Andreu Nin

Andreu Nin
Data i miejsce urodzenia4 lutego 1892
El Vendrell
Data i miejsce śmierci20 czerwca 1937
okolice Madrytu

Andreu Nin, Andres Nin (ur. 4 lutego 1892, zm. 20 czerwca 1937[1]) – rewolucjonista hiszpański, dziennikarz, współzałożyciel Hiszpańskiej Partii Komunistycznej, a następnie Robotniczej Partii Marksistowskiej Unifikacji (POUM).

Urodził się w El Vendrell, skąd tuż przed wybuchem I wojny światowej przeniósł się do Barcelony. W 1917 wstąpił do PSOE. Został liderem hiszpańskiego ruchu robotniczego i jednym z założycieli Hiszpańskiej Partii Komunistycznej. Przebywając w ZSRR, sympatyzował z Lwem Trockim i z Lewicową Opozycją do stalinowskiej frakcji wewnątrz RKP(b)/WKP(b).

Po powrocie do Hiszpanii zaangażował się w tworzenie organizacji powiązanej z Międzynarodową Lewicową Opozycją Trockiego, z którym wszedł w konflikt dotyczący polityki entryzmu forsowanej przez tego pierwszego.

Po ostatecznym zerwaniu z Trockim, Nin wspólnie z Joaquinem Maurinem utworzył POUM jako alternatywę dla Komunistycznej Partii Hiszpanii, lojalnej względem Trzeciej Międzynarodówki.

Po uzyskaniu autonomii przez Katalonię, Nin został ministrem sprawiedliwości w autonomicznym rządzie katalońskim, z którego w wyniku nacisków Stalina został usunięty w grudniu 1936. Po delegalizacji POUM 16 czerwca 1937 r. policja Rządu Republikańskiego aresztowała Andreu Nina wraz z innymi przywódcami POUM. Zostali przekazani agentom NKWD i zabrani do tajnego więzienia w Madrycie, w kościele na Cale Atocha. Nina oddzielono i przewieziono do Alcala de Henares. Na polecenie rezydenta NKWD Aleksandra Orłowa był przesłuchiwany i torturowany przez Ricarda Burillo i Ernő Gerő[2] od 18 do 20 czerwca. Nin odmówił przyznania się do zarzucanych mu, sfabrykowanych oskarżeń (zarzucano mu przekazywanie wrogowi danych o celach dla artylerii). Odmówił również podpisania jakiejkolwiek deklaracji obciążającej jego partię. Następnie przeniesiono go do domu pod miastem, należącego do Constancii de la Mora, żony Hidalga de Cisnerosa, i tam zamęczono na śmierć. Stalinowcy upozorowali dowody, jakoby Nin został odbity przez falangistów. Nikt nie dał wiary tym kłamstwom – Manuel Azaña usłyszawszy wersję stalinistów, spytał: „Czy to nie brzmi zbyt powieściowo?”[3].

Andreu Nin był prawdopodobnie prototypem postaci Goldsteina, wroga nr 1 w powieści George'a Orwella Rok 1984[4].

Przypisy

  1. ↑ Nin, Andrés, 1892–1937 (ang.). Social Networks and Archival Context. [dostęp 2020-01-19].
  2. ↑ Stéphane Courtois, Jean-Louis Panné, Cień NKWD nad Hiszpanią, w: Stéphane Courtois, Nicolas Werth, Jean-Louis Panné, Andrzej Paczkowski, Karel Bartošek, Jean-Louis Margolin, Czarna księga komunizmu. Zbrodnie, terror, prześladowania, ​ISBN 83-7180-326-5​, s. 322.
  3. ↑ Anthony Beevor: Walka o Hiszpanię 1936 – 1939
  4. ↑ Paul Johnson: Historia świata od roku 1917 do lat 90-tych, s. 448