Andrade El Idolo

La Sombra
Ilustracja
La Sombra jako Andrade „Cien" Almas w kwietniu 2016
Imię i nazwisko

Manuel Alfonso Andrade Oropeza[1]

Data i miejsce urodzenia

3 listopada 1989[2]
Gómez Palacio, Durango, Meksyk[3]

Miejsce
zamieszkania

Orlando, Floryda, Stany Zjednoczone

Kariera profesjonalnego wrestlera
Pseudonimy
ringowe

Andrade El Idolo
Andrade
Brillante
Brillante Jr.
Guerrero Azteca
La Sombra
Manny Andrade
Rey Azteca

Wzrost

1,75 m[4]

Masa ciała

95 kg[4]

Zapowiadany z

Gómez Palacio, Durango, Meksyk[4][5]

Trenerzy

Moro III[3]
Brillante Sr.[3]
El Satánico[3]
Stuka[3]
Franco Colombo[3]

Debiut

3 października 2003[3]

Manuel Alfonso Andrade Oropeza (ur. 3 listopada 1989 w Gómez Palacio w Meksyku) – meksykański profesjonalny wrestler, obecnie występujący w federacji AEW pod pseudonimem ringowym Andrade El Idolo. Andrade jest znany z występów w Consejo Mundial de Lucha Libre (CMLL) od 2007 do 2015, gdzie występował pod pseudonimem La Sombra (po angielsku „The Shadow”) oraz w WWE.

Andrade zadebiutował w profesjonalnym wrestlingu na miesiąc przed jego czternastymi urodzinami i początkowo występował jako Brillante Jr. W 2007 rozpoczął pracę dla CMLL jako La Sombra i wygrał turniej Torneo Gran Alternativa 2007, wygrał turniej Universal Championship 2011 i w jednym momencie był potrójnym mistrzem posiadając jednocześnie Mexican National Trios Championship, NWA World Historic Welterweight Championship i CMLL World Tag Team Championship. Występował również dla New Japan Pro-Wrestling, w którym raz zdobył IWGP Intercontinental Championship. Andrade był również jednym z założycieli grupy Los Ingobernables („The Ungovernables”), która zdobyła maski wrestlerów El Felino, Olímpico i Voladora Jr.'a. Andrade utracił swoją maskę na rzecz Atlantisa.

Wczesne życie

Andrade urodził się 3 listopada 1989 w Gómez Palacio w stanie Durango w Meksyku. Jest synem Jose Andrade Salasa, który jest bardziej znany jako profesjonalny wrestler Brillante. Należy do trzeciego pokolenia rodziny Andrade, która praktykuje Lucha Libre. Jego dziadek Jose Andrade występował jako „El Moro”, zaś wujkowie jako Diamante/Moro III (Sergio Andrade), Zafiro/Pentagoncito (prawdziwe imię i nazwisko nieznane), Kevin (Juan Andrade), Espanto Jr./Pentagón (Jesus Andrade), Espiritu Magico (Juan Andrade) i jego jeden z kuzynów walczy obecnie pod pseudonimem Espanto Jr.[6] Ze względu na przyzwyczajenie w lucha libre, że nie każdy wrestler ujawnia swoje imię i nazwisko istnieje szansa, że rodzeństwo lub kuzynostwo Andrade również jest wrestlerami[7]. Jego ojciec, wujkowie i dziadek prowadzili lokalną federację i szkołę w Durango, do której uczestniczył Andrade. Zadebiutował w ringu 3 października 2003 na dzień przed czternastymi urodzinami[8]. Na cześć swojego ojca walczył pod pseudonimem Brillante Jr.[8]

Kariera profesjonalnego wrestlera

Wczesna kariera (2003–2007)

Andrade korzystał z pseudonimu ringowego „Brillante Jr.” od 2003 do początku 2007. W międzyczasie wziął udział w rywalizacji z jego wujkiem występującym jako „Zafio”, to doprowadziło do jego pierwszej walki w stypulacji Lucha de Apuestas, czyli walki z postawieniem czegoś na szali. Z powodu wygranej z Zafio zmusił go do ogolenia się na łyso[9]. W 2006 wygrał kolejną walkę Lucha de Apuestas i zmusił wrestlera Camorrę do zdjęcia maski w środku ringu i ujawnienia imienia i nazwiska[9]. W międzyczasie okazjonalnie występował jako zamaskowany „Guerrero Azteca” („Aztec Warrior”) i „Rey Azteca” („Aztec King”)[9].

Consejo Mundial de Lucha Libre

Técnico (2007–2014)

La Sombra (po lewej) i Volador Jr. (po prawej) podczas pojedynku.

Andrade podpisał w 2007 kontrakt z Consejo Mundial de Lucha Libre („World Wrestling Council”; CMLL) i rozpoczął treningi u boku trenera El Satánico. Zadebiutował w ringu CMLL 27 lutego występując jako „Brillante”[10]. W czerwcu federacja zmieniła jego pseudonim na La Sombra („The Shadow”). CMLL w latach 80. i 90. przypisywała niektórym wrestlerom pseudonim La Sombra, jednakże nie promowało Almasa jako osobę spokrewnioną z poprzednimi wrestlerami[10].

W kilka miesięcy po debiucie został wypromowany przez federację. Wraz z największym facem (w lucha libre jest to „técnico”) federacji, Místico, wziął udział w corocznym Torneo Gran Alternativa („Great Alternative Tournament”). La Sombra i Místico pokonali Heavy’ego Metala i Super Nova w pierwszej rundzie, Dr.'a Wagnera Jr.'a i Mascarę Purpurę w półfinale oraz Último Guerrero i Euforię w finale[11]. Miesiąc później La Sombra podjął się współpracy z El Sagrado i Volador Jr.'em by pokonać Mr. Águilę, Damiána 666 i Halloween (znanych jako Los Perros del Mal), wskutek czego zdobyli Mexican National Trios Championship[10]. 27 listopada 2007 La Sombra zdobył NWA World Welterweight Championship pokonując Hajime Oharę, dzięki czemu stał się najmłodszym posiadaczem tytułu w historii (zdobył w wieku 18 lat)[10]. W 2008 skutecznie bronił obu mistrzostw. 16 stycznia 2009 stał się posiadaczem trzeciego tytułu, kiedy to wraz z Voladorem Jr.'em pokonał Averno i Mephisto, zdobywając CMLL World Tag Team Championship[12]. Mimo to dwa tygodnie później on, Volador i Sagrado stracili Mexican National Trios Championship na rzecz Sangre Azteci, Black Warriora i Dragón Rojo Jr.'a. 27 maja La Sobra utracił NWA World Welterweight Championship na rzecz Mephisto[13].

Na początku 2010 La Sombra rozpoczął scenariusz z El Felino. Podczas ich walki z 2 lutego 2010, Puma King, syn El Felino, pokazał się obok ringu w masce i stroju swojego ojca, co spowodowało odwrócenie uwagi sędziego i La Sombry. Felino wykorzystał sytuację i wykonał cios w krocze, po czym przypiął rywala[14]. Dwójka zawalczyła w lighting matchu (do jednego przypięcia, 10-minutowy limit czasowy) podczas gali CMLL Super Viernes z 19 lutego, gdzie Puma King ponownie chciał pomóc ojcu, lecz tym razem sędzia zdyskwalifikował El Felino[15]. La Sombra i El Felino kontynuowali rywalizację poprzez interweniowanie w walce Voladora Jr.'a z Místico. Ostatecznie Místico, Volador Jr., La Sombra i El Felino zawalczyli w czteroosobowej walce Lucha de Apuestas, co było walką wieczoru gali Homenaje a Dos Leyendas 2010. La Sombra i El Felino byli pierwszymi przypiętymi wrestlerami, wskutek czego zawalczyli singlowo ze sobą z maskami na szali. Sombra przypiął El Felino, tym samym zmuszając go do zdjęcia maski i ujawnienia imienia i nazwiska[16].

14 maja 2010 La Sombra wraz z Máscarą Doradą i La Máscarą pokonał posiadaczy CMLL World Trios Championship La Ola Amarilla (Hiroshi’ego Tanahashi’ego, Okumurę i Taichi’ego), dzięki czemu zdobyli miano pretendentów do tytułów tydzień później. W kolejnym starciu pokonali mistrzów i zdobyli tytuły mistrzowskie[17]. 12 lipca podczas gali Promociones Gutiérrez 1st Anniversary Show, La Sombra wziął udział w dziesięcioosobowym starciu w parach, gdzie przegrany zespół miał być pozbawiony masek[18]. La Sombra i Histeria pierwszy uciekli z walki i utrzymali maski przy sobie[19]. Podczas gdy La Sombra wyruszył do Japonii by wziąć udział w turnieju Best of the Super Juniors 2010 (BOSJ), Volador Jr. zaczął ukazywać cechy antagonisty, lecz po powrocie La Sombry dwójka ponownie współpracowała w drużynie.

La Sombra pozujący na gali w 2010.

Sombra i Volador Jr. stracili CMLL World Tag Team Championship na rzecz Los Invasores (Mr. Águili i Héctora Garzi w dniu 23 lipca 2010[20]. Tej samej nocy Volador Jr. ostatecznie stał się antagonistą, kiedy to zaatakował La Sombrę i rozerwał mu maskę, co doprowadziło do rywalizacji pomiędzy byłymi partnerami[21]. Sombra wziął udział w turnieju Universal Championship 2010 i zakwalifikował się do finałów, kiedy to wygrał w „bloku A” pokonując Mephisto, El Texano Jr.'a i Último Guerrero[22]. W finale Justin Thunder Liger z pomocą Okumury pokonał La Sombrę i zdobył puchar turniejowy[23]. Podczas gali CMLL 77th Anniversary Show odbył się 14-osobowy Steel Cage Lucha de Apuestas mask vs. mask match, gdzie ostatni uczestnik starcia miał utracić maskę[24]. Ostatnimi dwoma uczestnikami walki byli Olímpico i La Sombra, jednakże ten przypiął Olímpico i zmusił go do porzucenia maski[25].

13 marca 2011 La Sombra pokonał Mephisto i zdobył NWA World Historic Welterweight Championship[26]. 15 lipca La Generación Dorada straciło CMLL World Trios Championship na rzecz Los Hijos del Averno (Averno, Ephesto i Mephisto)[27]. 2 września La Sombra wziął udział w turnieju Universal Championship 2011, gdzie w swoim „bloku” pokonał Mexican National Trios Championów Ángel de Oro i Diamante, a także posiadacza NWA World Historic Light Heavyweight Championship Reya Bucanero[28]. 16 września pokonał Averno w finale turnieju i stał się 2011 Universal Championem[29]. 13 lutego 2012 utracił NWA World Historic Welterweight Championship na rzecz Negro Casasa[30]. 14 grudnia pokonał Tama Tongę i wygrał turniej La Copa Junior 2012[31].

15 lutego 2013 pokonał Voladora Jr.'a i wygrał turniej Reyes del Aire 2013[32][33]. Ostatecznie doszło pomiędzy nimi do porozumienia wspólnie wzięli udział w turnieju Torneo Nacional de Parejas Increibles 2013, na trzy lata po odwróceniu się Voladora od Sombry. Pokonali Guerrero Mayę Jr.'a i Negro Casasa, La Máscarę i Averno, a także Shockera i Mr. Nieblę by zakwalifikować się do finału[34][35]. 15 marca pokonali Atlantisa i Último Guerrero, tym samym wygrywając turniej Torneo Nacional de Parejas Increibles[36]. Pomimo tego 17 lutego 2013, La Sombra, Marco Corleone i Místico II zawalczyli z Voladorem Jr.'em, Euforią i Último Guerrero. Podczas walki Volador Jr. zaatakował La Sombrę i sędziego, co spowodowało dyskwalifikację[37]. 13 września podczas gali CMLL 80th Anniversary Show, La Sombra i Volador Jr. pokonali Atlantisa i Último Guerrero w Relevos Suicidas matchu, dzięki czemu mogli zawalczyć ze sobą w Lucha de Apuestas mask vs. mask matchu. La Sombra wygrał ze swoim rywalem i zmusił Voladora do porzucenia maski[38][39].

Los Ingobernables (2014–2015)

Walka wieczoru gali CMLL 80th Anniversay Show nie była dobrze przyjęta przez fanów, którzy chcieli zobaczyć walkę Atlantisa i Último Guerrero[39]. Po walce fani zaczęli wspierać i dopingować Voladora Jr.'a, dzięki czemu federacja postanowiła przywrócić mu charakter protagonisty (tecnico). W rezultacie fani zaczęli buczeć na La Sombrę, co również spowodowało zmianę prezentowania go przez CMLL. La Sombra rozpoczął współpracę z Rushem i zaczął występować jako antagonista (rudo)[40][41]. 6 czerwca La Sombra pokonał Voladora Jr.,'a z pomocą Rusha i La Máscary, dzięki czemu zdobył NWA World Historic Welterweight Championship i obronił swój Historic Middleweight Championship[42][43]. Sombra, Rush i La Máscara zostali nazwani Los Ingobernables („The Ungovernables”)[44][45]. 1 sierpnia podczas gali El Juicio Final utracił NWA World Historic Welterweight Championship z powrotem na rzecz Voladora Jr.'a[46]. W sierpniu dotarł do finału turnieju Universal Championship 2014, lecz przegrał w nim z Último Guerrero[47]. 1 maja 2015 wygrał turniej Reyes del Aire 2015 („Kings of the Air”)[48].

21 lipca La Sombra i Rush brali udział w incydencie w Guadalajarze, gdzie zaatakowali fanów rzucających w ich stronę piwem[49]. Następnego dnia komisja bokserska i wrestlingowa stanu Jalisco zawiesiła ich na trzy miesiące z występów w tym stanie[50]. Z tego powodu, na trzy dni przed galą Super Viernes, CMLL zdecydowało się usunąć ich z gali bez podania oficjalnej przyczyny[51]. W sierpniu Los ingobernables zaczęło rywalizację z Atlantisem, gdzie Sombra próbował atakować go i zdjąć mu maskę. 19 sierpnia 2015 CMLL ogłosiło, że podczas gali 82th Anniversary Show zawalczą ze sobą zwycięzcy walki wieczoru 80st Anniversary Show i 81st Anniversary Show, czyli La Sombra i Atlantis, tym razem w Lucha de Apuestas mask vs. mask matchu[52]. 31 sierpnia Sombra utracił NWA World Historic Middleweight Championship na rzecz Último Guerrero, co skończyło jego dwuletnie panowanie[53]. La Sombra przegrał Lucha de Apuestas match z Atlantisem, przez co musiał zdjąć maskę i ujawnić imię i nazwisko[1]. W listopadzie zawalczył z Rushem, co było ostatnią walką Sombry w CMLL[54], po czym po walce duo celebrowało w ringu[55].

New Japan Pro Wrestling (2010–2015)

W 2010 La Sombra został wybrany reprezentantem CMLL w turnieju Best of the Super Juniors XVII (BOSJ) prowadzonym przez New Japan ProWrestling (NJPW), który odbywał się od 30 maja do 16 czerwca 2010 w Japonii[56]. 30 maja La Sombra zawalczył pierwszy raz w Japonii pokonując Tiger Maska[57]. W ostatnim dniu turnieju pokonał Jushina Thunder Ligera, lecz z powodu uzyskania trzech wygranych i łącznie sześciu punktów nie dostał się do półfinału[58]. W listopadzie 2010 La Sombra i Máscara Dorada wzięli udział w pięciodniowym turnieju Super J Tag League; po wygraniu dwóch i czterech walk w swoim „bloku” nie przedostali się do finałów[59].

La Sombra i Dorada powrócili do New Japan 4 stycznia 2011 podczas gali Wrestle Kingdom V, gdzie pokonali Jushina Thunder Ligera i Héctora Garzię w tag team matchu. W rezultacie Sombra otrzymał szansę na walkę o CMLL World Middleweight Championship Ligera[60][61], lecz 22 stycznia podczas gali Fantastica Mania 2011 przegrał z mistrzem[62]. W sierpniu 2011 wziął udział w turnieju G1 Climax 2011. Rozpoczął turniej pokonując Wataru Inoue i Strong Mana, lecz przegrał kolejnych siedem pojedynków w turnieju i zajął ósme z dziesięciu miejsc w swoim „bloku”[63][64][65]. W styczniu 2012 wrócił do Japonii i wziął udział w kolejnych galach Fantastica Mania 2012. W walce wieczoru drugiej gali nie zdołał zdobyć NWA World Historic Welterweight Championship od Voladora Jr.'a[66]. W kwietniu wziął udział w turnieju New Japan Cup 2012. Po pokonaniu Yoshi-Hashi’ego w pierwszej rundzie, został wyeliminowany w kolejnej przez Hirooki’ego Goto[67][68].

W styczniu 2013 wziął udział w trzydniowym Fantastica Mania 2013, gdzie podczas drugiej gali nie zdołał zdobyć IWGP Intercontinental Championship od Shinsuke Nakamury[69]. Dobę później pokonał Dragón Rojo Jr.'a i zdobył NWA World Historic Middleweight Championship[70][71]. 31 maja 2013 pokonał Nakamurę w rewanżu i zdobył IWGP Intercontinental Championship, stając się pierwszym Meksykaninem zdobywającym ten pas[72][72][73][74]. 20 lipca stracił tytuł z powrotem na rzecz Nakamury[75]. Od 23 listopada do 6 grudnia brał udział w World Tag League 2013, gdzie on i Tetsuya Naito wygrali trzy z sześciu walk i nie przeszli do półfinału[76][77]. W styczniu 2014 po raz kolejny wziął udział w pięciodniowym Fantastica Mania 2014[78]. W listopadzie wziął udział w World Tag League 2014, lecz on i Tetsuya Naito[79] wygrali cztery z siedmiu walk[80]. Ostatnimi występami dla NJPW było pojawienie się na galach Fantastica Mania 2015, gdzie pokonał Máscarę Doradę w singlowej walce[81].

WWE

NXT (od 2015)

19 listopada 2015 zostało ogłoszone, że Andrade podpisał kontrakt z WWE i rozpocznie treningi w WWE Performance Center, głównie by podszkolić umiejętności mówienia w języku angielskim[82]; pomagała jej Sarah Stock, trenerka WWE pracująca wcześniej dekadę dla CMLL[83]. Zadebiutował w ringu podczas gali typu house show rozwojowego brandu NXT, gdzie 8 stycznia 2016 wystąpił jako „Manny Andrade” i pokonał Riddicka Mossa[84]. Andrade zawalczył w Dark matchu gali NXT TakeOver: Dallas z 1 kwietnia, w którym pokonał Christophera Girarda[85].

W kolejnym miesiącu Andrade otrzymał pseudonim ringowy Andrade „Cien” Almas[86][87]. Zadebiutował w telewizji podczas gali NXT TakeOver: The End z 8 czerwca, gdzie pokonał Tye’a Dillingera[88]. Podczas gali NXT TakeOver: Brooklyn II został pokonany przez debiutującego Bobby’ego Roode’a[89]. 5 października podczas odcinka tygodniówki NXT, tuż po tym jak on i Cedric Alexander przegrali z The Revival w pierwszej rundzie Dusty Rhodes Tag Team Classic, Almas zaatakował Alexandra i tym samym stał się antagonistą. 14 grudnia podczas tygodniówki NXT pokonał No Way Jose i dołączył do czteroosobowej walki wyłaniającej pretendenta do NXT Championship.

Podczas gali NXT TakeOver: San Antonio z 28 stycznia 2017, Almas został pokonany przez Rodericka Stronga[90]. 19 lipca pojawił się z nieznaną kobietą i zaatakował Cezara Bononi’ego[91]. 9 sierpnia podczas odcinka NXT ujawniono, że jego menedżerką jest Zelina Vega[92]. Na gali NXT TakeOver: Brooklyn III pokonał Johnny’ego Gargano[93]. 11 października podczas odcinka NXT ponownie pokonał Gargano i zakończył z nim rywalizację[94]. 1 listopada podpisał kontrakt na walkę z Drewem McIntyrem o jego NXT Championship podczas gali NXT TakeOver: WarGames[95]; pojedynek wygrał Almas i po raz pierwszy w karierze zdobył NXT Championship[96]. 21 marca 2021 wrestler został zwolniony z WWE[97].

AEW

4 czerwca 2021 w Jacksonville na Florydzie Andrade zadebiutował na AEW Dynamite pod pseudonimem Andrade El Idolo[98].

Życie prywatne

Od stycznia 2020 roku wrestler jest zaręczony z wrestlerką WWE Charlotte Flair[99].

Mistrzostwa i osiągnięcia

  • Consejo Mundial de Lucha Libre
    • CMLL Universal Championship (2011)[29]
    • CMLL World Tag Team Championship (1 raz) – z Voladorem Jr.'em[12]
    • CMLL World Trios Championship (1 raz) – z Máscarą Doradą i La Máscarą[17]
    • Mexican National Trios Championship (1 raz) – z El Sagrado i Voladorem Jr.'em[10]
    • NWA World Welterweight Championship (1 raz)[10]
    • NWA World Historic Middleweight Championship (1 raz)[70]
    • NWA World Historic Welterweight Championship (2 razy)[26]
    • La Copa Junior (2012)[31]
    • Cuadrangular de Parejas (2014) – z Omarem Brunettim[100]
    • Reyes del Aire (2013, 2015)[32][33][48]
    • Torneo Corona – z Metalikem[101]
    • Torneo Gran Alternativa (2007) – z Místico[11]
    • Torneo Nacional de Parejas Increibles (2013) – z Voladorem Jr.'em[36]
    • CMLL Bodybuilding Contest (2012)[102]
    • CMLL Tag Team of the Year (2009) – z Voladorem Jr.'em[103]
    • CMLL Technico of the Year (2010)[21]
    • CMLL Trio of the Year (2010) – z Máscarą Doradą i La Máscarą[21]
  • Lucha Libre Azteca
    • LLA Azteca Championship (1 raz)[27]

Rekordy Luchas de Apuestas

ZwycięzcaPrzegranyMiejsceGalaDataNotka
Brillante Jr. (maska)Zafiro (włosy)Gómez Palacio, Durango, MeksykLive event2006[9]
Brillante Jr. (maska)Camorra (maska)Torreón, Coahuila, MeksykLive event7 września 2006[9]
La Sombra (maska)El Felino (maska)Meksyk, Meksyk2010 Homenaje a Dos Leyendas19 marca 2010[16]
La Sombra (maska)Olímpico (maska)Meksyk, MeksykCMLL 77th Anniversary Show3 września 2010[25]
La Sombra (maska)Volador Jr. (maska)Meksyk, MeksykCMLL 80th Anniversary Show13 września 2013[38]
Atlantis (maska)La Sombra (maska)Meksyk, MeksykCMLL 82nd Anniversary Show18 września 2015[1]

Przypisy

  1. a b c Ernesto Ocampo: CMLL: 82 Aniversario– Cobertura en vivo – Atlantis vs. Sombra máscara contra máscara – El adiós de Dark Angel (hiszp.). W: Superluchas [on-line]. September 18, 2015. [dostęp 2015-09-18].
  2. ビバ!メヒコ メキシコ通信局」次代のニューヒーロー・ソンブラ (jap.). W: NPN [on-line]. November 25, 2009. [dostęp 2017-07-03].
  3. a b c d e f g Tecnicos – La Sombra (hiszp.). W: Fuego en el ring [on-line]. [dostęp 2009-10-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (July 11, 2011)].
  4. a b c Andrade „Cien” Almas. W: WWE [on-line]. [dostęp 2017-06-21].
  5. Statistics for Professional wrestlers. „PWI Presents: 2008 Wrestling Almanak and book of facts”, s. 66–79. Kappa Publications. 2008 Edition. 
  6. A family affair. W: Madigan, Dan: Mondo Lucha A Go-Go: the bizarre & honorable world of wild Mexican wrestling. HarperCollins Publisher, 2007, s. 128–132. ISBN 978-0-06-085583-3.
  7. Okay... what is Lucha Libre?. W: Madigan, Dan: Mondo Lucha A Go-Go: the bizarre and honorable world of wild Mexican wrestling. HarperCollins Publisher, 2007, s. 29–40. ISBN 978-0-06-085583-3.
  8. a b What’s in a name. W: Madigan, Dan: Mondo Lucha A Go-Go: the bizarre & honorable world of wild Mexican wrestling. HarperCollins Publisher, 2007, s. 209–211. ISBN 978-0-06-085583-3.
  9. a b c d e Enciclopedia staff. Enciclopedia de las Mascaras. „Brillante Jr.”, s. 21, August 2007. Meksyk, Meksyk. Tomo I (hiszp.). 
  10. a b c d e f 2007 Lo Mejor de la Lucha Mexicana, [w:] SuperLuchas [online], 26 grudnia 2007, issue 244 [dostęp 2009-07-11] (hiszp.).
  11. a b Gran Alternativa Tournament #13. Pro Wrestling History, June 29, 2007. [dostęp 2009-07-17].
  12. a b Arturo Rosas Plata, La Sombra fue el héroe, [w:] Ovaciones [online], Editorial Ovaciones, S.A. de C.V., 17 stycznia 2009, s. 21, Número 21470 Año LXII [dostęp 2009-07-09] [zarchiwizowane z adresu 2017-12-01] (hiszp.).
  13. Ocampo, Jorge: Mephisto vence a Sombra y obtiene el título... ¿NWA Welter? – Extraños cambios de título (hiszp.). W: Superluchas [on-line]. November 28, 2007. [dostęp 2009-05-28].
  14. Lopez, Gonzalo: Felino al Doube (hiszp.). W: Fuego en el Ring [on-line]. February 3, 2010. [dostęp 2010-02-28].
  15. Manuel Rivera: Resultados Arena México (19 de febrero 2010): Con ayuda de Sombra, Volador Jr. recupera el cinturón robado por Místico (hiszp.). W: Superluchas [on-line]. February 20, 2010. [dostęp 2011-09-11].
  16. a b Marquina, Alva: CMLL- Arena México (Cobertura y Resultados 19 marzo 2010) – Felino y Místico vs. Volador Jr. y Sombra por las máscaras (hiszp.). W: Superluchas [on-line]. March 19, 2010. [dostęp 2010-03-20].
  17. a b Rivera, Manuel: Resultados Arena México (21 mayo 2010): ¡Sombra, La Máscara y Máscara Dorada, nuevos campeones! (hiszp.). W: Superluchas [on-line]. May 21, 2010. [dostęp 2010-05-22].
  18. Flores, Manuel: El 12 de julio caerá una máscara en Nuevo Laredo en la función de aniversario de Promociones Gutierrez (hiszp.). W: Superluchas [on-line]. June 26, 2010. [dostęp 2010-07-01].
  19. El Oriental pierde la máscara ante Místico en Nuevo Laredo (hiszp.). W: Superluchas [on-line]. July 13, 2010. [dostęp 2010-07-13].
  20. Velazquez, Israel: Resultados Arena México (16 julio 2010): ¡Garza y Águila, nuevos Campeones de Parejas! (hiszp.). W: Superluchas [on-line]. July 17, 2010. [dostęp 2010-07-17].
  21. a b c Número Especial – Lo mejor de la lucha libre mexicana durante el 2010. „SuperLuchas”, January 12, 2011. 399 (hiszp.). 
  22. Ocampo, Ernesto: Resultados Arena México (30 julio 2010): ¡Sombra, primer finalista al Campeonato Universal CMLL! ¡Místico contra Psicosis! (hiszp.). W: Superluchas [on-line]. July 31, 2010. [dostęp 2010-08-05].
  23. Liger es el nuevo Campeón Universal del CMLL (hiszp.). W: MedioTiempo [on-line]. MSN, August 14, 2010. [dostęp 2015-09-11].
  24. Ruiz Glez, Alex: Liger, Atlantis, Mr. Niebla y Ultimo Guerrero entran al Juicio final del CMLL (hiszp.). W: Superluchas [on-line]. August 15, 2010. [dostęp 2010-08-16].
  25. a b Ocampo, Jorge: Cobertura CMLL: El Juicio Final. LXXVII Aniversario de la Empresa Mexicana de Lucha Libre (hiszp.). W: Superluchas [on-line]. September 3, 2010. [dostęp 2010-09-04].
  26. a b Ruiz Glez, Alex: Arena México (resultados 13 de Marzo) ¡La Sombra nuevo campeón mundial histórico NWA de peso Welter! (hiszp.). W: Superluchas [on-line]. March 14, 2011. [dostęp 2011-06-26].
  27. a b Número Especial – Lo mejor de la lucha libre mexicana durante el 2011. „Superluchas”, January 13, 2012. 450 (hiszp.). 
  28. Vide: La Sombra primer finalista al Campeonato Universal 2011 (hiszp.). W: Superluchas [on-line]. September 3, 2011. [dostęp 2011-09-10].
  29. a b Alex Ruiz: Rápidas de la Arena México: Tenemos Nuevo Campeón Universal – Regresó Liger (hiszp.). W: Superluchas [on-line]. September 16, 2011. [dostęp 2015-09-11].
  30. Blanco, Alejandro: Negro Casas Nuevo Campeón Mundial Welter (hiszp.). W: Cinco Radio [on-line]. February 14, 2012. [dostęp 2012-02-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (października 20, 2013)].
  31. a b Rey Mexicool: La Copa Jr. 2012 es para... ¡La Sombra! (hiszp.). W: Superluchas [on-line]. December 15, 2012. [dostęp 2012-12-28].
  32. a b Resultados Arena México Viernes 15 de Febrero '13 (hiszp.). Consejo Mundial de Lucha Libre, February 15, 2013. [dostęp 2013-02-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (lutego 16, 2013)].
  33. a b La Sombra, Rey del Aire 2013 (hiszp.). W: Medio Tiempo [on-line]. February 15, 2013. [dostęp 2013-02-16].
  34. Volador y la Sombra a la Final del Torneo de Parejas Increíbles (hiszp.). W: MedioTiempo [on-line]. March 2, 2013. [dostęp 2013-03-02].
  35. Alexis A. Salazar López: Atlantis y Último Guerrero ¿Estaremos frente a un duelo candidato para conmemorar el 80 Aniversario del CMLL? (hiszp.). W: Estrellas del Ring [on-line]. March 1, 2013. [dostęp 2013-03-02].
  36. a b Resultados Arena México (hiszp.). Consejo Mundial de Lucha Libre, March 15, 2013. [dostęp 2013-03-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (marca 17, 2013)].
  37. Volador Jr enloquece contra La Sombra (hiszp.). W: MedioTiempo [on-line]. MSN, March 18, 2013. [dostęp 2013-03-19].
  38. a b Alexis A. Salazar López: Resultados Arena México Viernes 13 de Septiembre '13 (hiszp.). Consejo Mundial de Lucha Libre, September 14, 2013. [dostęp 2013-09-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (września 14, 2013)].
  39. a b Apolo Valdés: La Sombra desenmascaró a Volador Jr. en el 80 Aniversario del CMLL (hiszp.). W: Medio Tiempo [on-line]. September 14, 2013. [dostęp 2013-09-14].
  40. Kris Zellner: The Lucha Report. W: Pro Wrestling Insider [on-line]. March 30, 2014. [dostęp 2014-05-05].
  41. Noticias (hiszp.). W: Consejo Mundial de Lucha Libre [on-line]. [dostęp 2014-05-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (maja 5, 2014)].
  42. Alexis A. Salazar López: Resultados Arena México Viernes 6 de Junio '14 (hiszp.). W: Consejo Mundial de Lucha Libre [on-line]. June 6, 2014. [dostęp 2014-06-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (czerwca 7, 2014)].
  43. Apolo Valdés: La Sombra, un Campeón Indeseable (hiszp.). W: MedioTiempo [on-line]. June 7, 2014. [dostęp 2014-06-07].
  44. Noticias (hiszp.). W: Consejo Mundial de Lucha Libre [on-line]. [dostęp 2014-07-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (lipca 5, 2014)].
  45. Cayeron los Ingobernables rumbo al Juicio Final (hiszp.). W: MedioTiempo [on-line]. July 27, 2014. [dostęp 2014-07-28].
  46. Miguel Reducindo: Resultados Arena México Viernes 1º de Agosto '14 (hiszp.). W: Consejo Mundial de Lucha Libre [on-line]. August 2, 2014. [dostęp 2014-08-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (sierpnia 2, 2014)].
  47. Miguel Reducindo: Resultados Arena México Viernes 29 de Agosto '14 (hiszp.). W: Consejo Mundial de Lucha Libre [on-line]. August 30, 2014. [dostęp 2014-08-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (sierpnia 30, 2014)].
  48. a b Bibiana Barradas: Resultados Arena México® Viernes 1º de Mayo '15 (hiszp.). W: Consejo Mundial de Lucha Libre [on-line]. May 2, 2015. [dostęp 2015-05-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (maja 2, 2015)].
  49. Marco Burgos: Patea Rush... a los aficionados (hiszp.). W: Cancha [on-line]. July 22, 2015. [dostęp 2015-07-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (lipca 23, 2015)].
  50. Marco Burgos: Castiga Comisión a luchadores (hiszp.). W: Reforma [on-line]. July 22, 2015. [dostęp 2015-07-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (lipca 23, 2015)].
  51. Ingobernables ausentes del CMLL tras gresca con aficionados (hiszp.). W: MedioTiempo [on-line]. MSN, July 24, 2015. [dostęp 2015-07-25].
  52. Dark Angelita: CMLL: Conferencia de prensa de la función del 82 Aniversario; es oficial, Atlantis vs. La Sombra por las máscaras (hiszp.). W: Superluchas [on-line]. August 19, 2015. [dostęp 2015-08-19].
  53. Último Guerrero destronó a La Sombra (hiszp.). W: MedioTiempo [on-line]. September 1, 2015. [dostęp 2015-09-01].
  54. La Sombra se despidió de México luchando en Monterrey (hiszp.). W: MedioTiempo [on-line]. November 19, 2015. [dostęp 2015-11-21].
  55. Apolo Valdés: Triunfo de Rush en batalla ‘Ingobernable’ (hiszp.). W: MedioTiempo [on-line]. November 14, 2015. [dostęp 2015-11-19].
  56. Sombra representará al CMLL en el Best Of The Super Jr. XVII de NJPW (hiszp.). W: Superluchas [on-line]. May 8, 2010. [dostęp 2010-05-08].
  57. [Results New Japan 5/30]. W: Strong Style Spirit [on-line]. May 30, 2010. [dostęp 2010-05-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (marca 26, 2019)].
  58. (Results) New Japan 6/12/10. W: Strong Style Spirit [on-line]. June 12, 2010. [dostęp 2010-06-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (marca 26, 2019)].
  59. (Results) New Japan, 11/13/10. W: Strong Style Spirit [on-line]. November 13, 2010. [dostęp 2010-11-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (marca 26, 2019)].
  60. レッスルキングダムⅤ in 東京ドーム (jap.). New Japan Pro-Wrestling. [dostęp 2011-01-04].
  61. Steve Gerweck: 1/4 TNA-NJPW Results: Tokyo, Japan. Wrestleview, January 4, 2011. [dostęp 2011-01-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (November 18, 2015)].
  62. Flores, Manuel: Resultados „Fantasticamanía” – CMLL/NJPW en Japón – Los mexicanos perdieron todos los duelos por campeonatos. W: Superluchas [on-line]. January 22, 2011. [dostęp 2011-01-22].
  63. (Results) New Japan, 8/1/11. W: Strong Style Spirit [on-line]. August 1, 2011. [dostęp 2011-08-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (marca 26, 2019)].
  64. (Results) New Japan, 8/5/11. W: Strong Style Spirit [on-line]. August 5, 2011. [dostęp 2011-08-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (marca 26, 2019)].
  65. (Results) New Japan, 8/13/11. W: Strong Style Spirit [on-line]. August 13, 2011. [dostęp 2011-08-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (marca 26, 2019)].
  66. Soy Rudo: NJPW-CMLL: Resultados „Fantasticamanía 2012″ Día 2 (hiszp.). W: Superluchas [on-line]. January 22, 2012. [dostęp 2012-01-23].
  67. NJPW 40th anniversary Tour New Japan Cup 2012 (jap.). New Japan Pro-Wrestling. [dostęp 2012-04-08].
  68. NJPW 40th anniversary Tour New Japan Cup 2012 (jap.). New Japan Pro-Wrestling. [dostęp 2012-04-08].
  69. NJPW Presents CMLL Fantastica Mania 2013 (jap.). New Japan Pro-Wrestling. [dostęp 2013-01-19].
  70. a b NJPW Presents CMLL Fantastica Mania 2013 (jap.). New Japan Pro-Wrestling. [dostęp 2013-01-20].
  71. Rey Mexicool: La Sombra... ¡nuevo Campeón Mundial Histórico NWA de Peso Medio! (hiszp.). W: Superluchas [on-line]. January 20, 2013. [dostęp 2013-01-20].
  72. a b c Rey Mexicool: ¡La Sombra... nuevo Campeón Intercontinental IWGP! (hiszp.). W: Superluchas [on-line]. May 31, 2013. [dostęp 2013-05-31].
  73. Alexis A. Salazar López: Resultados Arena México Viernes 31 de Mayo '13 (hiszp.). Consejo Mundial de Lucha Libre, June 1, 2013. [dostęp 2013-06-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (czerwca 1, 2013)].
  74. ラ・ソンブラが新インターコンチネンタル王者に! 中邑がメキシコで王座陥落! (jap.). New Japan Pro-Wrestling, June 1, 2013. [dostęp 2013-06-01].
  75. 吉野家Presents Kizuna Road 2013 (jap.). New Japan Pro-Wrestling. [dostęp 2013-07-20].
  76. World Tag League 2013 (jap.). W: New Japan Pro-Wrestling [on-line]. [dostęp 2013-12-06].
  77. World Tag League 2013 (jap.). W: New Japan Pro-Wrestling [on-line]. [dostęp 2013-12-06].
  78. 『Fantastica Mania』メンバーが決定!! 2代目ミスティコが参戦!! 素顔のボラドールなど、16名が大挙上陸!! (jap.). W: New Japan Pro-Wrestling [on-line]. November 7, 2013. [dostęp 2014-01-17].
  79. 『World Tag League 2014』出場チーム&公式戦が決定! 棚橋はヨシタツとタッグ結成! 桜庭、AJ、柴田、ROH、NWAも参戦! (jap.). W: New Japan Pro-Wrestling [on-line]. November 11, 2014. [dostęp 2014-12-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (November 12, 2014)].
  80. World Tag League 2014 (jap.). W: New Japan Pro-Wrestling [on-line]. [dostęp 2014-12-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (December 10, 2014)].
  81. NJPW Presents CMLL Fantastica Mania 2015 (jap.). W: New Japan Pro-Wrestling [on-line]. [dostęp 2015-01-19].
  82. Dave Meltzer: WWE announces signing of CMLL star La Sombra. W: Wrestling Observer Newsletter [on-line]. November 19, 2015. [dostęp 2015-11-19].
  83. Apolo Valdés: La Sombra, nuevo embajador en WWE (hiszp.). W: MedioTiempo [on-line]. MSN, November 25, 2015. [dostęp 2015-01-07].
  84. NXT Tampa results: Manny „La Sombra” Andrade debuts; Finn Balor, Asuka, more. W: Wrestling Observer Newsletter [on-line]. January 8, 2016. [dostęp 2016-01-09].
  85. Trionfo Richard: COMPLETE NXT TAKEOVER DALLAS COVERAGE: THREE TITLES ON THE LINE, HOW DID SHINSUKE NAKAMURA AND AUSTIN ARIES DO IN THEIR NXT IN RING DEBUTS, AND MORE. W: PWInsider [on-line]. April 1, 2016. [dostęp 2016-05-17].
  86. NXT TV taping results from Full Sail: Debuts, new names, TakeOver matches made. W: Wrestling Observer Newsletter [on-line]. May 19, 2016. [dostęp 2016-05-20].
  87. Sombra cambia de nombre en WWE: Adios Manny Andrade, bienvenido Andrade „Cien” Almas (hiszp.). W: Superluchas [on-line]. May 19, 2016. [dostęp 2016-05-20].
  88. Trionfo Richard: WWE NXT TakeOver Report: First ever NXT cage match, a legend debuts, American Alpha versus Revival, is Cien greater than ten? and, ore. W: PWInsider [on-line]. June 8, 2016. [dostęp 2016-06-09].
  89. Trionfo Richard: NXT TAKEOVER BROOKLYN REPORT: JOE VERSUS NAKAMURA, BAYLEY VERSUS ASUKA, REVIVAL VERSUS GARGANO AND CIAMPA, AND MUCH MORE. W: PWInsider [on-line]. August 20, 2016. [dostęp 2017-08-13].
  90. Justin James: NXT TAKEOVER REPORT 1/28: Ongoing coverage of event headlined with Nakamura vs. Roode live from San Antonio. W: PW Torch [on-line]. January 28, 2017. [dostęp 2017-01-30].
  91. Trionfo Richard: WWE NXT REPORT: DAIN VERSUS MCINTYRE TO DETERMINE NUMBER ONE CONTENDER, BURCH VERSUS LORCAN, ALMAS GOES TRANQUILO, RIOT VERSUS MOON, AND MORE. W: PWInsider [on-line]. July 19, 2017. [dostęp 2017-08-13].
  92. Trionfo Richard: WWE NXT REPORT: LORCAN VERSUS BURCH, CHAMPION AND CHALLENGER TALK ABOUT TAKEOVER, STRONG VERSUS MCINTYRE NEXT WEEK, GARGANO WANTS A MATCH AND ALMAS WANTS AN OPPONENT, AND MORE. W: PWInsider [on-line]. August 9, 2017. [dostęp 2017-08-13].
  93. Trionfo Richard: COMPLETE WWE NXT TAKEOVER BROOKLYN III REPORT: MCINTYRE VS ROODE, ASUKA VERSUS MOON, AOP VERSUS SANITY, AN OLD TAG TEAM REUNITES, A NEW DEBUT, AND MORE. W: PWInsider [on-line]. August 19, 2017. [dostęp 2017-08-20].
  94. Trionfo Richard: WWE NXT REPORT: GARGANO VERSUS ALMAS, THE NEXT QUALIFIER FOR THE WOMEN’S TITLE MATCH, BURCH VERSUS SULLIVAN, DREAM VERSUS RUSH, AND MORE. W: PWInsider [on-line]. 11 October 2017. [dostęp 2017-10-12].
  95. Trionfo Richard: WWE NXT REPORT: TWO RINGS . . . ONE CAGE . . . EIGHT LETTERS, GARGANO VERSUS AICHNER, TAG TITLE MATCH, AND MORE. W: PWInsider [on-line]. November 1, 2017. [dostęp 2017-11-03].
  96. a b Trionfo Richard: WWE NXT TakeOver War Games report. W: PWInsider [on-line]. November 18, 2017. [dostęp 2017-11-19].
  97. 161385360554578, Andrade reveals huge six-figure salary he earned at WWE before his release, talkSPORT, 31 marca 2021 [dostęp 2021-07-08] (ang.).
  98. Former WWE Superstar Andrade Makes Shocking Debut on AEW Dynamite, EssentiallySports, 5 czerwca 2021 [dostęp 2021-07-08].
  99. Nishant Jayaram, "I’ve actually pitched that" - Charlotte Flair on storyline with Andrade that she suggested to WWE, www.sportskeeda.com, 2 marca 2021 [dostęp 2021-07-08] (ang.).
  100. Kris Zellner: The Lucha Report. W: Pro Wrestling Insider [on-line]. October 20, 2014. [dostęp 2014-10-23].
  101. Torneo Corona. W: cagematch.net [on-line]. November 2, 2008. [dostęp 2015-09-13].
  102. Apolo Valdés: El CMLL muestra el músculo (hiszp.). W: MedioTiempo [on-line]. November 29, 2012. [dostęp 2012-11-29].
  103. Ruiz Glez, Alex: Termina la votación para lo mejor del CMLL en el 2009 – Volador Jr. el más popular (hiszp.). W: Superluchas [on-line].
  104. Pro Wrestling Illustrated (PWI) 500 for 2013. W: The Internet Wrestling Database [on-line]. [dostęp 2013-08-22].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Manny Andrade NXT Takeover Dallas 2016.jpg
Autor: Miguel Discart, Licencja: CC BY-SA 2.0
Andrade during the NXT Takeover Dallas event on April 1, 2016.
Sombra and Volador Jr.JPG
Autor: Reindertot, Licencja: CC BY 2.0
Picture of the wrestling team of La Sombra and Volador, Jr.
La Sombra.jpg
Autor: mickou, Licencja: CC BY-SA 2.0
Picture of Luchador / Professional wrestler La Sombra