Andrea Mantegna

Andrea Mantegna
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

ok. 1431
okolice Vicenzy

Data śmierci

13 września 1506

Narodowość

włoska

Dziedzina sztuki

malarstwo, rytownictwo

Epoka

renesans

Fresk na suficie Camera degli Sposi, Palazzo Duccale, Mantua
Pokłon pasterzy, Metropolitan Museum of Art, Nowy Jork
Zmarły Chrystus, Pinakoteka Brera w Mediolanie

Andrea Mantegna (ur. ok. 1431, zm. 13 września 1506) – włoski malarz i rytownik. Urodzony w okolicy Vicenzy w rodzinie cieśli[1]. Zajmował się także dyplomacją, projektowaniem arrasów, archeologią i matematyką[2].

Był prekursorem miedziorytu, a jego prace były wzorem dla Albrechta Dürera. Tworzył głównie w Padwie i Mantui. Jego obrazy wyróżniają się dramatyzmem rysunku, mistrzostwem perspektywy oraz wybitnie klasycznym detalem architektonicznym.

Do najważniejszych jego prac zalicza się freski ze scenami z życia św. św. Krzysztofa i Jakuba w Cappella Ovetari w kościele degli Eremitani w Padwie (1448-1457), poważnie uszkodzone w czasie II wojny światowej, częściowo zrekonstruowane) oraz freski w Camera degli Sposi w Pałacu Książęcym w Mantui. Od 1459 pracował u Gonzagów w Mantui, tworząc serię wybitnych fresków w Castello San Giorgio i Palazzo Ducale[3]. Namalowany w latach 1465-1466 obraz Chrystus zmarły wyróżnia się zastosowaniem bardzo śmiałego skrótu perspektywicznego.

W twórczości Mantegni widać dokładną znajomość antyku, np. 9 obrazów pod wspólnym tytułem Triumf Cezara (ok. 1480-1492). Inną jego pracą był obraz Modlitwa w Ogrójcu z 1460 roku, znajdujący się obecnie w National Gallery w Londynie. W galerii Uffizi znajdują się trzy obrazy, obecnie Tryptyk z Pokłonem Trzech Króli, Obrzezaniem i Wniebowstąpieniem Chrystusa.

Prace artysty

Lata 1431-1459

Na dworze Gonzagów (1460-1474)

  • Zaśnięcie Matki Boskiej1450 – 1460, tempera i złoto na desce 54 × 42 cm, Prado
  • Poliptyk San Zenook. 1457 – 1460, Werona
  • Tryptyk z Uffizi (Tryptyk:Obrzezanie, Pokłon Trzech Króli, Wniebowstąpienie)ok. 1459 – 1492, tempera na desce, kwatera środkowa 77 × 75 cm, kwatery boczne 86 × 42,5 cm, Galeria Uffizi, Florencja
  • Pogrzeb Najświętszej Marii Panny1460, Prado, Madryt
  • Modlitwa w Ogrójcu1460
  • Święty Sebastianok. 1460
  • Portret Francesca Gonzagiok. 1460 – 1462, tempera na desce 25 × 18, cm, Museo di Capodimonte, Neapol
  • Madonna z Dzieciątkiem1465 – 1470, Staatliche Museen, Gemäldegalerie
  • Północna ściana w camera Picta1465 – 1474 Palazzo Ducale, Mantua
  • Tryptyk z Pokłonem Trzech Króli, Obrzezaniem i Wniebowstąpieniem Chrystusa1466
  • Portret mężczyzny- ok. 1466, Galeria Uffizi

Lata 1475-1497

  • Opłakiwanie zmarłego Chrystusa (Martwy Chrystus) – 1475 – 1478, tempera na płótnie 68 × 81 cm, Pinakoteka Brera, Mediolan
  • Matka Boska Zwycięska1496, Luwr
  • cykl Triumf Cezara:
    • Trębacze i chorążowie(płótno I) 1485 – 1500, Hampton Court Royal Collection
    • Trofea i machiny oblężnicze, poselstwa podbitych miast i inskrypcje(płótno II) 1480 – 1500, Hampton Court Royal Collection
    • Wóz z trofeami i tragarze łupów(płótno III) 1485 – 1500, Hampton Court Royal Collection
    • Trębacze, chóry i słonie(płótno V) 1485 – 1500, Hampton Court Royal Collection
    • Tragarze łupów, trofeów i broni(płótno VI) – 1485 – 1500, Hampton Court Royal Collection
    • Muzycy i niosący sztandary(płótno VIII), 1485 – 1500, Hampton Court Royal Collection
    • Juliusz Cezar na triumfalnym wozie(płótno IX) 1485 – 1500, Hampton Court Royal Collection
  • Madonna u groty1488 – 1490, Galeria Uffizi
  • Chrystus podtrzymywany przez dwóch aniołów1490 – 1500, Ny Carlsberg Glyptotek, Kopenhaga
  • Zstąpienie Chrystusa do piekiełok. 1492, kolekcja prywatna, Barbary Piaseckiej Johnson, Princeton
  • Odkupiciel1493, Congregazione Della Carita
  • Judytaok. 1495, olej na desce, 30,11 × 18,1 cm, National Gallery of Art, Waszyngton
  • Judyta z głową Holofernesaok. 1495, olej na miedzi 38,5 × 24,5 cm, Muzeum Czartoryskich w Krakowie
  • Święta Rodzina ze św. Janem 1495 – 1505, Gemäldegalerie, Drezno
  • Parnas1497, 159 cm × 192 cm, Luwr

Ostatnie lata

  • Triumf cnotyok. 1499 – 1502, Luwr

Przypisy

  1. Praca zbiorowa: Wielkie muzea. Pinakoteka Brera, Mediolan. Wyd. I. Warszawa: HPS, 2007, s. 16. ISBN 978-83-60688-27-4.
  2. Barbara Osińska, Sztuka i czas : podręcznik dla liceum sztuk plastycznych., Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1998, ISBN 83-02-01139-8, OCLC 749525394 [dostęp 2020-09-05].
  3. Tim Jepson: Przewodnik National Geographic – Włochy. Warszawa: G+J RBA Sp. z o.o.& Co. Spółka Komandytowa, 2002, s. 125. ISBN 83-88132-80-6.

Media użyte na tej stronie