Andriej Żdanow

Andriej Żdanow

Андрей Александрович Жданов

Andriej Żdanow (1939)
Pełne imię i nazwisko	Andriej Aleksandrowicz Żdanow
Data i miejsce urodzenia	26 lutego 1896 Mariupol
Data i miejsce śmierci	31 sierpnia 1948 Moskwa
Pierwszy sekretarz Komitetu Miejskiego WKP(b) w Leningradzie
Okres	od 15 grudnia 1934 do 17 stycznia 1945
Przynależność polityczna	Wszechzwiązkowa Komunistyczna Partia (bolszewików)
Poprzednik	Siergiej Kirow
Następca	Aleksiej Kuzniecow
Przewodniczący Rady Najwyższej RFSRR
Okres	od 15 lipca 1938 do 20 czerwca 1947
Przynależność polityczna	Wszechzwiązkowa Komunistyczna Partia (bolszewików)
Następca	Michaił Tarasow
Przewodniczący Rady Związku Rady Najwyższej ZSRR
Okres	od 12 marca 1946 do 25 lutego 1947
Przynależność polityczna	Wszechzwiązkowa Komunistyczna Partia (bolszewików)
Poprzednik	Andriej Andriejew
Następca	Iwan Parfjenow
Odznaczenia

Andriej Aleksandrowicz Żdanow (ros. Андрей Александрович Жданов, ur. 14 lutego^?/ 26 lutego 1896 w Mariupolu, zm. 31 sierpnia 1948 w Moskwie) – polityk, członek partii bolszewickiej od 1915 roku, działacz partyjny i państwowy, współpracownik Józefa Stalina.

Życiorys

W czasie I wojny światowej jako oficer służył w 139 pułku zapasowym w Szadryńsku na Uralu.^[1] W 1915 roku wstępuje w szeregi partii bolszewików i wkrótce staje się pracownikiem partyjnym^[2]. Po 1917 w aparacie partyjnym, od 1924 sekretarz Komitetu Obwodowego w Niżnym Nowogrodzie. Zastępca członka Komitetu Centralnego od 1925, członek KC od 1930. Od 1934 sekretarz Komitetu Centralnego i członek Orgbiura, od 1935 zastępca, od 1939 członek Biura Politycznego. W 1934 roku po zabójstwie Kirowa prowadził czystkę w Leningradzie. Jako zaufany emisariusz Stalina nadzorował również represje w Kazaniu, Orenburgu i Baszkirii. Na XVIII Zjeździe WKP(b) w 1939 wystąpił jednak (za zezwoleniem Stalina) jako rzecznik względnej liberalizacji i rehabilitacji niesłusznie oskarżonych. Miał wówczas tak mocną pozycję, że mógł sobie pozwolić na krytykę sojuszu z III Rzeszą. W czasie II wojny światowej kierował obroną miasta jako członek Rady Wojennej Frontu Leningradzkiego, ponosi odpowiedzialność za nieprzygotowanie Leningradu do obrony (brak ewakuacji ludności, niedostatki aprowizacyjne) i śmierć (w przeważającej mierze z głodu) setek tysięcy mieszkańców miasta podczas oblężenia. Od 1944 roku był kierownikiem Wydziału ds. Kultury i Ideologii w Komitecie Centralnym, a od 1946 roku nadzorował politykę represji i wzmożonego nadzoru ideologicznego w życiu kulturalnym ZSRR, zwaną od jego nazwiska żdanowszczyzną, co przejściowo pognębiło jego rywala w walce o sukcesję po Stalinie po zakończeniu II wojny światowej, Gieorgija Malenkowa. Zmarł w niewyjaśnionych okolicznościach – wedle oficjalnego komunikatu na serce, jednak w rzeczywistości zapewne na delirium tremens, jako że był alkoholikiem. Jego nagła śmierć stała się przyczyną represji w Leningradzie, w wyniku których ucierpiało około 2000 ludzi, w tym wielu współpracowników Żdanowa.

Jurij Żdanow, syn Andrieja (mąż córki Stalina Swietłany Alliłujewej) po śmierci ojca był kierownikiem Wydziału Nauki KC.

Przypisy

Bibliografia

• ŻDANOW Andriej Aleksandrowicz. W: Krótki słownik filozoficzny. Mark Rozental, Pawieł Judin (red.). Warszawa: Książka i Wiedza, 1955, s. 742-745. (pol.)

Linki zewnętrzne

• Przewodnik po historii Partii Komunistycznej i ZSRR (ros.) [dostęp 2019-010-21]