Andegawenowie

Andegawenowie (fr. d’Anjou) – nazwą tą określa się kilka rodów rządzących w Hrabstwie Andegawenii (fr. Anjou), krainie w zachodniej Francji. Pierwsi Andegawenowie byli hrabiami Andegawenii od czasów karolińskich, zwie się ich także Ingelgerami od protoplasty rodu – Ingelgera. Druga dynastia andegaweńska była spokrewniona z pierwszą, ale zwana jest także od pewnego momentu Plantagenetami. Pozostałe rody andegaweńskie były młodszymi liniami królewskiego rodu Francji – Kapetyngów.

Ingelgerowie

Pierwsza dynastia andegaweńska wywodziła się z miejscowego możnowładztwa. Ich protoplastą był Ingelger. Jego syn Fulko I Rudy od 909 r. tytułował się hrabią Angers. Jego potomkowie wygaśli w linii męskiej w 1060 r. na Godfrydzie II Martelu^[1].

Andegawenowie-Plantageneci

Andegawenowie

Kraj	Francja, Anglia, Królestwo Jerozolimskie
Tytuły	władcy Andegawenii królowie Anglii królowie Jerozolimy
Gałęzie	Plantageneci

Andegawenię po Gotfrydzie II przejął Godfryd III Brodaty, syn Ermengardy d’Anjou (siostry Gotfryda II) i Gotfryda II z Gatinas. Nowa dynastia podzieliła się w I poł. XII w. na dwie linie, panujące w Jerozolimie i w Anglii:

• Starsza linia panująca w Andegawenii i następnie Anglii wywodzi się od Fulka V z Andegawenii i jego pierwszej żony Ermengardy z Maine. Założycielem był ich syn Godfryd V Plantagenet. Do historii rodzina ta przeszła jako Dynastia Plantagenetów, w liniach bocznych – Lancastrów i Yorków – panowała na tronie angielskim do 1485^[2]
• Młodsza linia jerozolimska. Wywodzi się od Fulka V i jego drugiej żony Melisandy z Jerozolimy. Ich potomkowie panowali w Królestwie Jerozolimy w latach 1131–1205^[3]

Młodsze linie władców Francji

Kapetyngowie

Herb Kapetyngów Francuskich

Karol I Andegaweński, hrabia Andegawenii od 1246, syn króla Francji Ludwika VIII Lwa, w 1266 – przy poparciu papieskim pokonawszy zwolenników dynastii Hohenstaufów – został ogłoszony królem Sycylii i Neapolu. W 1282 utracił Sycylię na rzecz króla Aragonii. Karol II oddał w 1290 r. Andegawenię królom Francji. Jego potomkowie podzielili się na gałęzie:

• Najstarsza linia wywodząca się od prawnuka Karola I – Karola Roberta – panowała od 1308 r. w królestwie Węgier. W 1320 r. Karol Robert poślubił Elżbietę, córkę Władysława I Łokietka. Popierał Polskę w jej walkach z Krzyżakami i Luksemburgami. Po śmierci Karola Roberta w 1342 r. tron objął jego syn Ludwik Węgierski, siostrzeniec i sojusznik Kazimierza III Wielkiego, jeden z najwybitniejszych władców Węgier. Po śmierci Kazimierza Wielkiego wstąpił w 1370 r. na tron Polski. Po Ludwiku Węgierskim tron polski objęła jego córka, Jadwiga Andegaweńska. Jej śmierć w 1399 r. zakończyła okres rządów Andegawenów w Polsce.
• Młodsza linia wywodząca się Roberta Mądrego rządziła w Neapolu do 1381.
• Najmłodsza rządziła w księstwie Durazzo (tereny dzisiejszej Albanii), w Neapolu (1381–1435) oraz przejściowo na Węgrzech (1385–1386). Ostatnia z rodu królowa Neapolu Joanna II zmarła w 1435^[4]

Genealogia

Walezjusze andegaweńscy

Herb książąt Andegawenii z dynastii Walezjuszów andegaweńskich

Po śmierci Małgorzaty andegaweńskiej (1299) samodzielnym władcą Andegawenii został jej mąż, Karol Walezjusz, brat króla Francji Filipa IV Pięknego. W 1328 roku, w momencie objęcia francuskiego tronu przez Filipa VI (syna Karola Walezjusza), nastąpiło połączenie Andegawenii z domeną królewską. Andegawenię jako księstwo otrzymał w 1360 roku Ludwik I Andegaweński, syn króla Francji Jana II Dobrego^[5]. Ludwik I w 1382 został adoptowany przez królową Neapolu Joannę I i przejął jej tytuł królewski. Faktycznie władzę w Neapolu w latach 1435–1442 sprawował tylko jego wnuk Rene Andegaweński. Ta linia Andegawenów wygasła na Karolu IV z Maine, tytularnym królu Neapolu w 1481. Przedstawiciele tej linii rządzili również w Lotaryngii w latach 1431–1473^[6].

Genealogia

Ludwik I (1339–1384)

Maria z Blois-Châtillon

Maria (ur. 1370)

Ludwik II (1377–1417)

Jolanta Aragońska

Karol (1380–1404)

Ludwik III (1403–1434)

Małgorzata Sabaudzka

Maria (1404–1463)

Karol VII Walezjusz

Rene (1409–1480)

Izabela Lotaryńska

Jolanta (1412–1440)

Franciszek I Bretoński

Karol III (1414–1472)

Izabela z Luxemburga-Saint-Pol

Izabela

Jan II (1425–1470)

Maria Burbon

Ludwik (1427–1445) markiz Pont-à-Mousson

Mikołaj (1428–1430)

Jolanta (1428–1483)

Fryderyk II

Małgorzata (1429–1482)

Henryk VI Lancaster

(1431–1432)

Ludwika (1436–1438)

Anna (1437–1450)

Izabela (1445–1446)

Rene (1446–1450)

Izabela (1447–1448)

Mikołaj I (1448–1473)

Joanna z Vaudémont

Karol IV (1436–1481)

Ludwika (1445–1477)

Jakub Armaniacki

Zobacz też

• Władcy Hiszpanii
• Władcy Węgier
• Władcy Polski
• wielcy książęta Luksemburga
• Królestwo Sycylii

Przypisy