Andrej Sannikau

Andrej Sannikau
Data i miejsce urodzenia	8 marca 1954 Mińsk
Wiceminister Spraw Zagranicznych Republiki Białorusi
Okres	od 16 lutego 1995 do listopada 1996

Białoruska demonstracja w Warszawie, wśród uczestników m.in. Andrej Sannikau i Marek Migalski; 8 marca 2013 roku

Andrej Alehawicz Sannikau (biał. Андрэй Алегавіч Саннікаў^[a], ros. Андрей Олегович Санников, Andriej Olegowicz Sannikow; ur. 8 marca 1954 w Mińsku) – białoruski działacz polityczny i społeczny, koordynator programu społecznego „Europejska Białoruś” i inicjatywy „Karta'97”; kandydat na urząd prezydenta Białorusi w wyborach w 2010 roku.

Życiorys

Urodził się 8 marca^[1] 1954 roku w Mińsku, w Białoruskiej SRR, ZSRR. W 1977 roku ukończył Miński Państwowy Pedagogiczny Instytut Języków Obcych, w 1989 roku – Akademię Dyplomatyczną MSZ ZSRR w Moskwie. Posiada dyplomatyczną rangę ambasadora^[2].

Działalność dyplomatyczna i polityczna

W latach 1980–1981 pracował w Białoruskim Towarzystwie Przyjaźni i Kontaktów Kulturalnych z Zagranicą, w latach 1982–1987 w Sekretariacie ONZ w Nowym Jorku. Od 1989 pracował w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Białoruskiej SRR, od 1991 Republiki Białorusi. W latach 1993–1995 pełnił funkcję doradcy Misji Dyplomatycznej Białorusi w Genewie^[2]. 16 lutego 1995 roku został wiceministrem spraw zagranicznych Białorusi^[3]. Pracując w Ministerstwie był reprezentantem Białorusi w trakcie negocjacji rozbrojeniowych w ramach Wspólnoty Niepodległych Państw, stał na czele białoruskich delegacji w czasie rozmów dwustronnych i na forum międzynarodowym. Odpowiadał za kontakty dwustronne z krajami Zachodu, rozbrojenie i kwestie polityczne w ONZ. Kierował pracami białoruskiej delegacji w komisjach ds. umów O redukcji broni lądowej, O rakietach średniego i małego zasięgu, O obronie przeciwrakietowej. W przededniu referendum w listopadzie 1996 roku podał się do dymisji, na znak protestu przeciwko polityce prezydenta^[2].

Działalność społeczna

11 listopada Andrej Sannikau został międzynarodowym koordynatorem nieformalnej inicjatywy społecznej „Karta'97” i jest nim do chwili obecnej. Wchodzi w skład Narodowego Komitetu Wykonawczego (gabinetu cieni opozycji). Jest też rektorem Uniwersytetu Ludowego przy Społecznym Centrum Naukowo-Analitycznym „Białoruska Perspektywa”. W ramach swojej działalności społecznej brał udział w wielu konferencjach międzynarodowych, m.in. w Polsce, Niemczech, Szwajcarii, Austrii, a także występował z wykładami na uniwersytetach w Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Szwecji, Norwegii, Belgii i Szwajcarii^[2]. 24 stycznia 2008 roku, wraz z Mikałajem Statkiewiczem, Wiktarem Iwaszkiewiczem, Michaiłem Maryniczem, ogłosił powstanie ogólnonarodowej kampanii społecznej „Europejska Białoruś”, której celem jest zabezpieczenie niepodległości Białorusi poprzez jej wstąpienie do Unii Europejskiej^[4].

Udział w wyborach prezydenckich w 2010 roku

Andrej Sannikau ogłosił swoją decyzję o kandydowaniu na urząd Prezydenta Republiki Białorusi w połowie marca 2010 roku. Stał się tym samym trzecim pretendentem do tego stanowiska – wcześniej podobny zamiar wyrazili Alaksandr Milinkiewicz i Alaksiej Michalewicz^[5]. 15 marca na stronie internetowej kampanii Karta'97 ukazał się jego pierwszy wywiad w roli kandydata na prezydenta, w którym zakreślił ogólnie swój program wyborczy^[6]. 5 kwietnia powtórzył swój zamiar kandydowania w czasie debaty w telewizji Biełsat TV^[7]. 27 września 2010 roku grupa inicjatywna na rzecz kandydatury Andreja Sannikaua na urząd prezydenta została zarejestrowana przez Centralną Komisję Wyborczą. Grupa liczyła 2003 osoby, na jej czele stanął Uładzimir Kobiec, a jej zadaniem było zgromadzenie wymaganych 100 tysięcy podpisów poparcia^[8]. 18 listopada 2010 roku Sannikau został zarejestrowany jako oficjalny kandydat. Centralna Komisja Wyborcza uznała za ważne 142 023 podpisy poparcia, nie stwierdziła też nieprawidłowości w złożonych do rejestracji dokumentach, w tym w deklaracji majątkowej^[9]. Andreja Sannikaua poparła część mińskiej miejskiej organizacji Partii BNF, pomimo faktu, że partia ta wystawiła własnego kandydata na urząd prezydenta – Ryhora Kastusioua. 12 czerwca 2010 roku Wiktar Iwaszkiewicz, przewodniczący oddziału, w czasie posiedzenia Sejmu Partii BNF (jej organu kierowniczego) publicznie ogłosił zamiar wspierania kampanii wyborczej Sannikaua. 19 września powtórzył swój zamiar^[10]. Sannikau otrzymał według oficjalnych wyników 156 419 głosów (2,43% wszystkich), najwięcej ze wszystkich kandydatów z wyjątkiem zwycięzcy wyborów Alaksandra Łukaszenki^[11].

Demonstracja w Mińsku 19 grudnia 2010 roku i wydarzenia po niej

Andrej Sannikau wraz z żoną, dziennikarką Iryną Chalip, uczestniczył w demonstracji w Mińsku przeciwko sfałszowaniu wyników wyborów prezydenckich 19 grudnia 2010 roku. Przed północą, gdy milicja i wojsko przystąpiły do pacyfikacji demonstracji, Sannikau został brutalnie pobity i wraz z żoną aresztowany. Oboje przetransportowani zostali do izolatek śledczych Komitetu Bezpieczeństwa Państwowego. Wieczorem 20 grudnia do Sannikaua dopuszczono jego adwokata, który po spotkaniu ujawnił, że Sannikau nosi liczne ślady obrażeń: nie może chodzić, ma zwichniętą lub złamaną nogę, ślady pobicia na głowie i siniaki na rękach^[12]. 22 grudnia minister spraw wewnętrznych Anatol Kulaszou zapewnił, że zarówno Andrej Sannikau, jak i inny zatrzymany kandydat na urząd prezydenta, Uładzimir Niaklajeu, są absolutnie zdrowi, absolutnie normalnie, komfortowo się czują^[13].

14 maja 2011 roku sąd w Mińsku skazał polityka na pięć lat kolonii karnej o zaostrzonym reżimie za „organizowanie masowych zamieszek” w wieczór 19 grudnia 2010 roku^[14]. 14 kwietnia 2012 został przedterminowo zwolniony^[15]. 26 października 2012 ogłosił, że ubiega się o azyl polityczny w Wielkiej Brytanii^[16].

Nagrody

• Nagroda Brunona Kreiskiego za pracę na rzecz obrony praw człowieka (Austria, 4 kwietnia 2005 roku)^[17]

Prace

• Belarus in the Context of Times and Politics, Sztokholm 1997 (we współautorstwie z Walancinem Hołubieuem);
• Artykuły w wydawnictwach białoruskich i zagranicznych^[18].

Życie prywatne

Żonaty z Iryną Chalip, dziennikarką, wnuczką Jerzego Belzackiego, polskiego i radzieckiego muzyka i kompozytora^[19]. Mają kilkuletniego syna^[14].

Oprócz języków białoruskiego i rosyjskiego posługuje się angielskim, francuskim i polskim.

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Centrum Naukowo-Analityczne „Białoruska Perspektywa”: Kto jest kim w Białorusi. Białystok: Podlaski Instytut Wydawniczy, 2000, s. 313, seria: Biblioteka Centrum Edukacji Obywatelskiej Polska – Białoruś. ISBN 83-913780-0-4.
• Andrej Sannikau: Belarus: Problems of Disarmament and Arms Control. W: Nancy Turtle Schulte: Dismantlement and Destruction of Chemical, Nuclear, and Conventional Weapons. Dordrecht/Boston/Londyn: Kluwer Academic Publishers, s. 33–35, seria: NATO ASI Series. ISBN 0-7923-4470-7. [dostęp 2010-11-21]. (ang.)