.in., że „Stalin i członkowie Politbiura WKP(b), którzy podjęli obowiązkową do wykonania decyzję o rozstrzelaniu Polaków, uniknęli moralnej odpowiedzialności za tę ciężką zbrodnię”[9]. Artykułem tym poczuł się urażony wnuk Józefa Stalina, Jewgienij Dżugaszwili, mieszkający w Tbilisi, który skierował powództwo przeciwko Anatolijowi Jabłokowowi, „Nowej Gazietie” i rosyjskiemu Stowarzyszeniu „Memoriał” (artykuł ukazał się w dodatku historycznym redagowanym we współpracy z „Memoriałem”), domagając się przeprosin i odwołania ocen, które w jego opinii „krzywdziły Stalina”, lecz jego powództwo zostało odrzucone przez Sąd Rejonowy w Moskwie[10], po czym orzeczenie to zostało utrzymane w mocy przez Moskiewski Sąd Miejski[11].

Odznaczenia i wyróżnienia

3 kwietnia 2003 roku Prezydent RP Aleksander Kwaśniewski odznaczył Anatolija Jabłokowa Krzyżem Oficerskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej za wybitne zasługi w ujawnieniu i udokumentowaniu prawdy o zbrodni katyńskiej[12], a 23 maja 2009 roku Polska Fundacja Katyńska nadała mu Medal Dnia Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej[13].

Przypisy

  1. Юстина Прус, Я возьмусь за это дело!, nowpol.ru, 6/2010 [dostęp 2011-07-24].
  2. Александр Меленберг, Олег Хлебников, «Советские наганы не выдерживали – перегревались» novayagazeta.ru, 5 marca 2010 [dostęp 2011-07-24].
  3. a b Proces za „krwiożerczego ludojada”, tvp.info, 14 września 2009 [dostęp 2011-07-24].
  4. a b c d Daniel Boćkowski, Anna Dzienkiewicz, Katyń – zbrodnia (nadal) chroniona tajemnicą państwową, [w:] Władimir Abarinow, Oprawcy z Katynia, Kraków 2007 (ISBN 978-83-240-0792-9), s. 317–318.
  5. Анатолий Яблоков, Как засекретили «Катынское дело», которым я занимался, novayagazeta.ru, 5 marca 2010 [dostęp 2011-07-24]; wersja polska: Anatolij Jabłokow, Jak utajniono „sprawę katyńską”, którą się zajmowałem, [w:] „Palestra”, 3/2010 (przedruk za: „Nowaja Gazieta” z 5 marca 2010 r., przekład Robert Stiller).
  6. Адвокаты Москвы на Я advocatoff.ru [dostęp 2011-07-26].
  7. Dane książki w katalogu Biblioteki Narodowej bn.org.pl [dostęp 2011-07-24].
  8. Dane 1 wydania książki w katalogu Biblioteki Narodowej bn.org.pl [dostęp 2011-07-26] oraz dane 2 wydania książki w katalogu Biblioteki Narodowej bn.org.pl [dostęp 2011-07-26].
  9. Анатолий Яблоков, Виновным назначен Берия novayagazeta.ru, 22 kwietnia 2009 [dostęp 2011-07-24].
  10. Wnuk Stalina przegrał proces wprost.pl, 13 października 2009 [dostęp 2011-07-24].
  11. „Obrazili dziadka” – wnuk Stalina odwoła się do Strasburga wp.pl, 10 grudnia 2009 [dostęp 2011-07-24].
  12. Rej. 53/2003: Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 3 kwietnia 2003 r. o nadaniu orderów (M.P. z 2003 r. nr 41, poz. 596).
  13. Prawda niewypowiedziana. udskior.gov.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-06)]., [w:] „Kombatant” nr 5 (221), maj 2009, s. 33.

Media użyte na tej stronie

POL Order Zaslugi RP kl4 BAR.png
Baretka Krzyża Oficerskiego Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej