Andradyt
Ten artykuł od 2014-01 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. |
Granat andradytowy | |
Właściwości chemiczne i fizyczne | |
Skład chemiczny | krzemian wapnia i żelaza (Ca3Fe2(SiO4)3) |
---|---|
Twardość w skali Mohsa | 6,5–7,0 |
Przełam | muszlowy |
Łupliwość | nie wykazuje |
Gęstość minerału | 3,70–4,10 g/cm³ |
Właściwości optyczne | |
Barwa | duża różnorodność – od żółtozielonego po czarny |
Połysk | szklisty, tłustawy |
Andradyt – minerał z gromady krzemianów, odmiana granatu. Należy do grupy minerałów stosunkowo rzadkich.
Nazwa pochodzi od nazwiska portugalskiego mineraloga D. d'Andrade, który po raz pierwszy opisał ten kamień. Okaz o wartości jubilerskiej został znaleziony po raz pierwszy w 1978 r.
Właściwości
Tworzy kryształy podobne do innych granatów – dwunastościany rombowe lub dwudziestoczterościany deltoidowe. Pospolite są osobniki ksenomorficzne. Występuje w skupieniach ziarnistych i w postaci naskorupień. Jest bardzo twardy, kruchy, niełupliwy. Nie rozpuszcza się w kwasach, topi się w płomieniu dmuchawy. Występuje w wielu odmianach barwnych. Andradyt z grossularem wykazuje nieograniczoną mieszalność. Bogatsze w żelazo granaty wykazują silne właściwości magnetyczne.
- Dyspersja – 0,057
- Inkluzja – licznie, włókniste azbestu w kształcie końskiego ogona.
Odmiany gemmologiczne
- demantoid (=diamentopodobny połysk) – zielony (obecność chromu)
- melanit – czarny, spotykany też jest ciemnoczerwony (zawiera tlenek tytanu)
- schorlomit- czarny ze szklistym połyskiem (zawiera 15% Ti)
- topazolit – zielonożółty
Ze względu na zawartość tytanu występującego w andradycie wyróżnia się jego trzy odmiany:
- melanit – 5% TiO2
- schorlomit – 5–15% TiO2
- livaaryt – 15–20% TiO2
Występowanie
Występuje w kontaktowo zmienionych skałach węglanowych zasobnych w żelazo, w skarnach, pojawia się w łupkach chlorytowych i serpentynitach (demantoid i topazolit). Także w skałach magmowych (szczególnie melanit) i metamorficznych.
Miejsca występowania: Niemcy (Smreczany, Saksonia i Badenia), Austria, Rosja -Ural, USA, Grenlandia, Norwegia, Szwecja, Włochy – Alpy Włoskie topazolit, Uganda, Zair, Korea Południowa.
Polska – w Kowarach na Dolnym Śląsku.
Zastosowanie
- Demantoid jest bardzo cenionym kamieniem szlachetnym, szczególnie jego jaśniejsze odmiany (wykazują wspaniały ogień).
- Z melanitu wyrabia się bizuterię żałobną.
- Mimo że dość poszukiwany w jubilerstwie, zastosowanie jest ograniczone brakiem dobrego surowca. Pozyskiwane kryształy są zazwyczaj niewielkie i często zanieczyszczone. Oszlifowane kamienie zazwyczaj nie przekraczają masy 2–3 karata.
- pospolity surowiec dla przemysłu materiałów ściernych
Zobacz też
Bibliografia
- Walter Szumann: Kamienie szlachetne i ozdobne. Warszawa: Alma-Press, 2004. ISBN 83-7020-324-8.
- Nikodem Sobczak: Mała encyklopedia kamieni szlachetnych i ozdobnych. Warszawa: Alfa, 1986. ISBN 83-7001-030-X.
- Rupert Hochleitner: Minerały i kryształy. Warszawa: Muza, 1994. ISBN 83-7079-281-2.
- Olaf Medenbach, Cornelia Sussieck-Fornefeld: Minerały. Warszawa: Bertelsmann Media, 1996. ISBN 83-7129-194-9.
- Minerały i kamienie szlachetne. Kraków: Horyzont, 2002, seria: Podręczny Leksykon Przyrodniczy. ISBN 83-7311-317-7.
- Kazimierz Maślankiewicz: Kamienie szlachetne. Wyd. 3 poprawione i uzupełnione. Warszawa: Wydawnictwo Geologiczne, 1982.
- Michał Sachanbiński: Vademecum zbieracza kamieni szlachetnych i ozdobnych. Warszawa: Wydawnictwo Geologiczne, 1984. ISBN 83-220-0199-1.
- Cally Hall: Klejnoty. Kamienie szlachetne i ozdobne. Warszawa: Wiedza i Życie, 1996. ISBN 83-86805-02-1.
- Guillermo Gold Gormaz, Jordi Jubany Casanovas: Atlas mineralogii. Warszawa: Wiedza i Życie, 1992. ISBN 83-85231-10-2.
Media użyte na tej stronie
Autor: Didier Descouens, Licencja: CC BY-SA 4.0
Melanite : single crystal
- Locality: Diakon, Kayes Region, Mali
- size 7 cm
Autor: Didier Descouens, Licencja: CC BY-SA 4.0
Andradite : single crystal (4.2 cm) - Sibinndi, Nioro du Sahel Circle, Kayes Region, Mali.